लः त्वनेगु मखुला ?
निर्मल वज्राचार्य
झी च्वना च्वनागु पृथ्वीया सतहय् बँ सिबें लःया ब्व हे अप्वः दु अथेहे झीगु म्हय् नं लःया मात्रा अप्वः हे दु । व हे लःया हुनिं झी म्वानाच्वने फुगु खः । झीगु म्हय् च्वंगु लः झारा जुयाः चःति वयाः च्व फानाः वान्ता जुयाः मचायेक हे पिहां वनाच्वनी । थुकथं अत्याधिक मात्राय् लः पितिन धाःसा डिहाइड्रेशन जुयाः मनूया ज्यान तकं वनेफु ।
मनूयात लः मदयेकं मगाः अथे धइगु मत्वँसे मगाः तर लः त्वनेगु तरीका पाय्छि कथं मजुल धाःसा व हे लःया हुनिं थीथी ल्वय् जुइफु । तर लः पाय्छि कथं त्वन धाःसा अथें अथें क्वलाना च्वनी । ताल्लाया इलय् झीगु म्हं अत्याधिक मात्राय् चःति वइगुलिं यानाः लः त्वने प्याः चाइ । तर चिकुलाया इलय् चःति मवइगुलिं यानाः लः त्वने प्याःचाइ मखु । चिकुला जुइमा ताल्ला जुइमा लः त्वनेगु ज्या दिकेमज्यू । ताल्ला बलय् सिचुकेगु बिचाः यानाः ख्वाउँक ख्वाउँक जक लः त्वनेगु याये मज्यू । चिकुलाया इलय् लःयात क्वाःक्वाः वा लुमुलुमु धायेक त्वनेमाः ।
लः त्वने माः ला धया गबले गबले गुलिगुलि त्वनेगु धकाः धा हे मधाः धाइ आः उखेपाखे हे वने ।
छम्ह स्वस्थ मनुखं सुथ न्हापां दने सातकि सुद्र्यः मलूनि बलय्या ई दकले पाय्छि निगू ग्लास लः त्वनेमाः । वयां लिपा घौछि लिपा पाक्क त्वनादिल धाःसा बां हे लाइ ।
लुमंकेमाःगु छता खँ ज्यःनां बेलिनाप गुब्सं हे लः भपी मते । अथेहे ज्यःना बेलि यायेगु घौछि १ घण्टा न्ह्यः व घौछि लिपा जक लः त्वनेगु यानादिसँ । थुकिं यानाः छि आम्लपित्त व कब्जियतपाखें तापाना च्वनेफइ । यदि छिगु म्हुतु दुने वा म्यय् कै वयाच्वंसा वा तुइक तुइक चातः वयाच्वंसा थुइका दिसँ छिगु म्हय् लःया मात्रा म्हो जुल धकाः ।
मेगु छता खँ यदि छिगु छेँय् सुं पाहांपिं वःसा छि काचाकाचा च्या खें वा कोल्ड डि्रंकपाखें पाहांयात लसकुस यायेत स्वइ । थ्व छगू संस्कृति हे जुइधंकल । तर थ्व पाय्छिगु संस्कृति धाःसा मखु । यदि थथे याये हे माःसा न्यनाः ईच्छा व्यक्त याःसा जक नकेत्वंके यानादिसँ । बरु थुकिया पलेसा लः त्वनेगु मखुला धकाः त्वः मफिक हे न्यनादिसँ । धाइगु नापं दु लः त्वंकेगु ज्या धइगु धर्म लाइगु ज्या खः धकाः तर छेँय् वःम्ह पाहांयात क्वथाय् दुहां वयेसातकि लः त्वंकेगु कुतः याना दीमते । न्यागू झीगु मिनेट झासु मलंक लः त्वना धायेवं सासः इ इ पनाः ज्यान तकं वनेयः । नापं त्वने बलय् हायाः त्वनेगु पलेसा च्या त्वनेथें म्हुतुसिइ दिकाः हे त्वनादिसँ ।
