पिनें पिनें दान, मेमेथाय् ध्यान

सुनिता मानन्धर

थौंकन्हय् धर्मया परिभाषा व्यापक जुजुं वनाच्वंगु दु। गुलिसिनं ब्रत च्वनेगुयात धर्म धाइ, गुलिसिनं दान यायेगुयात धर्म धाइ, गुलिंसिनं चछि नयाः न्हिछि द्यांलायेगुयात धर्म धाइ। सती, देवकी थेंज्याःगु प्रथात नं धर्मया हे नामय् न्ह्यानाच्वंगु खः। थुकी मध्ये गुलिं प्रथा न्हना वनेधुंकूगु दुसा गुलिं अझ नं झीगु समाजय् ल्यनाच्वंगु दनि ।

धर्मयात झीसं बःचाहाकलं थुइकेगु खःसा थुकियात छगू स्वभाव, नियत, गुण वा कर्तव्य कथं कायेफु। अथे जूसां थौंकन्हय् धर्मया नामय् अधर्म नं जुयाच्वंगु खनाच्वनागु दु। झीगु देशय् थाय्थासय् द्यः दु देगः दु। अले द्यःयाथाय् मनूत म्वःम्वः जुयाच्वनी। द्यः पुजा यायेत लाइन च्वनाः न्हिछिया ई नं फुकाच्वनी। थ्व छगू झीगु परम्परा नं खः गुगु झी पुर्खां झीत स्यनातःगु खःसा उकी छुं भतिचा तनाः झीसं नं निरन्तरता बियाच्वना। छखे द्यःयाथाय् वनेगु, द्यःया पुजा यायेगु धइगु झीगु मनया शान्तिया लागिं जक खः। तर द्यःयाथाय् वनीपिंसं छम्हं मेम्हेसित नागःतुगः यानाच्वनीसा गनं मन मेखे व मिखा मेखे तयाः द्यः पुजा यानाच्वनी। थुज्वःगु पुजां भिं जुइला?

अथे ला दान यायेगु धर्म तायेकाः दान यानाच्वंपिं नं यक्व हे दु। थौंकन्हय् ला दान बीगु व दान कायेगु छगूकथं प्रतिस्पर्धा हे जुयाच्वंगु दु। देगलय् देवा च्याकेगु लिसें विहारय् वनाः दान याइपिनिगु धेंधेंबल्लाः नं थौंकन्हय् तसकं तच्वः। छम्हसिनं न्यातका दान याःसा मेम्हेसिनं व स्वयाः अप्वः दान बियाः थःत च्वय् तयेत स्वइ। थुथाय् लुमंकेबहःगु खँ छु धाःसां झीसं यानाच्वनागु दान माःगु थासय् प्रयोग जुयाच्वंगु दु लाकि मदु? झीसं लँया सिथय् झ्वःझ्वः फ्वनाच्वंपिं मनूत खं। गुलिं ल्हाःया घाः क्यनाच्वनी, गुलिं त्वःधूगु तुति क्यनाच्वनीसा गुलिं ख्वःम्ह मचायात मुलय् कय्च्यानाः फ्वनाच्वनी। लँय् जुइगु झ्वलय् थुज्वःगु बिडम्बना स्वयेगु झ्वलय् नुगः मछिनाः झीसं दान यायेगु झीगु धर्म नं खः थें तायेफु। अले झीसं इमित दान नं बी तर वहे दान काःपिं मनूत बहनी गुलिं होटलय् थ्यनी, गुलिं भत्तीइ। थुज्वःकथं दानया प्रयोग जुइगु धइगु धात्थें बांलाःगु खः ला? थुज्वःकथं झीसं यानागु दानं धाथें इमित फाइदा हे जूगु खःला?
खय्त ला सुनानं छुं चीजया दान यायेवं वं पूर्ण रुपं परित्याग यायेमाः। भगवान बुद्धं नं धयाबिज्याःगु दु "सब्व दानं धम्म दानं जिनाति।" धात्थें थौंकन्हय् धर्मया नामय् गुलि नं विसंगति व विकृति ब्वलनाच्वंगु दु व फुक्क धर्म दानया अभावं हे खः ।

थौं थःत छुं दइगु प्रलोभनय् लानाः जक दान धर्म याइपिं नं दु। द्यःद्यःपतिं थःगु मनोकांक्षा पूवंकेगु इच्छां पूजा यानाच्वंगु नं खनेदु। थःगु मनोकामना पूवन धाःसा थथे याये अथे याये धकाः भाकल याइपिं नं समाजय् म्हो मजू। वास्तवय् स्वर्गया प्रलोभन तयाः दान यायेगु बुद्धया आदर्श विपरित खः। सीलव जातकय् ब्राम्हणं शिवि जुजुया मिखा फ्वनेवं अमात्यं आयु, वर्ण, सुख, बल मध्ये छुकिया आशां दान बियागु धकाः न्यन। शिवि जुजुं थ्व दान न जिं स्वर्गया आशां बियागु खः, न ऐश्वर्यया लागिं हे बियागु खः, न काय्म्ह्याय्या लागि हे बियागु खः, न राज्यया लागिं हे बियागु खः, थ्व ला सत् पुरुषया चरित्र खः। दान बीबलय् जितः आनन्दया महसुस जू ।

