गय् यानाः चूलाकेगु नेगेटिभ हि?

शरद कसाः

थौं विश्व रक्तदाता दिवसया झ्वलय् रेसुस माकासुस जातिया माकःया हिया कणया कोषिकाय् दइगु रासायनिक योगिक मनूया हिया कणया कोषिकाय् नं दइ। थ्व रासायनिक योगिक (केमिकल कम्पाउण्ड) दुम्ह मनूया हिया समूहयात आरएच पोजिटिभ व मदुपिंत आरएच निगेटिभ धाइ। विश्वय् भौगोलिक क्षेत्र व देश कथं आरएच पोजिटिभ व आरएच नेगेटिभ रक्त समूहया थहांकुहां जुयाच्वंगु खनेदु ।

नेपालय् आरएच निगेटिभ रक्त समूह तसकं न्यून दु, कूल जनसंख्याया २ प्रतिशत जक नेगेटिभ ब्लड ग्रुप दु। निगेटिभ ब्लड ग्रुप भारतय् ३ प्रतिशत, युरोपीय देशय् १४ प्रतिशत व अमेरिकाय् १८ प्रतिशत तक लूगु दु। चीन, कोरिया व जापान थेंज्याःगु देशय् नेगेटिभ ब्लड ग्रुप नेपालय् स्वयां तसकं म्हो जक दुगु खनेदु।
नेपालय् पोजिटिभ रक्त समूह ९८ प्रतिशत दुसा नेगेटिभ ब्लड ग्रुपय् एबी प्लस भीई थेंज्याःगु हिया माग नं तसकं म्हो जक जुइ। स्वास्थ्य परीक्षण यायेबलय् रक्तदाता नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया जानकारी जुल धाःसा कार्यक्रमय् हिदान मयाकुसें माःगु इलय् ब्लड बैंकय् सःताः हिदान याकी। ब्लड ब्यागय् मुंकूगु हि स्वीन्यान्हु तक जक छ्यले जी ।

थौं हिया माग आपालं अप्वयाच्वंगु दु। थगुने केन्द्रीय रक्तसंचार सेवां ५३,१०८ युनिट हि मुंकूगु खःया व देय्न्यंकं १,३६,१०८ युनिट हि मुंकूगु खः। नेपाःया ४८ गू जिल्लाया ६८ थासय् रक्तसंचार सेवा विस्तार जुइधुंकूगु दु। नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया माग नं आपालं अप्वया वयाच्वंगु दु। थुगु ब्लड ग्रुपया हि आपूर्तिइ कमी वःगुलिं हिदान याइपिं सीमित रक्तादातातय्त आग्रह व दवाव निरन्तर वयाच्वनी। लिपा वनाः पोजिटिभ नापं निगेटिभ ब्लड ग्रुपया हिया माग अझ अप्वया वनीगु निश्चित दु ।

सुरक्षित हिया महत्वपूर्ण श्रोत धइगु दछि तक २, ३ व ४ क्वः तक हिदान याइपिं स्वयंसेवी रक्तदातात खः। विश्व स्वास्थ्य संघं याःगु अध्ययन कथं दँय् म्होति नं निक्वः हि बीपिं स्वयंसेवी रक्तदाताया हि दकलय् अप्वः सुरक्षित जुइ। बाध्यात्मक परिस्थितिइ याइगु हिदानं मुंकूगु हि सिबें स्वयंसेवी रक्तदानं मुंकीगु हि हिं सरे जुइगु ल्वय्तपाखें अप्वः सुरक्षित जुइगु विज्ञतय् धापू दु ।

ब्लड डोनर्स एशोसियसन (ब्लोदानं) नियमित हिदान याइपिं स्वयंसेवी दातातय्त रजत, स्वर्ण डोनर पीन लःल्हानाः सम्मान याना वयाच्वंगु तःदँ दयेधुंकल। विश्व रक्तदाता दिवस १४ जुनय् नेगेटिभ ग्रुपया हि दातातय्त १० क्वः हिदान यायेधुंकाः रजत व २५ क्वः हिदान यायेधुंकाः स्वर्ण डोनर पीन दँय्दसं लःल्हाइ ।

नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया हि इलय् हे चूलाके मफइगुलिं विरामीया उपचारय् समस्या जुइ। हि इलय् उपलब्ध मजुयाः शल्यक्रिया तकं लिछ्यायेमाःगु घटना न्हापाया तुलनाय् आः नं म्हो मजूनि। ल्वय् मजुइकं हि परीक्षण याकेगु चलन मदुगुलिं विरामीया हि पोजेटिभ वा नेगेटिभ छु खः धइगु सी मखु। उपचार याइबलय् हि मालीगु अवस्थाय् जक हि परीक्षण याकीगुलिं नं थ्व समस्या जटिल जूगु खः ।

