अझ नं दनि आशंका

दिलीप शाही 'शान्तियज्जु'

संविधानसभाया ई क्वचायेत्यंगु लिपांगु इलय् वयाः संविधानसभाया ई तनेगु ज्या जूगु दु। संविधानसभाया ई निं न्हापां तनेगु कि प्रधानमन्त्रीं राजीनामा निं न्हापां बीगु धइगु खँय् राजनीतिक पार्टीतय् दथुइ विवाद ब्वलना वयाच्वंगु खःसा थुकिया कारणं यानाः इलय् संविधान दयेकेगु ज्याय् तकं पंगः ब्वलनाच्वंगु खः ।

खतुं नेपाःया राजनीतिइ खुइदँ न्ह्यवंनिसें हे संविधानसभाया चर्चा जुयाच्वंगु खःसां नं थुकियात संस्थागत यायेगु ज्या धाःसा मजुयाच्वंगु खः। माओवादीं न्ह्याकूगु झिदँ ताःहाकःगु जनयुद्ध व जुजु ज्ञानेन्द्रं शासन सत्ता थःगु ल्हातय् कायेधुंकाः जक माओवादीया थीथी राजनीतिक पार्टीत संविधानसभा मार्फत जनताया अधिकारयात प्रत्याभूत यायेत तयार जूगु खः। तर संविधानसभाया चुनाव लिपा धाःसा जनताया चाहना कथं संविधान दयेकेगु ज्याय् आपालं समस्यात ब्वलनाच्वंगु जक मखु माओवादी बाहेक मेगु राजनीतिक पार्टीत संविधान दयेके हे चाहे मजूगु जकं मखुला धइगु न्ह्यसः तकं ब्वलनावःगु खः ।

विशेषतः गणतन्त्र नेपाःया न्हापांम्ह निर्वाचित प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्डं' प्रधानसेनापति प्रकरणय् आकाझाकां राजीनामा बीवं नेपाःया राजनीतिइ आशंकाया ग्वःफय् ब्वलंगु खःसा राजनीतिक पार्टीया दथुइ नं आः गनं संविधान च्वयेगु ज्या तकं मजुइगु खःला धइगु आशंका वयेधुंकूगु खः ।

थुकिया दथुइ कांग्रेसया सभापति गिरिजाप्रसाद कोइराला मदयेवं हानं छक्वः संविधान जक च्वये मफइगु अवस्था ब्वलनीगु खःला धइगु आशंका जूगु खः ।

नेपाःया राजनीतिइ गिरिजाया अवसान लिपा राष्ट्रयात नेतृत्व बीफुपिं सुं हे नेता खने मदयेवं थज्याःगु अवस्था ब्वलंगु खः। खय्त ला गिरिजाया अवसान लिपा हे राजनीतिक पार्टीया नेतातय्सं लोकतान्त्रिक गणतन्त्रया संस्थागत यायेत थःपिंसं भूमिका म्हितेगु धकाः बचं बिउगु खःसां वय्कःया अवसान लिपा राजनीतिक दलतय्सं थवंथवय् ल्वायेगु बाहेक मेता ज्या मयात। थुकिं जनताया दथुइ नं छगू कथंया भ्रम ब्वलन। व उकिया हे लिच्वः कथं संविधान घोषणा यायेगु अन्तिम न्हि कुन्हु जनतां थःथःगु हे पहलं राजनीतिक पार्टीया विरुद्ध आक्रोश प्वंकेगु ज्या यात।
संविधान घोषणा यायेगु लिपांगु इलय् वयाः संविधानसभाया ई दछिया निंतिं तनेगु ज्या जूगु दु। अय्नं जनताया दथुइ धाःसा राजनीतिक पार्टी प्रति आशंका कायम हे दनि। संविधानसभाया ई तनेगु ज्या क्वचायेवं हे स्वंगू दल दथुइ जूगु सम्झौता कार्यान्वयन जुइगु खः कि मखु? यदि स्वंगू दल दथुइ जूगु सहमति कार्यान्वयन मजुल धाःसा थुकिं गज्याःगु लिच्वः पिकाइ धइगु आशंका आम बौद्धिक वर्ग दथुइ जुयाच्वंगु दु ।

सम्झौता कथं प्रधानमन्त्री माधव नेपालं राजीनामा बीगु खः कि मखु? यदि प्रधानमन्त्रीं राजीनामा मबिल धाःसा थुकिं गज्याःगु अवस्था ब्वलनी? माओवादीं नं सहमति कथं थःगु अर्ध सैनिक बल विघटन याइगु खः कि मखु? कब्जा यानातःगु जग्गा लित बीगु प्रक्रिया न्ह्याकीगु खः कि मखु? संविधान निर्माणकालया निदँ तक राजनीतिक पार्टीतय् दथुइ गुगु असमझदारी ब्वलनाच्वंगु खः उकिया निराकरण जुइगु खः कि मखु? आदि न्ह्यसः अझ नं झीगु न्ह्यःने विद्यमान जुयाच्वंगु दनि। छाय्धाःसा अझ नं प्रधानमन्त्री नेपालं राजीनामा मबिल धाःसा समस्या गन खः अन हे ल्यनाच्वनीगु जूगुलिं थुकथंया आशंका ब्वलनाच्वंगु खः। अले जनताया दथुइ ब्वलनाच्वंगु थज्याःगु न्ह्यसःया उचित लिसः नं जनतां फ्वनीगु स्वाभाविक खः ।

