प्रधानमन्त्री ल्यये फइगु विकल्प

सानुराजा शाक्य

बहुमतीय चुनावया लिधंसाय् प्रधानमन्त्री ल्ययेगु प्रक्रियाय् नेकपा (एमालें) सुयातं मत मबीगु निर्णयया कारणं न्हूम्ह प्रधानमन्त्री ल्यये फयाच्वंगु मदु। थ्वहे कारणं एमालेयात गुम्हेसिनं तेस्रो लिंगी, उभयलिंगी देय्यात बन्धक तयाच्वंगु पार्टी धकाः नं कुंखिनेगु यानाच्वंगु दु। गुलिसिनं झलनाथ प्रधानमन्त्री जुइमखंगु कारणं चुनावय् हे एमालेयात बिस्कं तयाः अनिर्णयया बन्दी दयेका तल धाइपिं नं दु। थ्व तटस्थ च्वनेगु नीति हिलेमाल धइगु बिचाः बियाच्वंपिं नं मदुगु मखु तर नेकपा (एमालें) कयाच्वंगु थ्व नीतियात मत्वःतेत व वर्तमान इलय् थ्व नीति तसकं पाय्छि धइगु तःधंगु मत एमालेया कार्यकर्तातय् दथुइ थ्यनाच्वंगु खनेदु। नेकपा (एमाले)या कार्यकर्ता जूगु कारणं जक थ्व नीतिया समर्थन यानागु मखु, थ्व थौंया आवश्यकता नं खः। थ्व तटस्थ च्वंगु धकाः नं धायेगु पाय्छि मजू। वंगु शनिवाः च्वंगु नेकपा (एमाले)या पोलिटब्यूरो मुँज्यां सहमति दयेकेत च्यागू बुँदाया आधारपत्र पितहःगु दु। थ्व कारणं थौं जुइगु प्रधानमन्त्री ल्यज्याया न्याक्वःगु कुतः नं सफल मजुइगु स्पष्ट खनेदु ।

सहमतिया दयेकाः सरकार न्ह्याके फुसा जक संविधान वये फइगु वास्तविकतायात स्वीकार यायेगु खःसा बहुमतीय आधारय् वइगु सरकारं शान्ति व संविधान सुनिश्चित जुइ मखु धइगु खँ प्रचण्ड व माधव नेपालया सरकार असफल जूगु घटनां कुगाक्क शिक्षा बिउगु मखुला? तुंथि तजाः धकाः निक्वः तक तुंथिइ कुहां वनाः वाःचायेधुंकाः हानं तजाःगु तुंथिइ हे तिन्हु वनेगुया अर्थ जीवनयात संकटय् तयेगु खः। थुकथं एकीकृत माओवादीया कमरेड प्रचण्ड जुइमा वा कांग्रेसया रामचन्द्र पौडेल बहुमतीय लिधंसाय् प्रधानमन्त्री ल्ययेवं वर्तमान राजनीतिक समस्या ज्यनी मखु। एकीकृत माओवादीया नेतृत्वय् सरकार दयेकेत एमालें मत बी फइ मखु एमालेया छम्ह बरिष्ठ नेता खड्ग ओलीं न्ववायेगु याः। वय्कःया अर्थ रामचन्द्र पौडेलयात प्रधानमन्त्री दयेकूसां जिउ धइगु जुइफु तर एकीकृत माओवादी नेतृत्वया प्रधानमन्त्रीयात एमालें मत बी मफइगु बाध्यता गुलि दु रामचन्द्र पौडेलयात प्रधानमन्त्रीया निंतिं मत बी मफइगु बाध्यता नं व सिबें म्हो मखु। तर एकीकृत माओवादी नेतृत्वयात कांग्रेसं वा कांग्रेसया नेतृत्वयात एकीकृत माओवादीं विश्वास याये फइगु वातावरण ब्वलंगु खःसा एमालेया थ्व अडानया अर्थ दइ मखु ।