हिदाताया ठेगाना, फोन नम्बर आदि डोनर फारमय् न्ह्यथनातःगु मदइगुलिं रक्तदातां हाकनं हिदान याः वइबलय् तिनि स्वापू दइगु व बसाईं सरे जुइगु समस्यां नेगेटिभ ग्रुपया रक्तदातात लिसे स्वापू तयेत समस्या जुइ। न्हापांखुसी हिदान याइम्ह नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया हिदातात मध्ये अप्वःसिनं हाकनं हिदान याइ मखु। १८ दँ थ्यंपिं ल्याय्म्हतय्त हिदान याकेत व नियमित हिदाता दयेकेत उत्प्रेरणा ज्याझ्वः निरन्तर याना च्वनेमाःगु खनेदु। नीदँ न्ह्यवंनिसें स्वनिगलय् न्ह्यानाच्वंगु थ्व ज्याझ्वः थौं देय्न्यंकं थ्यनेधुंकल। स्वयंसेवी हिदातातय्गु ल्याखय् वःगु न्ह्यथनेबहःगु बृद्धिं यानाः हिया सोधभर्ना प्रक्रिया म्हो जुजुं वनाच्वंगु दु। आः नेपालय् ९० प्रतिशत हि स्वयंसेवी हिदाता व १० प्रतिशत सोधभर्नां प्राप्त जुइ। स्वयंसेवी हिदाताया हिया तुलनाय् सोधभर्नां बीगु हिइ एच.आइ.भी./एड्स, हेपाटाइटिस बी व सी अले सिफिसिस थेंज्याःगु ल्वय् अप्वः लूगु खनेदु।
नेगेटिभ हि ग्रुपया हिदातातय्त स्वयंसेवी रक्तदान ज्याय् हतोत्साहित याःगु खनेदु। गथे कि म्हमसिउपिं मनूतय् लागिं निःस्वार्थ भावं हिदान याःम्ह मनूयात थःहे मनूया लागिं ब्लड बैंकय् हि दइ मखु। अथे जुयाः उम्ह मनू हिदान ज्यां विमुख जुइगु अस्वाभाविक मखु। उकिसनं ब्लड बैंकया कर्मचारीतय् ब्यवहारया गुनासो याइपिं हिदाता नं दु ।

अथेहे विरामीया थःथितिया ब्यवहार नं सकारात्मक खने मदुनि। नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया रक्तदातां हिदान यानाः छेँय् थ्यकाः आराम याये खनी मखुनि, हाकनं हि माल धकाः फोन वयेगु शुरु जुइ। स्वेच्छिक जूगुलिं हि दातां थःगु इच्छा कथं हिदान याइ व हिदानया थुगु भावनाया कदर यायेमाः। आपालं हिदान विरामीया थःथितिपाखें हि बीत दवाव बीगु, बी मजिउ धायेवं ल्वायेगु थेंज्याःगु अप्रिय घटनात नं जू। उकिं नं ब्लड बैंक, ब्लोदान व फ्रैण्डस अफ आर.एच. नेगेटिभ ग्रुपं सतर्कतापूर्वक पहल यायेत लिबाके मजिउ ।

नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया मनूपाखें हि माल धाःसा पोजिटिभ ग्रुपया हि ज्या वइ मखु। थुगु समस्याया समाधान नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया हिदानपाखें जक सम्भव जुइ। नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया हिदाता वा ब्यक्तिं थुइके माःगु खँ थ्वहे खः। उमि दथुइ थवंथवय् समझदारी व सहयोगी भावनाय् बृद्धि जुल धाःसा जक नेगेटिभ हिया अभाव चीके फइ।
वि.सं. २००० सालय् परोपकार संस्थाया संस्थापक अध्यक्ष भाजु दयावीरसिंह कंसाकारं छम्ह बिरामीया वासः याकेया लागिं हि बियाः नेपालय् स्वयंसेवी हिदान शुरु यानादीगु खः। परोपकार संस्थाया स्वयंसेवीतय्सं थःगु शरीरया अमूल्य हि दान यानाः सलंसः विरामीतय् जीवन बचे यायेत महत्वपूर्ण योगदान यात। २०५४ सालय् ब्लोदानं थ्व अग्रज हिदातातय्त सम्मान याःगु खः। थ्व महानुभावपिं मध्ये छम्ह न्ह्यलुवा हिदाता रामेश्वर प्रसाद श्रेष्ठ (हाल ब्लोदानया सल्लाहकार) याके लिपा वनाः ए भीइ ब्लड ग्रुप दुगु पत्ता लगे जुल। न्हापा वय्कलं ए प्लस भीइ ब्लड ग्रुपपाखें तःक्वः हिदान याःगु खः। वय्कः हे नेपाःया आर एच नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया न्हापांम्ह हिदाता जुयादिल ।

