बुद्धधर्मय् त्यागया भावना व थौंया समाज

वज्रमुनि वज्राचार्य

झीगु समाज थौं अशान्ति, हिंसा, डकैटी, हत्या, बलात्कार, शोषण थेंज्याःगु विकृतिं जायाच्वंगु दु। साधारण मनूयाकेनिसें राजनेता तकं भ्रष्टाचार, लुट, कमिशनय् लगे जुयाच्वंगु दु। दान, शील, क्षान्तिया भावना धइगु सुयाकें मदु। त्यागया भावना मदुगुया लिच्वः हे थौं देश निकासविहिन अवस्थाय् लानाच्वगुं दु। थुगु अवस्थाय् समाज व देशया लागिं बौद्ध शिक्षाया नितान्त आवश्यकता जुयाच्वंगु दु। शिक्षाया मूल मर्म धइगु हे बहुजन हिताय, बहुजन सुखाय, अझ महायानी वज्रयानीत ला सर्वप्रकारं जगतो हिताय धकाः न्ह्याः वनाच्वंगु दु। तर समाजया मनूत, नेतात थःहे सर्वेसर्वा खः जितः जिल कि सकसितं जी धइगु सिद्धान्तय् अडिग जुयाच्वंगु दु। जनताया भोटं व्यवस्थापिकाय् थ्यनेवं जनताया भावना ल्वःमंके धुंकूगु दु। ६०१ म्ह सभासदतय् जागीर नयेगु थाय् जूगु दु संविधानसभा। फःसा स्थायी हे यायेगु कुतः जुयाच्वंगु दु। थुगु अवस्थाय् बुद्धधर्मया त्याग वा दानया व्यावहारिक, सामाजिक पक्षयात न्ह्यब्वयेगु उपयुक्त तायेकाच्वना।
झीसं सिउ छपा ल्हाःतं ताली न्याइ मखु। दान धायेवं बि जक बीगु तर गनं वइगु स्रोत मदुसा अन्तय् शुन्य जुइ। बीत वइगु स्रोत नं माः। दान यायेत त्यागया भाव दयेमाः, त्याग यायेत श्रद्धा वंगु जुइमाः, श्रद्धा दयेत करुणा दयेमाः। दान निस्वार्थ रुपं याःगु त्याग जुइमाः। तर थौं दान दुने नं खोत दु, दान दुने नं स्वार्थ दु। मेपिंत क्वानाः मुंकातःगु हे दान याइगु जुयाच्वंगु दु। दान दुने नं प्रतिस्पर्धा दु, द्य दयेकेगु जुइमा, फल्चा दयेकेगु जुइमा, सुं नं छम्ह मनुखं सछि तःसा क्यनेत मेम्हेस्यां निसः तयेगु, शिलापत्रय् च्वयेगु वा मेथाय् गनं न्ह्यथना बीगु सर्तय् जक तयेगु ज्या नं जुयाच्वंगु दु। वास्तवय् दान दुने स्वार्थ, सर्त धइगु दइ मखु। दान यानागु खँ लिपा हाकनं न्ह्यथने मजिउ। उलि त्याग जुइमाः। उज्वःगु दान हे वास्तवय् आनन्दया क्षण खः। गुलिं मनूतय्सं छुं नं कायेत स्वयाः काये मफुत कि दान धायेगु याइ, उज्वःगु दानं आनन्द मखु, द्वेष, घृणा, क्रोध जन्म याइ ।

दुनुगलंनिसें सु नं मनूयात थःके दुगु वस्तु वा सम्पत्ति बीगुयात दान धाःसां गज्याःम्ह मनूयात बीमाः धइगु खँ नं बुद्धधर्मय् न्ह्यथना तःगु दु। दान बियागु गलत मनूयात लात वा गलत वस्तु लात धाःसा दान नं अपराध जुइयः। मनू स्याइम्हेसित खुकुरी दान बीगु, अय्लाः त्वनीम्हेसित ध्यबा दान यायेगु, नयेगु हे यक्व दुम्हेसित अन्न दान बीगु उपयुक्त मखु। उकिं बुद्ध धर्मय् उपयुक्त मनूयात उपयुक्त वस्तु दान यायेमाः धयातःगु दु। उगु दान बीगु वस्तु नं थःत यःगु हे जुइमाः। दान बीगु धयाः थःत मयःगु, भ्वाथःगु, ज्याख्यले मदुगु दानया अर्थ मदु। दान भौतिक, अभय व धर्म दान कथं बी जिउ। छेँ मदुपिंत छेँ, बुँ मदुपिंत बुँ, ध्यबा मदुपिंत ध्यबा, लं मदुपिंत लं आदि बीबलय् बिउम्हेसित नं आनन्द वइसा, काःम्हेसित नं उलि हे आनन्द वःगु जुइमाः। भयपाखें मुक्त जुइगु अभय जुयाः स्वतन्त्रं म्वाये फइगु दान, विरामी जूम्हेसित वासः दान, दने मफुपिंत थना बीगु, ग्याःम्हेसित पासा च्वना बीगु, कांयात तुतां बीगु, हि दान, मिखा दान, अंग प्रत्यङ्ग दान आदि। धर्म दान धकाः ज्ञान बुद्धि मदुपिंत ज्ञान बीगु, मथूपिंत थुइका बीगु, धर्मकर्मया खँ कनेगु, जीवन म्वायेत माःगु शिक्षा बीगु आदि दान खः। बुद्धधर्मय् संघपाखें थुज्वःगु हे धर्म दान बीगु जूगुलिं उकियात निरन्तर यानाः अज्ञानीतय्त कने फयेमा धइगु बिचारं साधारण मनूपाखें भौतिक दान संघयात बीगु याइ ।