प्रधानमन्त्री ल्ययेगु प्यंगूगु चरणया ज्याझ्वः तकं असफल जुइधुंकाः वर्तमान समस्याया समाधान सहमति हे खः। प्रधानमन्त्री ल्ययेगु चुनावं प्रचण्ड व रामचन्द्र पौडेल निम्हेसिनं नां लित कयाः राजनीतिक सहमति दयेकेगुया विकल्प मदु। थुकिया निंतिं सहमतीय सरकारया प्रधानमन्त्री एमालेया झलनाथ खनाल हे जुइमाः धइगु मदु। कांग्रेसया नेतृत्व एकीकृत माओवादीं स्वीकार मयाइगु व एकीकृत माओवादीया नेतृत्व कांग्रेसं स्वीकार याये मफुगु हे सरकार दयेकेत वयाच्वंगु पंगः खः। सहमतिया निंतिं प्रचण्डं थःगु प्रधानमन्त्रीया उम्मेदवारी लित कायेत तयार धयागु खँ सार्वजनिक नं जुयाच्वंगु दु। तर रामचन्द्र पौडेलं नं नां लित कायेगु सहमति मजुइकं प्रचण्ड याकःचां जक नां लित काइ मखु। प्रचण्डया नां लित कायेगु खँय् प्रचण्ड स्वय्म नं सहमत जुल धाःसा जुइ फइ धयाच्वंगु दु तर कांग्रेसया रामचन्द्र पौडेलपिंसं नां लित कयाः सहमति दयेकेगु प्रस्तावयात बागः मिखां नं स्वयाच्वंगु मदु। कांग्रेस दुने हे नेतृत्व तहयापिंसं रामचन्द्र पौडेलया नां नं प्रधानमन्त्रीया उम्मेदवारं लित कयाः न्हूगु सहमतिया वातावरण दयेकेगु बाहेकया विकल्प मदु धाये धुंकूगुलिं प्रधानमन्त्री ल्ययेगु न्याक्वःगु चुनाव धुंकाः नां लित कयाः सहमतिया नितिं न्हूगु वातावरण ब्वलनी धइगु आशा याये छिं ।

प्रधानमन्त्रीया उम्मेदवार निम्हेसिनं नं नां लित काल धाःसा छु चांचां हे राजनीतिक दलतय् दथुइ सहमति ब्वलनी ला? ब्वलनीगु सम्भावना मदु तर एमालेया पोलिटब्यूरो मुँज्यां पितहःगु च्यागू बुँदाया आधारपत्रयात एकीकृत माओवादी, कांग्रेस व एमालेया दथुइ सहमति दयेकेफत धाःसा राजनीतिक सहमति ब्वलनीगु सम्भावना धाःसा दु। यदि नेपाली कांग्रेस व एकीकृत माओवादी शान्ति व संविधान हयेत तयार धइगु खःसा एमालें हःगु आधारपत्रय् च्वनाः वार्ता यायेगु दकलय् बांलाःगु विकल्प खः। एकीकृत माओवादीं पूवंके माःगु व सरकारं पूवंकेमाःगु खँय् न्हूगु सहमति दयेकेफत धाःसा जक न्हूगु सरकार दयेके फइगु सम्भावना दु। न्हूगु सहमतीय सरकार दयेके फःसा जक संविधान च्वये फइगु म्हिगःया अनुभवं क्यंगु सत्यता खः। थ्व सहमतिइ नं छगू हे दलया प्रधानमन्त्री ताः ई तक न्ह्याये मफइगु राजनीतिक दलतय् दथुया कमजोरीयात नं ध्यानय् तयाः पालंपाः प्रधानमन्त्री न्ह्याकेगु निंतिं नं लिखित सहमति याःसां बांलाः। एमालें हःगु आधारपत्रय् सहमति जुल धाःसा दकलय् न्हापां एमालेया नेतृत्वय् सहमतीय सरकार स्वला लिपा कांग्रेसया सरकार यानाः खुला न्ह्याकेगु। थ्व इलय् तक शान्ति प्रक्रियायात तार्किक निष्कर्ष थ्यंकाः संविधान जारी यायेगु इलय् लाक्क मेगु स्वलाया नितिं माओवादीया नेतृत्वय् सरकार दयेकेगु सहमति यायेगु दकलय् बांलाइ। संविधान जारी जुइधुंकाः हानं एमालेया नेतृत्वय् सरकार दयेकाः व्यवस्थापिका संसदया चुनाव यानाः न्हूगु सरकार दयेकेगु वा थ्व अधिकार राष्ट्रपतियात बियाः आम निर्वाचनय् वनेगु सहमति दयेकल धाःसा राजनीतिक असहमति मदयाः शान्ति व संविधान वइगु जेठ दुने वइ। गुलिसितं पालंपाः प्रधानमन्त्री न्ह्याकेगु खँ ख्यालि थें नं च्वनेफु तर सहमतिया निंतिं थुकथंया विकल्पयात नाला मकासें मगाः। थुज्वःगु व्यवस्था वैधानिक रुपं हे स्वीट्जरल्याण्डय् आः नं पालंपाः राष्ट्रपति जुइगु प्रावधान दु। देय् संघीयताय् वनेत्यंगु इलय् थुज्वःगु सहमति संघीयताया छगू अभ्यास नं खः। मखुसा थुकथं न्ह्यायेगुया अनुभव झीगु नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया नायः स्वचालित ढंगं लछि लछिं हिलीगु अनुभवं नं राजनीतिक दलतसें सयेका काःसां जिउ ।

More Stories Like this