जमाना कुतर्क व कुबुद्धिया

शिशिल चित्रकार

विश्व आधुनिकीकणया उच्चतम अवस्थाय थ्यंगु खःला? नेपाःया सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक ख्यलय् खने दयाच्वंगु थीथी समस्यात ज्यनेगु स्वयां नं धमाधम स्वतुमतु जक स्वया वनाच्वंगु दु। देय्या थीथी ख्यलय् खने दयावःगु समस्याया नापनापं थीथी मनू अले थीथी समूह, पुचःतय् दथुइ जुयाच्वंगु नानाथरिया तर्क वितर्क व म्वाः मदुगु बादविवाद हे दक्वं समस्याया कारण जकं मखु ला?
थन तर्कया नामय् कु (तर्क), बिचाःया नामय् कु (बिचाः), बुद्धिया पलेसा कु (बुद्धि), कार्यक्रमया नामय् कु (कार्यक्रम), नीतिया नामय कु (नीति), योजनाया नामय् कु (योजना), बजेटया नामय् कु (बजेट), अभिलेखया नामय् कु (अभिलेख), संयन्त्रया नामय् कु (संयन्त्र), चुनाव (न्ह्यागु हे कथंया नं) या नामय् कु (चुनाव), परम्पराया नामय् कु (परम्परा), अफिस संघ संस्थाया नामय् कु(अफिस, कुसंघ व कुसंस्था), व्यापार व्यवसाय उद्योगया नामय् (कु) व्यापार व्यवशाय, (कु )उद्योग, पत्रकारिताया नामय् कु (पत्रकारिता), प्रचार प्रशारया नामय् कु (प्रचार प्रसार), सूचनाया नामय् कु(सूचना), शिक्षाया नामय् कु(शिक्षा), नियम कानूनया नामय् छु पालना याये म्वाःगु कु(ऐन, नियम) राजनीतिया नामय् कु (राजनीति) जुयाच्वंगु हे नेपाःया वास्तविकता खः लाकि मखु?

थ्व न्ह्याथासं खने दयाच्वंगु 'कु' यागु मूख्य जिम्मेवार मनूतय्गु क्षमता, थीथी कथंया मनूतय्गु जमात, थीथी कथंया स्वार्थ आदि इत्यादी हे खः धायेत ग्यायेमाःगु मदु। मेगु कथं धायेगु खःसा थौं थ्व 'कु'तयगु बाहुल्यता हे विश्व समाजया धाथेंया म्हसीका जकं जुयाच्वंगु मदुला? गथे कि पुत्र वा पुत्रीया थासय् कु (पुत्र वा पुत्री ), कर्मचारीया नामय् कु(कर्मचारी), नातागोताया नामय् कु (नातागोता), पत्रकार, शिक्षक, विद्यार्थी, चिकित्सक, वकिल, सेना, प्रहरी, कार्यकर्ता, नेताया नामय्, कु(पत्रकार, शिक्षक, विद्यार्थी, चिकित्सक, वकिल, सेना, प्रहरी, कार्यकर्ता, नेता) जुयाच्वंगु झीसं स्पष्ट खंकाच्वना। अले राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय स्वापूया नामय् नं कु(राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय) सम्बन्ध तयेगु ज्या जक अप्वया वनाच्वंगु मखु ला? थ्व थौंया नेपाःया जक मखु विश्वया हे मानव इतिहासया वास्तविकता जुयाच्वंगु दु धकाः झीसं धायेमाःगु अवस्था वःगु खः लाकि?

