वज्रयान व्यावहारिक जीवनय्

न्हुछेरत्न शाक्य

बुद्ध धर्मय् विशेषतः स्वंगू यान दु। व खः - हिनयान, महायान व बज्रयान। मेगु छगू यान सहजयान धाइ गुकियात हिनयान वाय् थेरवादीं नं थःगु यान धाः, बज्रयानीं नं थःगु यान धाः। थ्व सहज यानया बारे सुनानं आः तक ब्याख्या याःगु खने मदु। वास्तवय् थ्व सहजयान छु खः? गजाःगु खः? ब्यावहारिक जीवनय् थ्व गुलि तक छ्यलाच्वंगु दु भ्यलेपुनाच्वंगु दु थुकिया बारे सीकेगु थुइकेगु ल्यं हे दनि। धा ला महायानया छगू रुप बज्रयान खः धाइ। थ्वहे आम जनजीवनय् अःपुक छ्यले फुगुलिं थ्व बज्रयानयात हे सहजयान धाःगु खः धाइ। बज्रयान आम जनजीवनया ब्याबहारिकताय् गुकथं ज्यलाच्वन, गुकथं भ्यले पुनाच्वन थुकिया बारे खँल्हाये न्ह्यः दकलय् न्हापां बुध्दया उपदेश छु खः, बुध्दया उपदेशय् छु दु व छक्वः निं दुवाले ।

बुध्दया उपदेशय् प्राथमिक रुपय् झीगु न्ह्यःने दं वइ करुणा, प्रेम, बेदनाया ख्वाःपाः अले थ्व फुकंया भाब प्रधानता। बुध्दं गुलि नं उपदेश बिल व फुकंलीसं दुःख, करुणा, दुःखया कारण, ज्ञानया प्रधानता दु। अजाःगु उपदेश बीगुली जीवनय् जूगु घटनाया खँ जक मखु, उगु ईया परिस्थिति, लकस, परिवेशं यानाः हे बुध्दं अज्याःगु उपदेश बीमाःगु खः। बुध्दं संसारया अस्तित्वयात अस्वीकार मयाः। थ्व संसारय् दुगु गुलि नं ज्ञान मनूतय्सं प्राप्त यायेगु अधिकार दु। ख ला बुध्दं पुनर्जन्म स्वर्ग नर्कयात थःगु धारणा कथं दु धकाः स्वीकारयात तर थःगु बिचाः कथं। बुध्दं छता खँ तप्यंक अस्वीकारयात व खः, आत्मा मदु। थुकिं सीदु बुध्द छम्ह अनात्मबादी खः धकाः। थनंनिसें मेगु धर्म थ्व धर्म बिस्कं खः धकाः सीदत। बुध्द धर्मया थःगु कथं पहिचान दत अले बुध्द धर्म यथार्थवादी धर्म धकाः आम जनजीवनं सिल। तृष्णा, इच्छा, काम, लोभ, द्वेष, काम राग, रुप राग, अरुप राग, अबिद्या थ्व फुकं कारणं यानाः हे मनूत बार बार जन्म कायेमाःगु खः। थ्वपाखें मुक्त जुइगु हे दुःखपाखें मुक्त जुइगु खः। बुध्दया उपदेशय् धाथें छुं दार्शनिक खँ दुसा व खः विश्व अनात्म, अनित्य दुःख पूर्ण खः धकाः ताःतुनेगु मखु मतलब सचिदानन्द मखु। थ्व संसारय् फुकं किसिमया दुःखया कारण खः तृष्णा व अज्ञान। अले शिल, समाधि प्रज्ञा थ्व स्वंगू रत्नया अभ्यासं तृष्णा अज्ञानपाखें मुक्ति जुइगु ला दु। शिलया अर्थ खः छुं नं पाप व पापं उत्पन जुइगु ज्या मयायेगु। समाधिया अर्थ खः भिंगु ज्याय् चित्त एकाग्र यायेगु। प्रज्ञाया अर्थ खः थुकिं अबिद्या कुसंस्कार नास जुइ चेतनशिल जुइ। महायान व हिनयानय् निर्माण प्राप्त यायेगु खँय् मतभेद जुइवं महायानीतय्सं थःगु बिस्कं अस्तित्व दयेकल। हिनयानया कथं निर्बाण प्राप्तिया निंतिं ब्यक्तिं थजाःगु प्रयत्न यायेमाः कि थःगु दुःखयात आत्मिक रुपं म्हसीकेमाः। उकिं हे धाःगु खः अप्वः दिप भव धकाः, अर्थात हिनयानया निंतिं निर्बाण ब्यक्तिगत आत्मिक दुःखं मुक्त जुइगु खः। तर महायानय् महाबुध्दत्व प्राप्तीया निंतिं थःगु आत्मिक दुःख निबृत्ति मखु वया उद्देश्य परम ज्ञान प्राप्ती खः। गबलय् तक फुकं प्राणी दुःख मुक्त जुइमखुनि उबलय् तक निर्बाण जुइ मखु। महायान धर्म कथं बुध्दया रुपय् छफ्वः स्वांया पुजा हे बुध्दया साक्षात्कार यायेत सम्भव जू। सुखावति भुवन महायान धर्मया स्वर्गया कल्पना खः। शुन्यताया ज्ञान हे प्रज्ञाया परम ज्ञान खः। शुन्यताया अर्थ खः फुक्कं पदार्थया निस्सारता ।