लक्ष्मी ब्लड बैंक कथं रक्तसंचार केन्द्र नीस्वंगु दँ २०२३ सालय् मुक्कं १५७ युनिट हि संकलन जूगु खः। दँय्दसं हिया माग अप्वया वन तर नेगेटिभ ग्रुपया आवश्यकता कथं लछिया छुं युनिट हि प्रयोग मजुयाः वांछ्येमाःगु दसुत दु। अथे जुयाः नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया हिदातातय्त हिदान मयायेत व मालीबलय् ब्लड बैंकय् वयाः हिदान यायेत इनाप याःगु खः ।

भाजु मोहनराज पन्तं (ओ निगेटिभ) थुगु रक्तसमूहया हिदातात मुंकेगु व वय्कःपिंत हिदान याकाः नेगेटिभ रक्तसमूहया विरामीतय्गु उपचारय् ग्वाहालि यायेत दँदँ तक मेहनत यानादिल। तःदँ न्ह्यवंनिसें नियमित रुपं हिदान यानाः थुगु हि समूहय् आदर्श जुइत ताःलाःम्ह लायन श्री ठाकुरहिरा सिंह (ए निगेटिभ)नं ५८ क्वः हिदान यानादीगु खः
।

ब्लड डोनर्स एसोसियसन नेपालं २०५२ य् थुगु ब्लड ग्रुपया समस्या ज्यंकेत नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया हिदातातय्त हे न्ह्यचिलेमाः धइगु भावना ब्वलंकाः उमित सक्रिय यायेत फ्रेण्ड्स अफ आरएच नेगेटिभ ब्लड ग्रुप नीस्वंगु खः। नेगेटिभ ब्लड ग्रुप (ए निगेटिभ, बी नेगेटिभ, ओ निगेटिभ व एबी निगेटिभ)या हिदातातयगु अन्तर्क्रिया, गोष्ठी ज्याझ्वःत नियमित रुपं न्ह्यानाच्वंगु दु। थ्व ज्याझ्वलं नेगेटिभ हिदातातय् दथुइ म्हसीका व स्वापू अप्वयेकेगु, अनुभव कालबिल यायेगु व स्वयंसेवी हिदान, सुरक्षित हि आदि विषयय् जानकारी बीगु उद्देश्य तःगु दु। इलय् ब्यलय् जुयाच्वंगु अन्तर्क्रियां हिदातातय् दथुइ हिदान अप्वयेकेगु लागिं नापं थःवंथः ग्वाहालि, समझदारी अझ अप्वयेकेगु निंतिं ताःलाःगु दु ।

ध्यबा वा बस्तु उपहार मकासे स्वेच्छा व परोपकारी भावनां हिदान यानाः छम्ह ब्यक्तिया जीवन बचे यायेगु हे स्वयंसेवी हिदानया मूल मन्त्र खः। एचआईभी/एड्स, हेपाटाइटिस बी व सी, सिसिलिस आदि हिपाखें सरे जुइगु ल्वय्तपाखें मुक्त, सुरक्षित हि, स्वयंसेवी हिदातातपाखें प्राप्त याये फइ। अमूल्य मानव जीवन रक्षा यायेत स्वयंसेवी हिदानया विकल्प मदु। थ्व नेगेटिभ ब्लड ग्रुपय् नं लागू जुइ। थुगु ब्लड ग्रुपया मनूतय् दथुइ स्वयंसेवी हिदान व स्वच्छ हि बारे प्रचार प्रसार यायेत व हिदान यायेगु व हि प्राप्त यायेगु निगुलिं ज्या सरल व सहज यायेगु ज्याय् ब्लोदान, ब्लड बैंक व संघ संस्थां माःगु पहल यायेमाः व प्रभावकारी ज्याझ्वः न्ह्याकाः ग्वाहालि यायेमाः। नेगेटिभ हिया समस्या समाधान यायेगु ज्याय् नेगेटिभ ब्लड ग्रुपया हिदातात हे दकलय् न्ह्यःने वयेमाः। थुगु पुचःयात माःगु ग्वाहालि यायेगु झी सकसियां दायित्व खः ।

More Stories Like this