थ्व 'कु'यागु वास्तविकता पूर्ण रुपं निर्मूल नं जुइ फइ मखु। सुं नं मनूतय्सं थ्व 'कु'पाखे बचे जुइगु कुतः यात धाःसा व थम्हं थःत हे झंगः लायेगु ज्या जक यायेगु जुइ। सुनानं सुइतं थ्व 'कु'पाखे बचे याना बी धकाः जिम्मा कायेगु स्वत धासाः व छगू तःधंगु धृष्टता जक जूवनी। सुनानं थुकियात कयाः याइगु प्रचार नं वास्तवय् छगू कु(प्रचार) सिबें मेगु छुं जुइ फइ मखु ।

भगवान बुद्धं थौंया वर्तमान युगया मानव अधिकारवादीतय्सं थे थम्हं सुं छम्हेसित उपकार यानागु दुसा उपकार याना धकाः प्रचार प्रसार याना जुइ मखु। भगवान बुद्धया अभिमत अनुसार कतःयात सहयोग यायेगु उत्तम व पवित्रगु ज्या खःसा आखिरय् दक्व मनूतय्सं लौकिक व लोकोत्तर विकासया लागि कतः सिबें थःगु हे भरोसा कायेमाः। अझ भगवान् बुद्धया आचरणया लक्ष्य धइगु मानव सत्वयापिनि हित सिबें थ? गु चित्तसन्ततिपाखे क्लेशपाखें उन्मुलन जुयाः मानसिक शान्ति व सुख मालीगु खः। (साभार: भिक्षु ज्ञानपूर्णिक (धम्मचरिय। अनु. बुद्ध र बुद्धवाद द्वितीय भाग, (नेपाली) प्रकाशक दाता, श्रीमान अंगूरमान तुलाधर र श्रीमती लक्ष्मी हीरा तुलाधर, काठमाण्डौं, बि.स. २०६६, पृ. २९२)
थायागु नेपाः लगायत विश्वया थीथी देशय् जुयाच्वंगु समस्याया सही समाधानया लागि थीथी मनूतय्सं थःथःगु मानसिक शान्ति व सुखया लागिं थःगु हे भरोसा व चित्त विकासया लागिं कुतः यायेमाःगु दु। थुकिया अर्थ थःम्हेसिया सुखया लागिं कतःयात दुःख बियाः वा अकुशल कर्म यानाः ला पक्का हे मखु। उकिया अःखः भगवान् बुद्धं कल्याण मित्रया प्राप्तिया आवश्यकतायात बः बिया बिज्याःगु दु ।

थनथाय् भगवान बुद्धया शिक्षा - कल्याणमित्र दइगु सिबें मेगु अप्वः उपकार जुइगु छगू नं धर्म तथागत मखु धकाः कनाबिज्याःगु खँयात झीसं लुमकेबह जू। (वहे सफू पृ. २१७) ।

राष्ट्र्र व समाज विकासया लागिं सक्षम, कुशल मनूत माःगु निर्विवाद दु। था थीथी 'कु' (तर्क, शिक्षा, बुद्धि, विचार संगत, प्रचार, प्रशार, आदि) या सही नियन्त्रण बिना समाज अराजकतापाखे ह न्ह्याः वनीगु बाहेक मेगु छु जुइ? न्ह्याम्हेसिनं न्ह्यागु हे धाःसां जिउगु, न्ह्यागु याःसां नं जिउगु थौंया गुगु अवस्था खः थ्व अवस्था धइगु वास्तवय् थ्वहे कुतर्क, कुविचार, कुशिक्षा, कुनियम, व कुकानूनं यानाः जूगु खः लाकि मखु?

थौंयागु झीगु विश्व अधोन्मुखी जुया वनाच्वंगुया कारण थीथी थासय् जुइगु कुप्रचार, कुप्रशासन, कुशासन, कुबुद्धि, कुविचार, कुसंगत, कुतर्क कुसूचना, कुव्यापार, कुव्यवशाय, कुउद्योग, कुशिक्षा, कुनीति, कुराजनीतिया प्रतिफल खःसा व्यक्तिया नैतिकता व चरित्र विकास यायेगु खःसा बुद्ध शिक्षा थौंया समाजयात जुयाच्वंगु आवश्यकता खः ।

More Stories Like this