बज्रयान छु खः?:
बज्र भाबनाया प्रतिष्ठा नापं बज्रयानया सुरुवात धाःसां जिउ। वास्तबय् वज्रयान मन्त्रयान धइगु हे महायानया हे बिकास खः। मन्त्रयान व यान खः गुगु यानं मंन्त्र व धारणीपाखें निर्बाण प्राप्त जुइ। बज्रयान व यान खः गुगु यानं मन्त्र व धारणी जक मखु वज्र खँग्वः अभिब्यक्त जुइगु फुकं बस्तु साधनाया रुपय् प्रयोग जुइ। बज्र खँग्वःया यक्व अर्थ दु। बज्र हिरा खः व तसकं कडा, कठोर अबिनाशी खः। मस्यनीगु, कुचा मदलीगु बज्र इन्द्रास्त्र खः गुगु धारण याइपिंत बज्रपाणी धाइ। बज्रयानं अद्वैत दर्शनया शिक्षा बी। बज्रयान कथं फुकं प्राणी बज्रसत्व खः। थ्व बज्रयान मत कथं प्यंगू कोटी दु। क्रियातन्त्र, चर्यातन्त्र, अनुत्तरयोग तन्त्र, योगतन्त्र। १) क्रियातन्त्रं मन्दीर, निर्वाण, द्यःया मूर्ति स्थापना यायृगु खः। २) चर्यातन्त्रं ब्याबहारिक आचार सम्बधि नियम बिवेचना याइ। ३) यौगतन्त्रं योगाभ्यासया बिवेचना याइ। ४) अनुत्तर यौगतन्त्रं रहस्यया बिवेचना याइ। बज्रयानय् बज्रमार्गया शिक्षा बीम्ह गुरु हे बज्राचार्ज्य खः। गुरु हे बुध्द-धर्म-संघ खः। वसपोलपाखें हे त्रिरत्नया ज्ञान प्राप्त यायेगु लँपु चाली। बसपोलपिंथाय् वनाः ज्ञान प्राप्त याः वने धइगु हे बुध्दया उपदेश न्यं वनेगु थें खः। वसपोलपिंसं हे थः जजमानपिंत ब्यबहारिक ज्ञानया लँपु क्यनाः जीवन आरामपूर्णं न्ह्याकेत तिबः बी। वसपोलपिं बहाःबहिली बिज्यानाः अन जजमानपिंत धर्म देशना याइ। वसपोलपिं गुरुपिं बहाबहीया शोभा खः। वसपोलपिं बुध्दधर्मया ज्ञान गुणया खानी खः। बज्रयान बुध्द धर्मया स्रोत खः। बज्र सत्व छु खः - बज्रया अर्थ खः शुन्य। सत्वया अर्थ खः ज्ञान। मात्रता थ्व निगूया मिश्रणं हे सिध्दी प्राप्त जुइ। बज्रयानया साधनात्मक धार्मिक प्रतिक खः बज्र। बज्रयानया साधना दृढता व अमरता हे साधना खः। मनूतय्गु सांसारिक जीवनय् उत्थान व पतन स्वंगू बिन्दु दु। व खः वया शरीर। उपासनाया ख्यलय् थ्वइत मन बचन कर्म धाइ । बौध्द साधनाय् थ्वइत काय् बाय् चित धाइ। थ्व स्वंगू बज्र स्वभाब प्राप्त यायेगु हे बज्रयानया साधना खः। बज्रकाय् बज्रवाय् बज्रचित्तय् थ्व खँ स्वीकार याइ कि संसारय् न्ह्यागु नं चिज बस्तु बज्रंकित खः। गुकिं शुन्यता