थुज्वःगु दानया मूल आशय धइगु हे थः नं आनन्दं म्वायेगु व मेपिंत नं थः थें हे म्वाये दयेमा धइगु कामना यायेगु खः। थुज्वःगु दानया अभ्यास यायेगु लागिं बौद्ध समाजय् थीथी संस्कृतिया निर्माण जुयाच्वंगु दु। दानया अभ्यास यायेधुंपिंसं दानं हे परम आनन्द कयाच्वनी। दान हे जीवनया आनन्द कायेगु साधन कथं काइ। बुद्धधर्मय् महासत्व, मणिचूड, विश्वन्तर राजकुमार अवदान थुज्वःगु हे दानया पराकाष्ठाया दसुत खः ।

बुद्धधर्मया सम्पूर्ण जातक, अवदान, त्रिपिटकया सार हे चित्त शुद्धीकरणया अभ्यास खः। चाहे व चतुआर्य सत्य हे छाय् मजुइमा, प्रतीत्यसम्मुत्पाद, आर्य अष्टाङ्गिक मार्ग, त्रिलक्षण आदि। मनूया जीवन सरल, सरस र आनन्दपूर्वक म्वायेगु अभ्यासया लागि ब्याख्या यानातःगु व्यावहारिक शिक्षा हे बुद्धधर्म खः। उकिं हे बुद्धधर्म मानवीय धर्म, वैज्ञानिक धर्म, सामाजिक व व्यावहारिक धर्मया रुपय् खनेदुगु खः। दान मनूतयगु जीवनया छगू त्वाथः जक खः। थुगु न्हापांगु त्वाथः पार याइपिंसं हे निगूगु त्वाथः गये फइ। तर बिडम्वना, थौंया मनूत सुयातं बीगु सिबें कायेगुली ल्वानाच्वंगु दु। वहे कायेगु लागि द्वलंद्वः ज्यान वनाच्वंगु दु। उकिया अर्थ मनूतय्के अहंकार, घमण्ड दु। सुं सिबें सुं म्हो मजू। दार्शनिकतय्सं धाइ�प्रेमं न्ह्याबलें बीत स्वइ, अहंकारं न्ह्याबलें कायेत स्वइ। कायेत स्वःपिंसं नं थुलि कायेत स्वत कि मेपिंके छुं हे मदयेमा। गुकिं यानाः अशान्तिं थाय् कयाच्वंगु दु। गुलिं मनूतय् महल जाः, गुलिसियां नयेत मदुसा शान्ति गनं दइ? थुज्वःगु भावनायात थुइगु गबलय्? त्यागया अर्थ कमजोर मखु, माया, प्रेम श्रद्धाया चिं खः। मनूया जीवनय् दकलय् तःधंगु तत्व धइगु आनन्द खः। धन सम्पत्ति यक्व दयाः नं आनन्द न्यानाः काये फइ मखु। आनन्द थःगु हे चित्तया छगू स्वभाव खः। गुकियात न्हियान्हिथं व्यवहारय् अभ्यास यायेमाः, अले जक उगु क्षणयात प्राप्त याये फइ। महलया मनूया चाहना यक्व जुइ, व नं माः थ्व नं माः, मान, सम्मान, इज्जत, प्रतिष्ठा, छय् छुइपिनिगु लागिं समेत सम्पत्ति माः। तर बोरां फायाः द्यनीम्हेसिया इच्छा व चाहना धइगु अलय् छु नयेगु, कन्हय् छु नयेगु धइगु हे जक जुइ। सीमित चाहना याकनं पूवनीगु जूगुलिं आनन्द याकनं वइ, यक्व काइगु जूगुलिं अप्वः ई काइ। गुकिं यानाः न्ह्याक्व दःसां ख्वाः गबलें चकनी मखु। थौं थ्वहे ल्वय् सकसितं जुयाच्वंगु दु। कन्हय्या लागि थौं दुःख सीगु। दुगु सम्पत्तिपाखें सन्तुष्ट मजुइगु। निष्पक्ष व तटस्थ भावं स्वये मसःगु। थः थें मेपिं नं खः धइगु बिचाः मयायेगु। मेपिनि लागिं थम्हं छुं मयायेगु। थुकिया लिच्वः हे थौं समाजय् अपहरण यायेगु, फिरौते फ्वनेगु, हत्या यायेगु आपराधिक ज्या जुयाच्वंगु दु। मेखे राष्ट्रया अभिभावक धाःपिं नेतातय् नं कुर्सी छगूया लागिं हानथाप यानाच्वंगु दु। शान्ति व प्रगतिया लागिं उमिसं कुर्सी त्याग याये मफु। त्यागया मेगु नां हे दान खः। शान्तिया उपासकपिंसं दानयात अंगिकार मयासे हे मगाः। उकिं बुद्धधर्मय् धयातःगु दु - दानं विभुषणं लोके, दानं दुर्गति निवारणं, दानं स्वर्गस्य सोपानं, दानं शान्ति करो शुभम् ।

More Stories Like this