अन्ध विश्वास धाःसां विज्ञान दुगु धापू

नेवाः भासय् मदु मदुगु विषयय् सफू च्वयाः झीगु वाङ्मययात तःमि यायेगु ज्याय् सक्रिय जुयादीम्ह च्वमि भाजु पन्नारत्न महर्जनया हानं अज्याःगु हे छगू न्हूगु सफू पिहां वःगु दु - अन्धविश्वासय् लिकुनाच्वंगु विज्ञान।
झीगु नेवाः समाजय् थीथी ज्याखँत याये जिउ याये मजिउ, यायेत्यः याये मत्यः आदि आदि धइगु धापूत दयेकातःगु दु। न्हापा परम्परां निसें वयाच्वंगु अज्याःगु धापूयात थौकन्हय् अन्धविश्वास धकाः वास्ता मयायेगु ज्या नं जू। गथे कि असारं बाजं थाये मत्यः, अप्सं च्वंसा धर्म लाइ, बरखां लिबाक ज्या याये मजिउ, पुजाय् च्वनेबलय् नये मजिउ, फां थिल कि म्वः ल्हुइमाः आदि आदि ।

न्हापा छगू सन्दर्भय् थज्याःगु चलन यानतल जुइ। तर थौंया आधुनिक मनूतय्सं धाःसा उकियात अन्धविश्वास धकाः वास्ता यायेगु त्वःता हयाच्वंगु दु। तर अन्धविश्वास धाःगु अज्याःगु धापूया लिउने नं वैज्ञानिक कारण सुलाच्वगु दयेफु। च्वमि पन्नारत्नं झीसं अन्धविश्वास धकाः धया तयागु अज्याःगु धापू दुने सुलाच्वंगु वैज्ञानिकतायात मालाः पित हयेगु ज्या यानादीगु दु। थुकी दुथ्याःगु वय्कःया च्वसुत ब्वनेबलय् झी पुर्खा वास्तवय् अथें छुंतां म्वायेक अज्याःगु धापू दयेका तःगु धकाः झीसं धाये फइ मखु। लिसें अज्याःगु धापूया सान्दर्भिकता थौं तकं दुगु झीसं वाःचायेके फइ। वास्तवय् अज्याःगु धापू ज्या लगे मजू मखु खनिं, थौं नं उकियात झीसं पालना याये जिउ नि धकाः झीगु मतिइ लुइका बीगु ज्या थ्व च्वसुतय्सं याइ धायेफु ।

झीगु समाजय् प्रचलित करिब ४५ गू ति अज्याःगु धापूया वैज्ञानिक कारणत मालाः न्ह्यब्वयेगु ज्या वय्कलं यानादीगु दु ।

थुकिं यानाः थ्व छगू स्वयेबहःगु व स्वयाः मनन याये बहःगु सफू जुयाः झीगु न्ह्यःने दं वःगु दु। थुकिं झीगु नेवाः समाजय् खने दयाच्वंगु गुलिखे मौलिक धापू थौंया समाजय् नं वास्तवय् पाय्छि जूनि धकाः मचायेक वकालत यायेगु ज्या नं जुयाच्वंगु दु ।

थ्व ल्याखं थ्व छगू झीगु छेँय् छेँय् मुंकातये बहःगु सफू जूगु दु। लिसें सफू च्वमि पन्नारत्न महर्जनं थुकिया लागिं यानादीगु खोज व विश्लेषणयात नं सुभाय् बी हे माःगु खनेदु। थ्व स्वयां न्ह्यः वय्कलं नेवाःतय् लवःकवः, नेवाः समाजय् प्रचलित मौलिक कासा सम्बन्धी सफू नं च्वयादीगु दु ।

धलिं फांगा यानाः द्यने मजिउ
फांगा धयागु म्हया द्यःने च्वनीगु वस्तु खः। द्यनेत फांगां फायाः द्यनी। धलिं धयागु फांगा याइ मखु। अय्नं धलिं फांगा यानाः द्यने मजिउ धयागु लोक मान्यता नं दु।
धलिं फांगा यायेगु धइगु झी द्यनेगु क्वथाय् सिलिंगय् तयातःगु धलिं म्हया ब्यथां लाकाः द्यनेगु खः। धलिं गुखे तयातल उखे लाकाः द्यनेमाः धाइ। द्यनेत छिंकथं छेँ दनीबलय् हे धलिं ब्वयेगु यानाहइ। थ्व छगू दूरदर्शिताया उपज खः। धलिं ब्यथां लाकाः द्यनेबलय् झीगु म्ह दुछिया प्यंगः न्यागः धलिं क्यं वइ ।

न्हापा छेँ दनीबलय् आः थें सिमेन्ट, कंक्रिट आदि तयाः दनी मखु। चा व अप्पां दनाः सिँ व पंया धलिं तयाः दनीगु खः। थज्याःगु छेँ आःया छेँ थें बमलाइगु स्वाभाविक हे खः। भचा भ्वाथः जूगु छेँ गबलय् छु जुइ धकाः तकं धाये फइ मखु।
झीगु थाय् भुखाय् ब्वइगु इलाका दुने लाः। गबलय् गथे च्वंक भुखाय् ब्वइ सुना नं धाये फइ मखु। चीनय् द्यनाच्वनेबलय् नं भुखाय् ब्वयाः छेँ दुनेफु। थज्याःबलय् धलिं फांगा यानाः द्यनाच्वंगु जूसा प्यंगः न्यागः धलिमं ल्हाइ। छुं चोटपटक मलाःसां प्यःगः न्यागः धलिं चीके मालीबलय् चीकेत ताःमलायेफु। धलिं फांगा मयासे द्यन धाःसा छेँ दुनाः ल्हाःसां अप्वसें अप्वः निगः धलिमं ल्हाइ ।

('अन्धविश्वासय् लिकुनाच्वंगु विज्ञान' सफूया छपु च्वसु।)

More Stories Like this