क्वातुगु दसि जुइ

नर्मदेश्वर प्रधान

खँयाखँय्
जिगु छेँ थाय्मरु व न्ह्यःखाया दथुइ। मचाबलय् जिं अनुभव यानागु थाय्मरुत्वाःया विशेषतात लुमनाच्वनी। थाय्मरुइ वास्याःद्यः दु। वा स्यात कि मनूत चाःतूगु सिँग्वलय् नकिं ताः वइ। उबलय्या दैवीय उपचार विधि खः थ्व। गुलिसित थ्व विधिं थिउ जुइ मसिउ। तर विश्वासं मनूत वयाच्वनी। सिँग्वः नकिं नकिमं जाइ। थ्व सिँग्वःयात 'बाङ्गेमुढा' धाइ नेपालीं। थाय्मरुत्वाःया नेपाली अनुवाद बाङ्गेमुढा जुइ। थ्व बाङ्गेमुढाबारे किम्बदन्तीत दु। यथार्थ छु खः? मालेबहः जुइ ।

ठीक वास्याःद्यःया लिउने छगू फल्चा दु। उबलय् अन छगू अफिस दु। 'भरिया नाइके'या कार्यालय। उबलय् त्रिभुवन राजपथ मदुनि। नेपालं पिने वये-वने यायेगु मूल लँपु हे उबलय् थानकोटया चन्द्रागिरी पर्वत। हवाई यातायात खः थें मखु थें जक। तसकं हे सीमित। उबलय् नेपालय् दुहां वइगु सम्पूर्ण वस्तुत भरियां क्वबिया हइ। उबलय् उपत्यकाय् दुगु मोटरत फुक्कं मनुखं हे क्वबिया हयातःगु। काठमाडौंयात पिनेलिसे स्वाइगु मूल ताँ थानकोट। अनं हे उबलय् पिनेया यात्रा सुरु जुइ। यात्रा पैदल जुइ। मफुपिं, वृद्ध-वृद्धात क्वबियाः तामदानय् वनी। सुविधासम्पन्न जूगु महाराजत सलंसः मनूतसें क्वबियाः पालिकाय् नं वं। थाय्मरुइ उबलय् भरिया नाइके कार्यालय दु। थुवाः थाय्मरुया हे भाजु नारायण प्रसाद। मचाबलय्। त्वाःन्यंकं थःगु छेँ थें। उखुथुखे वने। भरिया नाइकेया अफिसय् भरियात ग्वाः ग्वाः दयाच्वनी। थ्व थौंकन्हय्या कार्गो अफिस थें। थनं मालसामान पिने छ्वइपिंसं थन सम्पर्क तइ। थ्व अफिसं भरियात चूलाका बी। भरियातय् जिम्मा काइ। भरियातय्त भ्वँतय् ल्याप्चे तयेकीगु। शायद उबलय् थुज्वःगु कार्यालय गुलि दु जिं मसिउ। तर मचाबलय् थाय्मरुइ थ्व भरिया नाइकेया अफिस विशेषता जुइ ।

थौं मालढुवानीया अनेक साधन, माध्यम दयेधुंकल। त्रिभुवन राजपथ प्रयोगय् वसेंलि मनू, मालढुवानीया खँय् तःधंगु हिउपाः वइ। हवाइमार्ग नं छुं भति मालढुवानी यानाहइ। त्रिभुवन राजपथ प्रयोगय् वसेंलि थानकोटया लँ मछ्यल। भरियां क्वबिकाः माल हयेगु-यंकेगु प्रथाया अन्त जुइ। उबलय्। थौंया हवाइमार्ग, राजपथया छुं सुविधा मदुगु ई। मनुखं क्वबिकाः हे जक सामानत दुतपित यायेफइ। भरिया नाइकेया कार्यालयया महत्व दइ। स्वाभाविक खः। थाय्मरुइ दुगु भरिया नाइके कार्यालय शायद उबलय्या स्वनिगःया नांजाःगु हे जुइमाः ।

जिमि परिवार नं उबलय् थानकोटया लं भारतपाखे वनागु। लुमं। छगू हे त्वाःया नारायण प्रसादजुलिसे जिमि सतीगु स्वापू दु। पिहां वनेत माःगु तामदनाया व्यवस्था वय्कलं हे यानादिल। चन्द्रागिरीया लँ जुयाः भीमफेदी वनागु जितः लुमंनि। भीमफेदीइ नारायण प्रसादजुया ससः - हजारलाल साहुपिं। वय्कःपिनि नं अन भरिया नाइके अफिस दु ।

