नेपाःयात स्वयेगु बिस्कं मिखा माः

शाक्य राजा

नेपाःया सामाजिक संरचना व जातीय विविधताया कारणं थनया राजनीतिक समस्यायात नं बिस्कं कथं थुइकेमाः। नेपाःया जनता भाषिक, जातीय व धार्मिक कथं शोषित, पीडित, उत्पीडन व अन्याय भोगे यानाच्वनेमाःगु वास्तविकता दक्व राजनीतिक पार्टीतय्सं सिउसां मसिउ पहः यानाः थःथःगु पार्टीया सिद्धान्त न्ह्यःने तयाः थःगु स्वार्थ पूवंकाच्वंगु दु ।

नेपाः संघीय राज्य प्रणालीइ वनेत्यंगु दु, नेपाःया राज्य पुनर्संरचना छु आधारय् जुइमाः? नापं नेवाः प्रदेश दयेकेया लागिं लबिंग यायेगु तातुनाः नेपाः राष्ट्रिय पाटीं थीथी पार्टीतनाप सहलह यायेगु झ्वलय् नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी एकीकृतया महासचिव रामसिं श्रीष व रत्नप्रसाद जोशीनाप वैचारिक छलफल याःगु खः। नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया कुतः नेवाः प्रदेशया निंतिं ऐक्यवद्धता याकेया निंतिं तिबः जुइफु ।

महासचिव रामसिंया कम्युनिष्ट इतिहास न्यनेबलय् प्रचण्ड, नारायणकाजी श्रेष्ठ, मोहनविक्रम सिंह आदिया नां नं पिहां वइ। वय्कःपिं दक्वं न्हापा छथासं राजनीति यानाच्वंपिं व लिपा थीथी इलय् थीथी मतभिन्नताया कारणं अलग अलग जूपिं खः। मोहन विक्रम सिंहं वय्कःपिंत त्वःताः मेगु हे पार्टी दयेकल। मोहन विक्रम अलग्ग जूगु कारण एकीकृत कम्युनिष्ट पार्टी जुयां नं जातीय राजनीति याःगु धइगु द्वपं दु। नापं मोहनविक्रम संघीयता विराधी जूगुलिं थ्व पार्टीइ च्वने मफुगु खः। नेपालय् वर्गीय मुद्दा जक ल्ह्वनां मगाः, भाषिक व जातीय उत्पीडनया अन्त्य जुइमाः धइगु विचाः मेमेगु कम्युनिष्ट पार्टीत स्वयां पाः। कम्युनिष्ट पार्टीतय्सं वर्गीय समस्याया खँ ल्हाःसां ज्या मयाः, मुक्त कमैया अधिकारया खँ एनजीओतय्सं मल्ह्वंगु खःसा सुं नं कम्युनिष्ट पार्टीतय्सं मल्ह्वं। भाषिक अधिकारया सवालय् कम्युनिष्ट पार्टीत मौन खने दु। २०५२ सालय् येँ महानगरपालिकाय् नेवाः भाय् छ्यलेत स्वःबलय् सर्वाच्च अदालतं प्रतिबन्ध तयाबिल तर सुं नं पार्टीं विरोध मयाः , अय् जूगुलिं नेपाःया कम्युनिष्ट पार्टीतय्के नं भाषिक अधिकारया सवालय् स्पष्ट नीति खने मदु ।

नेपालय् गणतन्त्र व संघीयता वःगु जातीय उत्पीडनया विरुद्ध संघर्ष याःगुलिं हे खः। नेपाःया विकास व नेपाःया जनताया अधिकारया निंतिं स्वशासन सहित जातीय, भाषिक व क्षेत्रीय आधारय् राज्य पुनर्संरचना जुइमाःगुबिचाःयात हरेक कम्युनिष्ट पार्टीं समर्थन यायेमाः धइगु नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत)या धापू दु। थ्व पार्टीया राज्य पुनर्संरचना सम्बन्धी अवधारणाय् जाति, भाषा व क्षेत्रीय आधारय् ११ गू प्रदेश दयेकातःगु दु, गुकी नेवाः राज्य नं दुथ्याः। तर सिमानाया सवालय् धाःसा नेवाःतय् असन्तुष्टी छलफलया विषय जुइमाः धकाः स्वीकार याःगु दु। संघीयताया थीथी प्रदेश दयेकेबलय् छुं नं जातियात छथासं लाइकथं सीमांकन जुइमाःगु बिचाः दक्व पाटीतय्त थुइका बीमाःगु थौंया आवश्यकता खः।
कम्युनिष्ट पार्टीतय् मू आज्जु जनवादी संविधान दयेकेगु खःसां थौंया परिस्थितिइ नेपालय् जनवादी संविधान दयेकेगु वातावरण मदुनि। अय् जूगुलिं नेकपा (एकीकृत)या बिचाः आधारभूत अधिकार संवोधन जुइगु सार्थक संविधान दयेकेगु खः ।

थौं प्रधानमन्त्रीं राजीनामा बी धुंकाः नं मेगु सरकार दयेके मफया च्वंगु नापं संविधान दयेकेगु ज्याय् पंगः जुयाच्वंगुलिं सरकार दयेकेगु व संविधान दयेकेगु प्रक्रिया अलग अलग जुइमाःगु थ्व पार्टीया विचाः खः। सरकारया ज्या संविधान दयेकेत सहज वातावरण दयेकेगु, शान्ति सुरक्षा बीगु, भौतिक सुविधाया व्यवस्था याना बीगु नापं आर्थिक ब्यवस्था यायेगु ज्याय् केन्द्रित जुइमाःगु खः तर थौं संविधानसभाय् थःगु नेतृत्वय् सरकार दयेकेगु प्रतिस्पर्धाया कारणं संविधान दयेकेगु ज्या न्ह्याये मफयाच्वंगु माओवादी, कांग्रेस व एमालेया अहमं यानाः खः ।

नेकपा (एकीकृतं) प्रधानमन्त्री चुनावय् कांग्रेसया विरोधय् मतदान याःसां माओवादीया पक्षय् नं मतदान मयाः। माओवादी पार्टीया व्यवहारय् मेमेगु पार्टीतय्त नापं यंकेगु वा न्ह्यंकेगु उदारता खने मदु। हिन्दू राज्यया माग यानाच्वंपिं, राजतन्त्र पुनर्स्थापना जुइमाः धयाच्वंपिं कमल थापाया पार्टीनाप सहकार्य याइपिं प्रधानमन्त्री जुइत न्ह्यागु यायेत लिफः मस्वइपिं धकाः द्वपं बियाच्वंगु दु। सरकारय् वनेधुंकाः छु यायेगु धइगु स्पष्ट कार्यक्रम बी मफुगुलिं नं माओवादीयात समर्थन यानामच्वंगु खः।
थौं नेपाःया राजनीतिइ माओवादी, कांगेस व एमाले थःथःगु पार्टीया नापं ब्यक्तिगत स्वार्थ जक स्वयाच्वंगुलिं जातीय स्वशासन सहितया संघीय राज्य, धर्म निरपेक्षता आदि थीथी ज्वःलाःगु मुद्दाय् दवाब बीत नेपाः राष्ट्रिय पार्टी नापं मेमेगु पार्टीत नाप नं सहकार्य याये फुसा झीगु माग संवोधन याके फइ, थ्व सहकार्य अति आवश्यक जुइधुंकल मखुसा झीसं माग यानाच्वनागु संविधान वइ मखु धइगु नं महासचिव श्रीषया बिचाः दु ।

More Stories Like this