प्रधानमन्त्रीया नितिं गोलचक्कर

सानुराजा शाक्य

संविधान दयेकेगु, राज्य पुनर्संरचनाया सवाल थौंकन्हय् लिउने लानाच्वन। लांलां निसें सरकार दयेकेगु खँय् झीगु देस तक्यनाच्वंगु कारणं न संविधानया यात्रा न्ह्यानाच्वन, न दुगु सरकारं हे बांलाक ज्या यायेफत न जनतां शान्तिया सासः हे ल्हाये खनाच्वन। संविधानसभाया ई दछि तनेगु सहमति यानाः ई तनेधुंकाः नं संविधान च्वयेगु दिनाच्वंगु ज्या मन्ह्याःनि। धायेत ला संविधानसभां संविधान दयेकीगु खः उकिं संविधान च्वयेगु दिनाच्वंगु कारण सरकार मखु धायेगु याःसां शान्ति व संविधान सुथां लाकेगु निंतिं सरकार हे बाधक व साधक जुइगु खँ वंगु दच्छिया गतिविधिं नं पुष्टि यानाच्वंगु दु। संविधानसभाय् ग्वयातःगु ताःफ्वः चायेकेगु ताःचा धइगु सरकार खः। थुकियात सरकारं न्ह्यब्वइगु नीतिइ नं स्पष्ट याः। वर्तमान सरकार स्वनाः पित बिउगु नीति व कार्यक्रमय् नं शान्ति व संविधान हे प्रमुख जिम्मेवारी खः धकाः संविधान दयेकेगु ज्यायात सरकारया प्रमुख उद्देश्य धकाः न्ह्यथनातःगु खः। शान्तिया खँ मेमेगु सवाल स्वयां क्यान्टोनमेन्टय् दुपिं सेनाया समायोजन व ब्यवस्थापनयात धाःगु खः। तर थ्व सरकार वसांनिसें शान्ति व संविधान नितां अवरुद्ध जुल धकाः स्वयम् सरकारं हे धयाच्वंगु व लिपांगुखुसी स्वंगू दल दथुइ जूगु स्वंगू बुँदाया सहमतिइ सरकारं राजीनामा बीगु खँ न्ह्यथनेधुंकाः थ्व सरकारया हैसियत धइगु 'कामचलाउ' जक खः धकाः प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु पार्टी एमालेया नायलं सार्वजनिक रुपं न्ववात। वर्तमान सरकारया अवस्था धइगु विधानकथं पूर्ण सरकार खःसा राजनीतिक आधारय् कामचलाउ हे जक खः ।

सरकार हिलीगु पक्का धइथें जुइधुंकूगुलिं जुइ मेम्ह प्रधानमन्त्री सु जुइ धइगु खँ वंगु वालय् चर्चा परिचर्चा अप्वल। स्वंगू राजनीतिक दल दुने सुयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु धइगु खँय् सहमति यायेगु स्वयां थः हे प्रधानमन्त्री जुइगु निंतिं पुचः खाकेगु कसरत यात। एमालेया नेता खड्ग ओली प्रधानमन्त्री जुइगु धकाः नं वंगु वालय् राजनैतिक हल्ला जुल। प्रधानमन्त्री जुइत संविधानसभाया दुजः जुइमाः। खड्ग ओली संविधानसभाया चुनावय् बूम्ह नेता खः। उकिं ओली दकलय् न्हापां संविधानसभाया दुजः जुइमाल। दुजः जुइत कि उपनिर्वाचनय् दनाः त्याका वयेमाल। तर थौंकन्हय् संविधानसभाया उपनिर्वाचन नं जुइत्यंगु मदु। थ्व अवस्थाय् संविधासभाय् दुहां वनेगु खुँ लँपु धइगु न्हापा प्रधानमन्त्रीया कोटां संविधानसभाया सदस्य जूपिं सुयातं राजीनामा बीकाः उगु प्वंगु थासय् वनेगु खः। थुकिया अभ्यास सभासद् सुशिलचन्द्र अमात्ययात राजीनामा बीकाः संविधानसभाया चुनावय् बूम्ह एमाले नेता माधव नेपाल संविधानसभाया दुजः जुयाः यायेधुंकूगु दु। माधव नेपालयात संविधानसभाया दुजलय् हयाः संवैधानिक समितिया नायः दयेकाः संविधान च्वयेगु मू जिम्मेवारी बीत हःगु खः। उगु इलय् माओवादीं संविधान इलय् दयेके फयेकेमा धकाः एमालेनाप बांलाःगु स्वापू दयाच्वनेमा धइगु ल्याखं सहमतिया आवश्यकतायात वाःचायेकाः माओवादीया हे इनापय् माधव नेपालयात संवैधानिक समितिया नायः पदय् हयेत संविधानसभाया दुजः दयेकूगु खः। तर माधव नेपालं उकिया दुरुपयोग यात। माधवयात व अवसरया दुरुपयोग याकेत नेपाली कांग्रेस व एमालेया छथ्वः नेतात सफल जुल ।

