थःगु थासय् थःपिंसं हे शासन यायेमाः

डी.आर. खड्गी

अति पवित्र पवित्र सुन्दर रमणीय स्थल जक मखु काश्मिरयात भारतया धुकू नं धायेगु याः। छाय्धाःसां काश्मिर प्रदेश फलफूल, मसला व किसिमिसया भण्डार नं खः। थ्व थाय् अपार जलस्रोत व प्राकृतिक स्रोतया खानी दुगु थाय् नं खः। भारतय् ब्रिटिस साम्राज्यं राज्य यानाच्वंगु इलय् काश्मिरयात ब्रिटिसतय्सं आनन्द व मस्ति यायेगु थाय् जक दयेकातःगु मखु, थ्व थाय्यात विशेष महत्व नं बियातःगु खः। काश्मिर प्रदेशं चीन, सोभियत संघ व अफगानया गतिविधि नं निगरानी यानाच्वनी ।

काश्मिर मुश्लिमतय् बाहुल्य दुगु थाय् खः। मुश्लिमया बाहुल्यता दुगु थाय् खःसां नं थ्व थासय् हिन्दू धार्मिक स्थलत धाःसा यक्व दु। विशेष यानाः थन शिवमार्गीतय् तीर्थस्थल यक्व दु धाइ। शिबमार्गी व मुश्लिम धर्मावलम्बीया दथुइ खिचलो नं मजू। शिवमार्गीत शान्त, आनन्द व सौहर्दपूर्ण वातावरणय् च्वनाच्वनीगुलिं बहुसंख्यक मुश्लिमत बसोबास यानाच्वंसां नं शिबमार्गी व मुश्लिमतय् दथुइ सुमधुर स्वापू दयाच्वनी। जब ब्रिटिस साम्राज्यं काश्मिरय् नं शासन यात, तब मुश्लिम व शैव धर्मावलम्बीया दथुइ फुट हयेगु ज्या यात। हिन्दूबादी धकाः पुरोहित पण्डितत ल्हातय् कयाः कट्टर हिन्दूबादी लाइन ज्वंकाः मुस्मांतय्त घृणा याकेगु ज्या यात। हिन्दूबादीतय्सं मुस्मांतय्त धर्म मदुपिं, माया मदुपिं जल्लाद धकाः पुरोहिततपाखे प्रचार याकेगु ज्या यात। उखे मुस्मां पुरोहिततय्सं नं मुस्मां धइपिं धोखेबाज, बेईमान छलकपटी, लालची धकाः प्रचार याकाः धर्म व जातिया दथुइ ब्रिटिस साम्राज्यं कलह पिकया बिल। जब हिन्दू मार्गी व मुश्लिमतय् दथुइ थज्याःगु फुट हयेत सफल जुल, ब्रिटिस साम्राज्य काश्मिरय् याउँक शासन यायेत नं सफल जुल। ब्रिटिसं छुं दँ लिपा थः कठपुतली हिन्दू सामन्ती जुजुयात काश्मिरय् शासन यायेगु हधिकार बियाः मुश्लिमतय्त शोषण याकल ।

जब ब्रिटिसतय्सं भारत त्वःता वन, काश्मिर नं स्वतन्त्रता जुइमाः धकाः मुश्लिमतय्सं जनआन्दोलन तच्वयेका हल। काश्मिरया अन्तिम जुजु हरि सिहं मुश्लिम जनआन्दोलनयात दबे यानां याये मफयावन। अन्तय् जुजु हरि सिहं काश्मिरयात हे भारतय् विलय याना बिल।
ब्रिटिस साम्राज्यया 'फुटे या, व राज या' धइगु नीतिं यानाः भारत जक मखु दक्षिण एसियाया आपाल देशय् जाति व धर्मया युद्व पिकया बिउगु दु गुकिं यानाः अन विकास जुइ मफयाच्वन। झीगु देशय् नं ब्रिटिस नीतिया प्रभाव लानाच्वंगुलिं छगू जातिं मेगु जातियात घृणा, अपमान व हेला यायेगु बानी आः तक नं त्वःते मफयाच्वंगुलिं स्वनिगःवासी कमजोर जुजुं वनाच्वंगु खः। गबलय् तक स्वनिगःबासीया दथुइ समझदारी व मेलमिलापया भावनाया अभाव जुयाच्वनी अबलय् तक स्वनिगलय् पिनें वयाच्वंपिं खसब्रम्हू व बिहारी मुलया निवासीत शक्तिशाली जुजुं वनाच्वनी। काश्मिरया मुश्लिम जनतायात नं शासन व शोषण याकेगु लागिं दिल्ली दरबारं गैर मुश्लिमतय्त काश्मिर प्रदेशया उच्च पदय् बिराजमान याकल। काश्मिरय् पिने वयाच्वंपिं गैर मुश्लिमतय्सं शासन व शोषण यानाच्वंगुलिं भारत सरकारया विरुद्ध अन जनआन्दोलन यानाच्वंगु खः। काश्मिरय् संघर्ष यानाच्वंगु आः जक मखु ब्रिटिसतय् इलंनिसें हे अन मुस्मांतय्सं स्वतन्त्रताया लागिं संघर्ष याना वयाच्वंगु खः। ब्रिटिसया इलय् स्वयां नं भारतं उपनिवेश यानाच्वंगु इलय् झन झन तच्वयेक संघर्ष यानाच्वन। भारतया उपनिवेशपाखें मुक्त जुइगु लागि उमिसं गबलें घातक ल्वाभः व बम मुइकाः संघर्ष यानाच्वंगु दुसा गबलें जनसंघर्ष तच्वयेकाः भारत विरुद्ध कडा रुपं नारा नं थ्वयेकाच्वनी। अति घातक ल्वाभः व बम मुइकाः संघर्ष यानाच्वंगु इलय् आपालं धनजनया यक्व नाश जूगुलिं भारतं आतकंबादी सखाफ यायेगु नामय् झन झन हे मुश्लिमतय्त दमन याना हयाच्वंगु दु। मुश्लिम जनतां नं घातक ल्वाभः व आतंकपूर्ण ढंगं बम मुइकाः भारत बिरुद्ध यानाच्वंगु संघर्षयात ययेकाच्वंगु खनेमदु ।