अथे हे थौंकन्हय् यज्ञ, होम यातकि धर्म लाइ धकाः थाय्थासय् होम व यज्ञ यानाः प्राणीया बलि बियाच्वंगु नं झीसं खनाच्वना। यज्ञ याइबलय् कीचांनिसें कयाः झंगः, पंक्षी जन्तुतकं ज्वः तयाः होम यानाच्वनी। थुकिं देशय् शान्ति वइ धकाः धाइपिनिगु संख्या नं म्हो मजू। तर ह्वानाह्वाना च्यानाच्वंगु मिं म्वाःम्ह प्राणीयात छ्वयेकेबलय् गनं इमिगु चित्कारं झीत सराः जकं बियाच्वंगु दु ला? थ्व सुनानं चिउताः तःगु विषय धाःसा मखु। थ्व धात्थें धर्म हे खःला? वास्तवय् धायेगु खःसा हिंसा धयागु विनासकारी कर्म खः। हिंसां प्राप्त जूगु शान्ति ताःई तक ल्यनाच्वनी मखु। अथे हे स्वर्गया प्रलोभनं यज्ञ याइपिंत ध्वाथुइकेत खण्डहाल जातकय् धयातःगु दु:
'यदि किर यजित्वा पुत्तेहि, देवलोकं इतो चुतो यन्ति। ब्राम्हणो ताव यजतु पच्छति यजति तुवं राजा।'
काय बलि बियाः यज्ञ यायेवं थनं सिनाः स्वर्ग वनीगु खःसा ब्राम्हणं दकलय् न्हापां थः काय् बलि बियाः यज्ञ याकादिसँ। बाबु छिं लिपा जक यज्ञ यानादिसँ ।

धात्थें थन स्वर्ग मयःपिं, स्वर्गय् च्वने म्हाःपिं सु दइ? यदि धात्थें स्वर्ग प्राप्त जुइ धकाः धाइम्हं स्वर्ग वनेया लागि छाय् थः काय्या बलि मबिल?
अथे ला झीगु संस्कार विधि व कर्मकाण्ड विधिइ नं धर्मया नामय् बलि बीमाःगु चलन यक्व हे दु। कुल द्यःयात बलि बीगुनिसें कयाः श्राद्ध याइबलय् तकं हिंसा यायेमाःगु चलन नं झीगु हे समाजय् दु। म्हिगःया दिनय् झी पुर्खां यानावंगु कारणं हे झीसं नं थुकियात निरन्तरता बियाच्वनागु खः। थुगु खँय् गुलि तक सत्यता दु? थुकी आःतक सुनानं चिउताः तयाः अध्ययन याःगु खनेमदु। श्राद्धया नामय् हिंसा यायेवं गुकथं कर्मभोग यायेमाली धइगु खँ मतकभत जातकय् नं न्ह्यथनातःगु दु। थुकथं हे धम्मपदय् नं धयातःगु दु 'थःगु सुखया लागि मेपिं सुख यःपिं प्राणीया हत्या याइम्हेसित सुख प्राप्त जुइ मखु ।'

खय्त ला संस्कार विधि यायेगु धइगु थःगु क्षमता वा गच्छे कथं जक यायेमाः। झीत थः पुरोहित वा ब्राम्हणं छु धाल व हे दान याःसा वा उकथं कर्मकाण्ड याःसा थःत सुख प्राप्त जुइ धकाः इमिगु लिउलिउ ब्वाँय् जुइगु यानाच्वंगु दु। ब्राम्हणतय्गु मनय् हिउपाः वःगु खँयात कयाः बुद्धं महाशाल ब्राम्हणयात कनाबिज्याःगु दु, 'न्हापा ब्राम्हण ब्रम्हचर्य, शील अकुटिलता मृदुता, तप, सुरति, हिंसा, क्षान्तिया प्रशंसक जु।' इमिसं ब्रतया अनुयायी जुयाः ब्रम्हचर्य शील, शान्तिया प्रशंसा यायां दुगु अन्नं जक यज्ञ याइ। म्वातले कर्तव्य अकर्तव्य बिचाः यायां सुखं म्वाइ। तर लिपा जुजुया सम्पत्ति, स्त्री, सल, रथ, भवन खनाः इमिगु मति स्यन। अनंलि सा, म्येय्, स्त्रीनापं दान कयाः भोगया लोभ याः जुल। नानाकथंया यज्ञ याकाः प्रशस्त सम्पत्ति, सा, अलंकृत स्त्री, छेँ, बुँ प्राप्त यात। थुकिं नं लोभ पूमवनाः अझ जुजु इक्ष्वाकुयात नं यज्ञ यायेत प्रेरित यानाः द्वलंद्वः जनावरत स्यात। थ्व फुक्क सनातन धर्म विपरित खः ।

थुकथं झीसं अन्धविश्वास यानाः थःगु स्वार्थ सिद्धिया नामय् पाप जकं यानाच्वनागु मदु ला? मखु धइगु खःसा समाजय् धर्मया नामय् ब्वलनाच्वंगु विकृति व विसंगतिं छन्हु समाजयात हे नं ध्वस्त यानाबी। उकिं धम्मपदय् धयातःगु दु - नीच धर्म सेवन याये मते, प्रमादी जुइ मते, मिथ्या धारणाय् फँसे जुइ मते, आवागमन (हानं हानं जन्म कायेगु) या कामना अप्वः याये मते ।

More Stories Like this