थुकथं माधव नेपाल संविधानसभाय् दुहां वनेत ताःलाःगु लँपु हे छ्यलाः आः खड्ग ओलीं नं वहे मौका कायेत्यंगु अनुमान यायेत अःपुल। थुकिया निंतिं एमालेया सभासद्त पासाङ शेर्पा व शिला कतिलायात राजीनामा बीकाः उमिगु थासय् खड्ग ओली व भरतमोहन हयेत्यन धकाः चर्चा जूगु खः। फय् मवयेकं हः सनी मखु धाःथें एमाले दुने थुकथंया कुतः जुयाच्वंगु चर्चा यक्व न्ह्यवंनिसें हे वयाच्वंगु खः। लिपांगु खुसीइ स्वंगू बुँदाया सहमति यायेत खड्ग ओलीं प्रचण्डनाप 'ब्रेक थु' यात धइगु विश्वासं का आः खड्ग ओलीयात प्रधानमन्त्री दयेकेत माओवादी नं तयार जुइगु खः ला धइगु हल्लाया आधार बल्लाःगु खः। एमाले दुने खड्ग ओली छम्हेसित जक सभासद् यंकेबलय् मेगु गुटं असहमति क्यनी धकाः ओली नापं भरतमोहनयात नं यंकेत्यंगु खः धाइ। थ्व विषय एमाले दुने औपचारिक रुपं एजेण्डाया रुपय् दुतिंगु मदु। एजेण्डाया रुपय् वल हे धाःसां सफल जुइगु अवस्था धाःसा मदु। स्वय्म एमालेया अध्यक्षं थुकथंया प्रस्तावयात स्वीकार याइ धकाः विश्वास यायेथाय् मदु। नैतिकताया धरातल व रणनीतिक धरातलय् नं थुकथंया प्रस्तावयात झलनाथं स्वीकार यायेगु धइगु थःगु अस्तित्व पार्टी दुने मंत धकाः प्रमाणित याकेगु जुइ। महाधिवेशनं निर्वाचित अध्यक्षया हालत थ्व अवस्थाय् तक थ्यनीगु कल्पना यायेथाय् मदुनि। तर पार्टी दुने ओलीया बहुमत दु धइगु आधारय् नं थुकथंया हल्ला सत्य जुइगु म्हगस खंपिं धाःसा पक्कां दइ ।

राज्यमन्त्री दइगु मूल्यय् राजीनामा बीत तयार जुयाच्वंपिं निम्हं सभासद्त जनजाति लात। उकी मध्यय् नं छम्हला नेवाः मिसाम्ह सभासद् जूगुलिं थ्व ला मजिल धकाः चिन्ता प्वंकूपिं नं यक्व दु। न्हापा नं माधव नेपालं नेवाः सभासद्यात हे बलि बिल, आः नं एमालें छाय् नेवाःतय्त सहः मयात धकाः न्ह्यसः तःपिं नं खना। थुकियात पनेमाल धकाः सुझाव बिउवःपिं नं दु। एमाले दुने हे कार्यकर्तातय् दथुइ थ्व खँय् चर्चा जूबलय् यदि पार्टीं वय्कःपिंत राजीनामा बिउ धाल धाःसा पार्टीया निर्णय वय्कःपिंसं पालना यायेमाः धकाः सः थ्वयेकाच्वंपिं नं खना। जनजातिया सभासद् हे छाय्, बरु खँय् ब्रम्हू सभासद्यात राजीनामा बीकाः वंसा ला जिउ नि धाइपिं नं मदुगु मखु। सवाल छम्ह जनजाति वा नेवाः सभासद् हे छाय् धायेगु स्वयां नीति, नैतिकता व लोकतान्त्रिक चरित्रया अःखः जूगु खँयात विरोध यायेमाः। थुज्वःगु पलाःया लोकतान्त्रिक धाये मछिं। माओवादीं मेम्ह प्रधानमन्त्री प्रचण्ड हे जुइ धकाः थःगु अपरिपक्वता क्यन। प्रधानमन्त्रीयात विधिवत् राजीनामा हे याके मफुनिगु अवस्थाय् हथाय्चायाः याःगु घोषणां गतिरोध ज्यंकेत ग्वाहालि याइ मखु। व्यक्ति स्वयां बहुदलीयताय् विश्वास याइपिसं पार्टीया नामय् दावी यायेमाः। थ्व खँ एमाले, कांग्रेस व माओवादी फुक्कसितं लागू जुइ ।

More Stories Like this