प्राप्त यायेगुली तिबः बी। बज्रयानीतय्गु चित्त दार्शनिक मिखां स्वयेबलय् योगाचारीतय्गु चित्त नापं भिन्न मखु। तर थौं पुरोहितवादया प्रभावं बज्रयानयात स्वयम् बज्रयानया गुरुपिंसं हे थ्व यानयात थःत फाइदा जुइ कथं छ्यलाः सामाजिक जनजीवनय् हिन्दू संस्कारया प्रभाबं थ्व यानयात हिन्दू धर्मया छगू अंग थें महसुस याका बिल। बज्राचार्ज्य गुरुपिंसं दिगु पुजाबलय् पशु बलि बीगुली, बाहन पुजा याइबलय् बलि बीगु पुजा याना बिउबलय् बज्रसत्वया भावनाय् घाः लाःगु जुल। बज्राचार्ज्यपिंसं पुरोहितबादया घेराय् लानाः अजाःगु यक्व ज्या याना बिल गुकिं यानाः बज्रयानयात जक मखु बुध्द धर्मयात नं बांमलाःगु अबस्थाय लाकाबिल। चर्या म्येँ हालीबलय् दथुइ दथुइ अय्लाः, ला नयाः म्येँ हालीगु बुध्दया गुणगान याये धइगु पंजरांबलय् अय्लाः थ्वँ त्वनाः द्यः क्वबी थें खः। थजाःगु बिसंगति बिकृतिपाखें इलय् हे सचेत जुइमाःगु खने दु। धात्थें बज्रयान बुध्द धर्म प्रचार प्रसार यायेगु व थ्व धर्मयात आम जनमानसय् थ्यंकेगु खःसा बज्राचार्ज्य गुरुपिंसं थ्व खँय् कुतः यायेगु आबश्यक खनेदु। सामाजिक जनजीवनय् थ्व धर्म भ्यले पुनेत तसकं सहज। मेगु खँ, बज्रयानीत अप्वः धइथें शाक्य बज्राचार्ज्यपिं जक खने दु। थ्व यानया प्रसार प्रचार मेगु जातिइ नं थ्यंकेमाः नत्र थ्व जातीय यानया रुपय् जक सीमित जुइ। बुध्द धर्म आम मनूतय्सं याउँक नाःगुया छता खँ खः थ्व धर्मय् थीत्यः थीमत्यःया भेदभाब मदु। फुकं जात उत्थें खः, फुकं मनू खः जातं ब्राम्हण जुइ मखु ज्ञानं जुइ धइगु ला बुध्द धर्मय् सर्बब्यापी खँ खः। उकिं हे मेगु जातजाति नं बज्राचार्ज्य जूगु खः। थ्व पाखें बज्रयानी गुरुपिंसं छकः दुवाला स्वयेगु आबश्यक जू। बज्रयानय् अपार ज्ञानया भण्डार दु। थ्व ज्ञान आमजनमानसय् सहि रुपय् थ्यंकेफुसा बज्रयानया माध्यमं बुध्दधर्मया प्रचार प्रसार अप्वइ। अप्वःसित बौध्द धर्मय् दीक्षित याये फइ। थां विश्वय् क्रिस्चियन धर्म प्रचार प्रसार गुलि दु? नेपाःया गां गामय् इपिं दुहां वनाच्वंगु दु, थःगु धर्म प्रसार यानाच्वंगु दु। बौध्द धर्म नं अजाःगु धर्म खः गुकी करुणा, दया, माया दु जनमानसय् वनेगु थ्व धर्मय् अःपुगु लँपु दु ।

More Stories Like this