थःगु थासय् थः हे तःधं

हेरारत्न शाक्य

झी च्वंच्वनागु थ्व पृथ्वी ग्रहय् थीथी कथंया प्राणी दु। गुलिं बँय् च्वनीपिं, गुलिं लखय् च्वनीपिं, गुलिं सर्गतय् ब्वया जुइपिं दु। संसारय् दुपिं सुं नं प्राणी थःथःगु जातिया पुचलय् च्वनीगु चलन न्ह्यानाच्वंगु झीसं खनाच्वना। संसारय् दुपिं प्राणीपिं निथी आहार याइपिं दु। छथी प्राणीया ला नइपिं, मेपिं अन्नपात सिसाबुसा नइपिं। मेपिं प्राणी स्यानाः नइपिं मांसाहारी पुचलय् लाः। साकाहारी प्राणीपिं मांसाहारी प्राणी नापं च्वनाच्वंगु खनी मखु। छाय्कि मांसाहारीतय् सिकार अप्वः यानाः साकाहारी प्राणी जुयाच्वनी। झंगःत नं पशुतय्गु पुचलय् मिले जुयाच्वंगु झीसं खंके मफु। झंगः झंगःतय् दथुइ हे नं थःथःगु जाति दुने जक च्वनी। गथे क्वःत बखुंतय्गु पुचलय् च्वनी मखु। बखुं क्वःतय्गु पुचलय् वनी मखु। चखुंबखुं हे नापं मजू, थ्व प्रकृतिं हे सकसितं थःथःगु पहःचहः बियातःगु दु ।

अथेहे झी मनूत नं थःथःगु जाति पुचलय् च्वनीपिं खः। आःया समाजय् यक्व जाति छथाय् च्वं वयेगु याना हल। खास यानाः शहरी क्षेत्र राजधानी लागाय्। जातीय संगठनया खँ वइबलय् गन सु जातिया बाहुल्यता दु अन छुं ज्या जुइबलय् बाहुल्य दुगु जातिं हे नेतृत्व याइ। इपिं हे हर्ताकर्ता जुइ, अल्पमतयापिं जुइ मखु। अल्पमतं न्ह्याबलें बहुमतया निर्णय माने यायेमाः। थ्व प्रजातान्त्रिक पद्धति दुने लाःगु नियम खः। झी नेवाः दुने नं स्यस्यः, ज्यापु, पुं, छिपा, बरे, गुभाजु, कुलु, जोगी, नायः, द्यःला, बर्मू थःथःगु गुथि गानाय् थःथःगु जातयापिं जक मुनाः याइ। छगू हे त्वालय् मेमेगु जातयापिं दुसां दुथ्याकी मखु, दुकाइ मखु। सकसियां थःथःगु चलन दु। उकिं हाचां गायाः वनी मखु, हाचां गायेके बी नं मखु।
स्वनिगः झी नेवाः बाहुल्य दुगु बस्ति खः। नेवाःत थनया आदिवासीत खः। थन नेवाःतय्सं थःपिनि संघ संस्था संगठन याइबलय् गैर नेवाःत तयाः दयेकी मखु। थुकी नेवाः मात्रया बर्चश्व कायम याना तइ। अथेहे धर्मया खँय् नं हिन्दूतय् संघ संस्थाय् हिन्दू पँ लीपिंसं हे नेतृत्व यानाच्वनी, मेपिंत याके बी मखु। छाय्धाःसां थःपिनि तातुना, भावना, हीत विरुद्धय् यंकी, स्यंकी धकाः याके बी मखु। अथेहे बौद्ध धर्मालम्बीतय्गु समाजय् नं थःथःगु नियम दइ ।