सन् १९४७ निसें काश्मिर स्वतन्त्र यायेगु नामय् काश्मिरया जनतां तच्वःगु आन्दोलन यानाः यक्व धनजनया नाश जूगुलिं सन् १९४८ पाखे काश्मिरय् जनमत संग्रह याकेमाः धकाः संयुक्त राष्ट्र संघं भारत सरकारयात दवाव बिल। राष्ट्र संघया थ्व प्रस्तावयात अस्वीकार यानाः भारतं 'थ्व जिमिगु निजी मामला खः, थुकी राष्ट्र संघं कपाः स्याके माःगु मदु' धकाः राष्ट्र संघयात भारतय् दुमकायेगु नीति सार्वजनिक यात। भारतं राष्ट्र संघया प्रस्तावयात अस्वीकार याःगु मेगु नं कारण दु। यदि जनमत संग्रह जुल धासा काश्मिर भारतपाखें पृथक जुइगु जनमत तयार जुइ। यदि भारतपाखें काश्मिर पृथक जुल धाःसा थ्व राज्य पाकिस्तानलिसे विलय जुइगु यक्व सम्भावना दु। मेगु कारण खः, काश्मिरया सिमाना पाकिस्तान, चीन, उज्बेकिस्तान, तुर्किस्तान, काजिकस्ताननाप स्वानाच्वंगु दु। थ्व फुक्क राष्ट्रनाप भारतया स्वापू बांलाः मजू। अय् जूगुलिं भारत सशंकित जुयाच्वंगु खः। यदि काश्मिर अलग्ग जुल धाःसा थ्वयालिसे सिमाना स्वाःगु देशतय् कारणं भारतया सुरक्षायात खतरा उत्पन्न जुइफु ।

६० दँ न्ह्यवंनिसें गुलि नं भारत बिरुद्ध हिंस्रक संघर्ष जुल व संघर्षं काश्मिरी जनतायात कम व भारतयात अप्वः उपलब्धी जुयाच्वंगु खनेदु। छाय्धाःसां हिंस्रक संघर्षयात आतंककारी गतिविधि धकाः भारतया सेनां दमन यायेगु मौका कयाच्वंगु दु। थौंकन्हय् जुयाच्वंगु भारत विरोधी आन्दोलनया नेतृत्व यानाच्वंगु संगठन
हुरियत कन्फ्रेन्सया न्हूम्ह नेता सैयव अलि शाह जिलानीया रणनीति सफल जुयाच्वंगु खनेदु ।

सुन्दर, विकसित काश्मिर थौंकन्हय् जाति व धर्मया ल्वापुं कुरुप जुयाच्वंगु दु। तर थुकियात अन शासन यानाच्वंपिं गैर मुश्लिमतय्त मतलब मदु, छाय्धाःसां उपिं काश्मिरं पिनेयापिं खः। व थें तुं झीगु स्वनिगलय् नं गैर नेवाःतय्सं शासन यानाः थ्व देय्यात ध्वस्त यानाच्वंगु दु। स्वनिगः न्ह्याक्व हे स्यना वंसां पिनें वःपिं गैर नेवाःतय्त मतलब मदइगु स्वाभाविक हे खः। अथे जुयाः स्वनिगःयात गैरनेवाः शासनं मुक्त याये फःसा जक स्वनिगःया अवस्था न्हापा थं हे सुन्दर, विकसित जुयाः स्वनिगः सकस्यां आकर्षणया केन्द्र जुइ ।

More Stories Like this