अन्यौलया अन्त्य गुकथं?



नरेशवीर शाक्य

जनविद्रोह, जनआन्दोलन, जनयुद्धया दशकौं अभ्यासया लिच्वः कथं हासिल जूगु संविधानसभा, गणतन्त्र, संघीयता, धर्मनिरपेक्षतायात संस्थागत यायेत मदयेक मगाःगु नेपाःया न्हू संविधानया भविष्य आः अन्यौल व अनिश्चित जुयाच्वंगु दु। थ्व च्वसु च्वयाच्वनागु इलय् तक नेपाःया संविधान जारी जुइमाः धकाः धयातःगु ई १८ घण्टा हे ल्यं मदयेधुंकल। संवैधानिक प्रक्रियाकथं थुकिया ई तनेगु थाय् मदये धुंकल। आः राजनैतिक सहमति वाहेक मेगु लँपु मदु। तर नं संविधानसभाया स्वंगू राजनैतिक पार्टीत छगू सहमतिइ वये फयाच्वंगु मदु। संविधानसभाया ई तनेगु ज्या मजुल धाःसा थुकिं छगू राजनैतिक अन्यौलता व शुन्यता हइगु खँय् शंका मदु। उकथं हे म्याद क्वचाये छुं मिनेट न्ह्यः जक ई तनाःसंविधानसभायात निरन्तरता बिल धाःसा व नं छुं अजूचायेमाःगु खँ जुइ मखु। थुज्वःगु समाचारं आः सुयातं आन्दोलित व उत्तेजित मयाइगु जुइधुंकूगु दु ।

देय्यात अग्रगामी निकासया लँपुइ न्ह्याकेत आः मुलुक संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र जुइमाःगु निष्कर्ष सकल नेपाःमितय्गु खः। राज्यं याना वयाच्वंगु भाषा, जाति, संस्कृति व धर्मया उत्पीडनया अन्त आः थुकिं हे जक जुइ। जनताया थुगु ठहरं देय्या परम्परागत शक्ति केन्द्र राजसंस्थायात नापं न्हंका छ्वयेधुंकूगु दु। थ्व छगू सही लँपु खः। तर थ्व शक्तिया लिधंसाय् च्वनाः मुलुकया धुकुतिइ राज यानाच्वंपिं राजनैतिक शक्तितय्सं थुगु परिवर्तनयात सहजकथं काये फयाच्वंगु मदु। थ्व कारणं मुलुकय् सत्ता हिलाः संविधानसभाया खँ वसांनिसें हे छगू शक्तिशाली पुचःया सम्पूर्ण शक्ति थुकिया विरोध न्ह्यानाच्वंगु खँ सकसिनं वाःचाःगु हे खँ जुल। थ्व शक्ति न्ह्याक्व हे बलवान जूसां जनताया चाहना न्ह्यःने निरह जुइमाःगु वास्तविकता खःसां आः ई त्ययेका थुमिसं हाकनं थःपिनि औकात क्यनेगु ज्या जुयावःगु दु। थुकिया लिच्वः हे आः अन्तिम इलय् तकं संविधानसभाया भविष्य शंकाया चाकः दुने लानाच्वंगु दु।
संविधान इलय् पिमदंगु मेता कारणं मखुसे थुपिं राजनैतिक पार्टीतय्सं हे इलय् संविधान पिथनेमाः धयागु आम जनताया चाहनायात शिरोधार्य मयाःगु खँ निदँ दुने जूगु घटनाक्रमयात लुमंकाः स्वल धाःसा अःपुक हे अनुमान यायेफइ। मुलुकय् बहुदलीय शासन वयेधुंकाः नं राजनैतिक पार्टीतय्सं मुलुकयात अग्रगमनय् न्ह्याकेगु स्वयां दलगत व पार्टी कार्यकर्तातय्गु स्वार्थय् जक लिकुनाः राजनीति न्ह्याकूगु कारणं मुलुक हाकनं जुजु परिवारया ल्हातय् लाःवंगु खँ पुलां मजूनि। लिपा जनताया साथ कयाः थ्व स्थितिया अन्त जक मखु राजसंस्था हे न्हंकेत राजनैतिक पार्टीत सफल जूगु खः।
संविधानसभाया चुनाव लिपा दकलय् अप्वः मत हयाः दकलय् अप्वः सभासद दुगु राजनैतिक पार्टी कथं माओवादी उदय जूगु खः। तर राजनैतिक पार्टीतय्गु खिंचातानीकथं दकलय् अप्वः सभासद् दुगु पार्टी सत्ताय् थ्यनेत हे ताः ई काल। तर सत्ताय् थ्यनाः नं थुगु राजनैतिक पार्टी आम जनताया चाहनाकथं ज्या यायेगु कुतः मजुल। थुकिया निता मू कारण जुइफु। न्हापांगु थ्व पार्टी थःगु हे सशस्त्र सेना दुगु पार्टी जूगु कारणं थःके शक्ति दु धइगु भ्रम व मेता आम जनतां थुगु पार्टीयात दकलय् अप्वः मत बियाः दकलय् अप्वः सभासद् दुम्ह पार्टीकथं स्थापना याना बिउगुया अहम्। थ्व कारणं मुलुकय् न्ह्यागु खँय् नं क्रमभंगताया नामं हस्तक्षेप यायेगु, थः हे सर्वशक्तिमान धइगु भ्रमं न्ह्यागु ज्याय् नं थःपिनि वर्चश्व क्यनेगु कुतः यानाच्वंगु दु। थज्याःगु ज्यां फुक्कं हे मुलुकय् अग्रगामी परिवर्तन हयेत सहयात्री जूपिं पार्टीत हच्के जुयाः माओवादीं सर्वसत्तावाद लादे यायेत्यंगु द्वपं बिसें वपाखें तापाकेगु ज्या जुल। उकथं हे माओवादीं नं १२ बुँदे शान्ति सम्झौताकथं यायेमाःगु ज्यायात नं वेवास्ता यायेगु, सेना समायोजनय् अधिकतम लबः कायेत्यंगु इलय् अःखतं थःपिं हे सत्ताच्यूत जुइमाल ।