संविधानसभाया ई दछिया निंतिं थप जुल। आः छु, संविधान च्वयेगु प्रक्रिया सहज रुपं न्ह्याइगु खः ला? थ्व ईया दथुइ नं सत्ताया कासा हे जकं जुयाच्वनीगु मखु ला? आदि न्ह्यसःत विद्यमान जुयाच्वंगु थ्व अवस्थाय् राजनीतिक पार्टीतय्सं जनताया विश्वास त्याकेगु निंतिं जक जूसां छगू कार्यविधि दयेकाः न्ह्याः वनेमाःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु। मखु आः नं राजनीतिक पार्टीत यःयःथे न्ह्याःवनेगु खःसा थप जूगु दछिया दुने नं संविधान च्वयेगु ज्या क्वमचाइगु निश्चित दु।
खय्त ला न्हापा नं छक्वः चर्चा जूगु विषय खः। भारतं माओवादी सरकारय् दुगु इलय् यदि संविधान च्वयेगु ज्या क्वचाल धाःसा अज्याःगु संविधानय् माओवादीया आपालं एजेन्डा दुथ्याइगु जुयाः माओवादी सरकारय् दुगु इलय् अज्याःगु कथंया संविधान च्वयेगु ज्यायात न्ह्याथे यानाः नं दिके बीमाः धयाहःगु खः। भारतया थ्वहे डिजाइन कथं थीथी राजनीतिक पार्टीत न्ह्यानाच्वंगुलिं यदि आः थप जूगु इलय् नं नेपाःया राजनीतिक पार्टीत भारतीय् थज्याःगु गलत दवावं प्रभावित जुल धाःसा नं थ्व दछिया इलय् नं संविधान च्वयेगु ज्या मजुइगु निश्चित दु ।

अथे जुयाः आः धात्थें हे जनताया संविधान च्वयेगु खःसा राजनीतिक पार्टीतय् दथुइ सहलह ब्याकाः वास्तविक जनताया संविधान च्वयेगु निंतिं छगू कार्यविधि दयेकेमाःगु जक मखु अज्याःगु कार्यविधि कथं राजनीतिक पार्टीतय्सं ज्या याः वा मयाः धकाः स्वयेगु छगू निकाय नं दयेकेमाः। थज्याःगु निकायय् नागरिक समाजया प्रतिनिधि जक दुथ्याकूसा अझ बांलाइगु निश्चित दु ।

थुकिया दथुइ नं महत्वपूर्ण खँ धइगु नेपाःया आदिवासी जनजातिया लिसें अल्पसंख्यक जनताया प्रतिनिधित्व जुइ कथंया संविधान दयेकेगु ज्या जुइगु खः वा मखु धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु। थौं ब्वलनाच्वंगु राजनीतिक गतिरोधया मू विषय छगू थ्व नं खः धायेगु यानाच्वंगु दु। विशेषतः माओवादीं आदिवासी जनजातिया हक अधिकार रक्षा जुइगु व उमिगु विकास जुइगु कथं जातीय स्वशासनया खँ हयाच्वंगु दुसा अझ नं नेपाली कांग्रेस व एमाले थेंज्याःगु पार्टीत धाःसा उत्पीडित जनतायात अधिकार बीत लिचिलाच्वंगु थ्व अवस्थाय् उत्पीडनय् लानाच्वंगु वर्ग नं सचेत जुयाः थःगु अधिकार कायेगु निंतिं न्ह्यलं चायेकेमाःगु जक मखु आवश्यक दवाव सिर्जना यायेगु निंतिं तयारजुइमाःगु अवस्था नं थौं जुयाच्वंगु दु ।

आः नं सम्बन्धित उत्पीडनय् लाःपिं जनतां माक्व दवाव सिर्जना याये मफुत धाःसा राजनीतिक पार्टी उमिगु अधिकारपाखे बन्चित मयाइ धकाः धायेगु अवस्था थौं नं मदुनि। विशेषतः कांग्रेस, एमाले व जनमोर्चा थेंज्याःगु ब्रम्हूवाद अति हावी जूगु थज्याःगु पार्टीयात खबरदारी यायेगु ज्या आः न्ह्याकेमाः ।

More Stories Like this