नारायण प्रसादजुया थनया अफिस व भीमफेदीया हजारलाल साहुपिनि अफिसया स्वापू दु। उबलय् भीमफेदीया तःधंगु महत्व दु। राजा, रंक, सुं हे नं काठमाडौं दुहां वयेत व हे लँपु नालेमाः। लिपा, तःदँ लिपा जि भीमफेदीइ वना। भीमफेदी झिझांमिझां दनेधुंकल ।

उबलय् थाय्मरु त्वाःया भरिया नाइके कार्यालय लुमनाच्वनी। पिनं वइगु मुलु छपु नं भरियां क्वबियाः हयेमाःगु उबलय्या ई... थौंया मनूतय्त व बाखं थें जुइ। उपत्यकाया राजनीति, बौद्धिक जागरणय् उबलय् थाय्मरु त्वाःया न्ह्यथनेबहःगु योगदान खंकेफइ। थाय्मरु त्वाःया मेगु विशेषता खः 'सन्देश गृह'। उबलय् नेपालय् विदेशी अखबार, म्यागेजिनत दइगु मूल केन्द्र हे 'सन्देश गृह' खः। जि उबलय् 'सन्देश गृह'या की धाःसां जिउ। अधिकांश अन हे ई बीके। उबलय् अखबारत भारतया पटनां वइगु। नेपाःया विदेशी हवाई स्वापू पटनालिसे जक। भारतीय अखबार पटनां हवाइमार्गं वइगु। वा वयाः, सुपाँय्या कारणं सर्गः त्वपुल कि हवाइ उडान रद्द जुइ। अखबार नं वइ मखु। थौं उपत्यकाय् अनेत स्रोतं विदेशी पत्रपत्रिका दुहां वइ। उबलय् अथे मखु। मूल केन्द्र हे सन्देश गृह। उपत्यकाय् 'गोरखापत्र' मूल पत्रिका। सकस्यां स्वइगु व हे। तर उबलय् विदेशी खबरया जिज्ञासु राजनीतिकज्ञ, बुद्धिजीवीत भारतीय पत्रपत्रिकाया निंतिं सन्देशगृह स्रोत जुइ। उबलय् अखबार काः वइपिं थाय्मरुइ वये हे माः। 'सन्देश गृह' थौं नं दनि। थ्वया शाखा नं दु। उबलय् पिनें वइगु पत्रपत्रिकातय् संख्या म्हो। मनुखं साइकलय् तयाः एअरपोर्टं हइ। लिपा तिनि एअरपोर्टं मोटरं ल्ह्ययेगु यात। उबलय् कलेजया विद्यार्थीतय् लागि नं 'सन्देश गृह' तसकं हे महत्वपूर्ण। त्रिभुवन विश्वविद्यालय मदुनि। त्रिचन्द्र कलेजया स्वापू पटना विश्वविद्यालयलिसे। उबलय् परीक्षाया लिच्वः भारतीय पत्रिकाय् वइगु। जाँचया रिजल्ट वइगु इलय् सारा विद्यार्थीतय् भीड जुइ सन्देश गृहय्। साइकलय् तयाः हइगु अखबार थाय्मरुइ थ्यनी। विद्यार्थीत थःगु भाग्य स्वयेत हां भुं थें भुं वनी। सन्देश गृहय् वइगु पत्रपत्रिका, म्यागेजिनतसें उबलय्या बुद्धिजीवी, राजनीतिज्ञतय्त तःधंगु खुराक चूलाकूगु दु ।

साहित्यकारतय्त हिन्दी साहित्यया सामग्रीलिसे परिचित यायेगु अवसर बिउगु दु। थौं संचारया ख्यलय् तःधंगु क्रान्ति जुइ। देशय् सलंसः अखबारत पिहां वइ। तर उबलय् पटनां हवाइजहाज मवल कि अखबार ब्वने मदइगु ई। थौंया ईयात स्वयां झीगु विगतया अन्दाज याये फइ मखु। थन थ्यंकेत विगतया योगदान दइ। झीसं लुमंकेमाः। थाय्मरुं 'सन्देश गृह' बिउगु दु। राजनीतिक, बौद्धिक जागरणया इतिहासय् थाय्मरु त्वाःया योगदानया थ्व क्वातुगु दसि जुइ ।

More Stories Like this