आः मुलुकय् ब्वलनाच्वंगु राजनैतिक अन्यौलया मू कारण धगु हे विश्वासया संकट खः। मुलुकय् गणतन्त्र प्राप्ति लिपा नं आपालं आन्दोलन व अस्थिरता ब्वलने धुंकूगु दु। माओवादीं सत्ताया लिउने च्वनाः न्हापा थम्हं यानातःगु हरेक प्रतिबद्धतात कार्यान्वयन यायेगु थासय् थःपिंसं हे पंगः थनेगु ज्या न्ह्याका हल। मेमेगु राजनैतिक शक्तियात शक्तिकथं हे स्वीकार मयासे अहमय् ब्वाँय् वंगु कारणं आः मेमेगु राजनैतिक पार्टीतय्सं माओवादीयात याउँक पत्याः मयाःगु खः ।

ने.सं. ११२६ या सफल आन्दोलन लिपा सशक्त शक्तिकथं खने दःवःगु माओवादी शक्ति न्हापाया कांग्रेस व वामपन्थी शक्तितय्गु निंतिं न्ह्याबलें छगू ख्याच्वः जुयाच्वंगु व थ्व शक्तियात गनं थाय् बी मजिउ धयागु मान्यता न्हापांनिसें हे कयातःगु खँयात माओवादीं नं ल्वःमंकूगु खइमखु। थ्व कारणं मुलुकय् संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रयात स्थायी यायेत थुपिं शक्तित छुं ई जूसां नापं वनेमानि धयागु मान्यता दयेके मफुगु नं आः मुलुकय् ब्वलनाच्वंगु विश्वासया संकटया कारक तत्व खः। माओवादीया शक्ति, कृयाकलापयात मेमेगु राजनैतिक शक्तितय्सं न्हापांनिसें हे ययेका मच्वंगु सन्दर्भय् आः माओवादीया छ्यं क्वछुकेगु निंतिं थुमिसं न्ह्याथेंजाःगु पलाः नं ल्ह्वनेत गबलें लिचिली मखु। थ्व खँयात वाःचायेकाः फुक्कं हे राजनैतिक पार्टीत संयमित जुयाः पलाः ल्ह्वने मफुत धाःसा आः तक प्राप्त जूगु फुक्कं हे उपलब्धि न्हना वने फइगु स्थिति अझं दनिगु कारणं संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थायी मजूतले हाकनं राजनैतिक पार्टीत न्ह्यागु हे हालतय् नं समझदारीइ वयाः सहमतिया राजनीति न्ह्याकेमाःगु खँय् विवाद मदु। थुपिं राजनैतिक पार्टीत वास्तविकरुपं हे जनताया निंतिं राजनीति यानाच्वंपिं खःसा गणतान्त्रिक संविधान निर्माण यानाः प्रमाणित यायेगु बाहेक मेता लँपु मदु ।

nshakay@gmail.com

More Stories Like this

जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपा
प्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया