झिंगुन्हु बिकाः मनकामना

कृष्ण प्रजापति

जिमि बाज्यां मुलय् तयाः कनातःगु बाखं - छलमाया शाक्य, १०० दँ

सछिदँ न्ह्यः भ्वँतया शाक्य कूलय् जन्म जूम्ह छलमाया शाक्यया प्यक्वःगु ज्याजंक्व वंगु पुस १६ गते ख्वपया क्वाठण्डौं प्रशन्नशील महाविहारय् जुल। सछिदँ दुम्ह खःसां छलमायां आः तक नं थः मचाबलय्या खँ फुक्कं हे कनेफुनि। धयादी - 'अबलय् भ्वँतय् अथे हे न्यय्खा ति हे जक छेँ दइ। पीच धइगु मदु। त्वालय् हे मस्त मुनाः बहालय् म्हितेगु। जिगु इहि नं बाहालय् हे जूगु खः। बाह्राः धुनेवं ला जितः बिया हे हल ।'

१६ दँ दुबलय् हे ख्वपया क्वाठण्डली च्वंगु प्रशन्नशील महाविहारया विश्वकर्मा छेँय् बियाहःम्ह छलमाया शाक्यया इहिपा म्वाय्लिं पुइकाः दुली तयाः बियाहःगु खः। थःत बियाहःगु इलय् भ्वँत देशं हे सिउगु खँ न्ह्यथँसें वय्कलं उगु इलय् भ्वँत देय् चीधंगुलिं छुं नं सार्वजनिक ज्याझ्वः जुल कि देशय् दक्वस्यां हे सीगु खँ वय्कलं कनादिल। वय्कःयात बियाहःगु इलय् भ्वँतंनिसें हे न्यासिका हःगु खः। उगु इलय् आः थें गाडी धइगु नं मदु। उकिं ख्वपंनिसें हे भमचा क्वबीपिं निम्ह गाथा (गथु) या ब्यवस्था यानाः उमित हे दुलिइ ज्वंकाः वय्कःयात काः वःगु खः। थःत बिया हयेधुंकाः नं थःछेँय् वनेमाल कि न्यासि हे वनेगु लुमन्ति कनादिसें वय्कलं ख्वपं भ्वँतय् तक वनेबलय् पुलांगु जगाति बजारं न्यासि वनाः नलंचोय् जुकाः सांगाया कतिचां सांगा भञ्ज्याङ्ग थ्यंकीगु खः ।

थःछेँ वनेत तापाक वने माःगु जुयाः सुथय् दनेवं हे जँय् बजि प्वःचिका छ्वइ। नापं सांगा थ्यनेवं त्यानु लंकेत फ्यतुइगु व धिब्छः ध्यबाया धौ न्यानाः बजि व धौ तयाः आरामं नयेगु खँ कनादिल। उबलय् धिब्छःया धौ न्यायेबलय् फ्वसा ह्वयेधुंकूगु धौ भ्यगलय् तयातःगु धौ छगू कचौरा वइ। सुथय् ८ बजे तिइ न्यासि वंसा १० बजे ती भ्वँतय् थ्यनी। लिपा लरी चले जुइवं लरीइ च्वनाः थःछेँ वनेगु सुविधा दत। लिपा लिपा जँय् बजि प्वःचिनाः सांगाय् धौबजि नयाः जक थःछेँ वनेमाःगु बाध्यता मत। येँय् थ्यंक नं अबलय् न्यासि हे वनेगु खः। मचाबलय् येँय् वनेबलय् ककापिंसं खःमुली तयाः नं क्वबिया यंकू ।

न्हिनय् बजि नयेगु इलय् कःनिमुस्या व मरि नयेगु व छुचुंया मरि नापं दुसि मरि नं उलि हे साक्क नयेगु खः। छेँय् हे थायेगु कापःया वसः पुनेगु व निउरां न्ह्यायेत थःगु लाकां नं थम्हं हे सुयागु थायेगु खः। लाखाखिं सलाः तुंथिया लः काः वनेगु व लाखाखि मदइगु इलय् जनिइ अंखुरा चिनाः नं लः थकायेगु चलन दुगु खः। थःगु इहिपाया लागिं तकं छेँय् हे थानागु कापः फिनादीम्ह छलमायाया लुमन्ति कथं उगु इलय् चण्डेश्वरी जात्रा हे छगू जक भ्वँतया तःजिगु जात्रा खः। नखःचखः जुइगु इलय् अनया हे गुँ गणेद्यइके पूजा याःवनी। बिया हइगु व बिया छ्वइगु धइगु मांअबु वा पाजुपिंसं धाःथें जक जुइ। मिजं नाप लाकाः खँ ल्हाकाः इहिपा यायेगु चलन अबलय् मदु। बिया हयालि हे तिनि भाःतया ख्वाः न्हापांखुसी खंम्ह छलमाया शाक्यं गाथातय्सं दुरासिं (दुली च्वंगु सिँ) थःगु छेँय् धंके हयेवं तिनि थःत बिया छ्वयेत्यंगु खँ सीकूगु जुयाच्वन। पूजा यायेत नं अबलय् आः थें केरा सुन्तला थेंज्याःगु फलफुल मदु। लैं व कय्गू तयाः गणेद्यः व मेमेपिं द्यः पूजा याइगु खः ।

अबलय् थःपिनि छेँय् हे का छीगु, रंग पायेगु, थाज्या यनेगु व नेपाली तानय् कापः थानाः उकिया लं सुयाः पुनेगु चलन दु। थःपिनि छेँय् थायेगु अज्याःगु कापः क्वाठण्डौया आदिभक्त साहुथाय् यंकाः बीगु खः। तचपाः त्वाःया कुंचाय् च्वंम्ह साहुया कापः नं थाये नं छलमायां। स्वीनिकु हाकःगु कापः थानाः बीयंकेगु इलय् अबलय् छसुका ज्याला दइ। लिपा छम्वः, छतका यानाः न्यासुका तक बीगु यात। अबलय् ला छधानिया छसुका जक ।

अबलय् झिंगुन्हु बिकाः मनकामना वनागु नं वय्कःया बांलाक हे लुमंनि। थाय्थासय् बाय् च्वनाः भल्यां जाकि व बजि क्वबिकाः यंकूगु खः। लिहां वःगु इलय् मंगलवाः लात खनिं, उकिं छेँय् दुहां वने मजिउ धकाः चछि मूदीपय् बाय् च्वने माल। अबलय् भौमस्त पिहां वयेगु बांलाः मजू धाइगुलिं ख्वपय् हनीगु बिस्काः व सापारु तकं बांलाक स्वये मखंगु वय्कःया अनुभव दु ।

भ्वँतय् चासुलिइ लः काः वनेमाःगु खःसा ख्वपय् धाःसा तचपालय् गाः हितिइ लः काः वनेगु खः। तचपालय् लः काः वनेबलय् नं साहुतय्सं ब्वः बिया हइगुलिं लिपा थःगु हे बहालय् हिति छपु तल। तुंथिइ लः मदुगुलिं क्वाठण्डौ व तचपालय् लः काः वने माःगु व लः मदइगु इलय् तापाक तकं लः काः वनेमालाः भौमस्तय्त थाकु। वसः ही मालीबलय् ला स्वपु प्यपु हितिइ तकं लः काः वनेमाः। भौमचा जुइ अबलय् तसकं हे थाकु। कलघर मदुगुलिं छ्यलिइ हे च्वंगु कुतिइ वा सुयाः जाकि दयेकेगु व बजि ल्हुइमाः। लुँ तोलां अबलय् नीतका ति जक खः। लिपा थिके यानाः स्वीतका काल। वयां लिपा पीतका व न्यय्तका तक वन। चन्द्रागिरी पार यानाः अमलेखगन्जय् ब्यापारय् याः वनीपिं भाःतपिं लां लां बिकाः नेपाः दुहां वइ। कलकत्ताय् ब्यापार याः वनीपिं अबलय् कापः म्हिचाय् तयातःगु ध्यबा भल्यायात क्वबिकाः पिहां वनी।
न्हापा मंसीर जुइवं पुले हइगु वायात जाकि दयेकेगु व जाकि हे पुले हःगु जूसां हायेगु ज्या यायेमालीगुलिं बाचा बाचा तक द्यने हे खनी मखु। अथेसां अप्वः कसरत जुइगुलिं जुइमाः उलि विरामी धइगु नं जुइ मखु। आः थें अबलय् अस्पताल नं मदु। हद थ्यंसा जेथा बैद्ययाथाय् तक खः। थथे चांन्हिं ज्या याये मायेक जाकि वइगु बुँ लिपा सरकारं ज्यापुतय्त नं भाग बीमाःगु याना बीवं न्हापा थें बाली पुले महल। न्हापा पुले हइगु जाकि मीत तकं गाः। हःसां भचा जक हइगुलिं नयेत जाकि न्यायेमाःगु अवस्था वल ।

सछिदँ दुम्ह छलमाया शाक्यं वि.सं. १९९० सालया तःभुखाय् बांलाक हे लुमंकातःगु दु। अबलय् वय्कःया भाःत निउराया खेप यायेत पिने वनाच्वंगु। काय् माइलाम्ह विक्रमराजचा स्वन्हु तक पुलांगु छेँ क्वय् धलिमं ल्हानाच्वंगु। छेँ दुगुलिं फुक्कं द्यउली हे च्वंच्वनागु। अन हे लासा फांगा हयाः द्यनेगु। अथे जुयाः नं सरकारं जाकि मबिउ। दुरु त्वंम्ह बिक्रमराजया निदँ बुदिं नं द्यउली हे तयाः यःमरि दयेकाः क्वखायेकाः द्यउली तयाः हे हनागु खः। ल्हानाः मिखा हे भुइसे च्वंम्ह बिक्रमराजयात अबलय् तचपालय् च्वंपिं साहुत नापं यक्वसिनं स्वः वः। गुरुजुपिनि छेँ नं दुगुलिं तेजमा अब्वापिं स्वःवःगु इलय् तेजमां अब्वाया सः तायेवं बिक्रमराजचा हालाहःगु जुयाच्वन। लिपा अन कुलामय् म्हुया स्वःगु इलय् भुखाय् ब्वयाः स्वन्हु लिपा वयात धलिमं फयातःगु लुइकल। वयागु ख्वालय् अबलय् घाःया घाः जक। तचपालय् च्वंम्ह जुमां गुर्जुं तकं अबलय् अन बिक्रमराजयात स्वःवःगु खः ।

More Stories Like this