थेरवाद, महायान व बज्रयानया भक्त उपासक उपासिकातय्गु शील ब्रत आचरण छुं छुं पानाच्वंगु दयाच्वनी। धर्मं सकसितं हीत याइगु खःसां हीत याइगु धाःसां आचरण व्यवहारय् पाकातःगु खंकेफु। गथेकि पशुपति महाद्यः सर्वव्यापी धाःसां हिन्दूतय् जक द्यः धकाः द्यः स्वयां जान्या जुयाः म्लेक्ष धकाः गैर हिन्दूतय्त दुकाइ मखु। हिन्दू धर्म माने याना धाइपिंत नं आर्य मखुम्ह धकाः दुमकाइगु थाय् नं झीथाय् दु। व स्वयेबलय् गैरहिन्दू धर्मयापिनिगु देगः, गुम्बा, स्तुप, विहार, चर्चय् थथे भेद मदु। यलय् न्हापां बुद्ध जयन्ति हनेगु ज्या २००८ सालय् तारेमाम संघं स्वदँ तक मदिक न्यायेकाः तिनि मेमेगु त्वाःत्वालय् पाः फयाः न्यायेकेगु ह्वःताः बिल। २०१० सालय् यल बुद्ध जयन्ति कोष धकाः स्वनाः पाः कायेधुंकूपिं दुजः दयेकाः बुद्ध जयन्ति पाः काइगु खलः, पुचःयात दां ग्वाहालि याना वयाच्वंगुलिं गन गन त्वालय् छु जातया बाहुल्य दइ, पाः न्ह्याकेगु ज्यासना पुचलय् नायः वहे जातयापिं जुइ। २०३२ सालय् शान्ति विहार, गुसिंगाः २ वडां पाः काःबलय् अन तण्डुकारतय्गु नेतृत्वय् पाः न्ह्याकल। २०२६ साल च्यासलय् ब्यञ्जनकारपिंसं यक्व ग्वाहालि बिल। २०५७ सालय् सुनाकोथि गामय् पाः काःबलय् अनया महर्जनतय्गु नायःपाखें पाः न्ह्याका छ्वत। गन गन छु जातयापिं दु अन अन इमिसं बुद्ध जयन्ति हनेगु ज्या याःगु इतिहास जयन्ति कोषय् दु। समाजया चलन खुल्ला यानातःसां मवंथाय् नं दु, मवयेकं लसकुस यायेगु जुइ हे मखु। सुइतं ल्हाः ज्वनाः साला हःसां मवइपिं नं दु ।

धर्म मनं मचायेकं मथुइकं ग्रहण याइ मखु। करं मन मदयेक याःसां, वःसां धर्मया मर्म वं थुइ मखु। धर्म न्ह्याइपुकेगु खँ नं मखु। धर्म ज्वंकेत लोभ, लाभ क्यनाः यायेगु बौद्ध धर्मया ज्या मखु। सुनानं अथे याये नं मजिउ। याःसां पने नं माः। नेवाः बौद्धतय्गु पुचलय् मेगु जातयापिं बौद्धत वा हिन्दूत मवल धकाः चिन्ता कयाच्वनेम्वाः। छुं ज्याझ्वःया ग्वसालय् ग्वसाः खलः वा संघ संस्थाया नायःयात पाः यायेवं वइगु नं मखु, जीगु नं मखु। बरु सुयां सुं जातिनाप क्वातुगु स्वापू दुसा इमित नेवाः बौद्ध समाजय् बौद्ध साहित्य, संस्कृति, कलाकृति, आचार, व्यवस्था, गुथि आदि तजिलजिया बयान यानाः नेवाः भाय्, लिपि, स्थान कनाः हयेफत धाःसा बांलाइ। थःगु हे संस्थायात क्वथुनाः साम्प्रदायिक धकाः ब्वः बिया जुयां सुया यइ? थम्हं धइथे मजुल, मयात, थःगु बिचाःनाप ज्वःमलायेवं थः च्वंच्वनागु थाय् त्वःताः मेथाय् वनाः थःगु न्हापाया संस्थाया विरोध याना जुइगु बांलाःगु बानी मखु। थः जातिया संस्था बल्लाकेगु बिचाः दुसा, थःगु धर्म न्ह्याकेगु मन दुसा सिद्धान्ततः थथे जुइमाःगु खः धकाः दसु बियाः द्वंगु खंकाः क्यना बी जिउ। थ्व बांलाःगु पक्ष हे खः। मेपिंसं मेगु जातयाम्ह थःथाय् वइबलय् पाहां कथं लसकुस ला याइ तर पूरा थः नाली मखु। बरु साधनया रुपय् छ्यलेत स्वइ। उकिं झीसं थःगु हे संस्थाय् दुने सत्य जायज खँ मथूतले ध्वाथुइके बीगुली धैर्य कायेमाः थें ताः। थःहे थःगु समाजं पिहां वनाः कतः जुयाः क्यनां जी मखु। थःगु बिचाः, स्वभाव समाजं नाला काल, मकाल, समाजयात पचे जू, मजू स्वये नं माः। समाजयात हे दोष बिया जुइबलय् थः गन च्वनेगु होस यायेमाः ।

More Stories Like this