सैनिक शासन वल धाःसा...
शाक्य राजा
संविधानसभाया ई आः छुं दिं जक ल्यं दनि। यदि दक्व दलत सहमतिइ मवल धाःसा संविधान सभाया ई तनेत माःगु द्ई तिहाई समर्थन दइ मखु नापं संविधानसभा विघटन जुयाः राजनैतिक संकट ब्वलनी। थौंकन्हय् सरकार व सरकारय् च्वंपिं पार्टीतय्गु अभिब्यक्ति न्यनेबलय् माओवादीयात अलग्ग तयाः, माओवादीया अस्तित्व मदयेका छ्वयेग् चाल म्हिताच्वंगु सीदु। माओवादीयात हानं सतक आन्दोलनय् छ्वयाः, आन्दोलन प्रतिकारया नामय् सेना परिचालन यानाः दमन यायेगु परिकल्पना सरकार पक्षधरतय्सं यानाच्वंगु खनेदु। माओवादी पार्टीयात लिना छ्वयाः थः न्ह्याबलें सत्ताय् लिप्त जुयाच्वनेगु कुनियत स्पष्ट जू ।
आः संविधानसभाया ई मतन, राष्ट्रिय सहमतिया सरकार मदयेकल धाःसा माओवादी ला आन्दोलनय् वनेत बाध्य हे जुइ। कन्हय् माओवादी आन्दोलनय् वन धाःसा आःया सरकार पक्षधरं आन्दोलनयात दमन यायेत सेना हे परिचालन मयायेकं ला फइ मखु। यदि माधव नेपाल, सुजाता कोइरालां सेना परिचालन यानाः माओवादीया आन्दोलनयात दमन याना छ्वये धइगु बिचाः खःसा व मचाबुद्धि जक जुइ। ज्ञानेन्द्रया शासनकालय्, ज्ञानेन्द्र सैनिक प्रमुख जुयाच्वंबलय्, ज्ञानेन्द्रया सत्ता ल्यंका तयेत ला शाही सेना कुहां मवः धाःसा आः माधव नेपाल व सुजाता कोइरालाया सरकार ल्यंका तयेत छु सैनिकत आन्दोलनया विरोधय् कुहां वइ ला? कांग्रेसतय्सं लुमंकि, गिरिजा प्रसाद कोइरालां प्रधानमन्त्री पदं छाय् राजीनामा बी माल? माओवादी भूमिगत जनयुद्ध यानाच्वंगु इलय् तत्कालिन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसादं जनयुद्धया प्रतिकार यायेत सैनिक क्वत छ्वयेगु धकाः तःगु प्रस्तावयात सेनां वास्ता मयाः। वहे कारणं तत्कालिन प्रधानमन्त्री कोइरालां राजीनामा बिउगु खँ ल्वःमन ला? अय् जूगुलिं यदि माओवादी आन्दोलनय् वन धाःसा नेपाःया सेना थःगु प्रतिरक्षाय् जक च्वनी प्रतिकारय् वनी मखु ।
यदि सेना कुहां हे वल धाःसां माधव नेपालया सरकार ल्यंका तयेत सेनां छुं याइ मखु। बरु सेना थःपिंसं हे शासन यायेगु महत्वाकांक्षा ज्वनाः नरसंहार शुरु याइ। आन्दोलनकारीया नामय् सर्वसाधारण जनता यक्व हे स्याइ। व इलय् माओवादी, एमाले, कांग्रेस व मेमेगु पार्टीया सुं हे नेतातय्त बाँकी तइ मख्। नेपाःया राज्य ब्यवस्थाय् तसकं हे निरंकुश तानाशाही सैनिक शासन लागू जुइ। उगु सैनिक शासनयात अमेरिका, भारत व चीनं थ्व नेपाःया आन्तरिक मामिला धकाः मौन स्वीकृति बी। अले नेपाः हानं गुलि दशक तक निरंकुश, तानाशाही सैनिक शासनं दमन, शोषण याका च्वने मालीगु खः। यदि थ्वहे परिस्थितिइ नेपालय् सैनिक शासन वल धाःसा थुकिया मू दोषी एमाले व कांग्रेस हे जुइ। कन्हय् नेपालय् सैनिक शासन वल धाःसा छु जुइ धकाः एमाले व कांग्रेसं बिचाः याः लाकि मयाः? अले सैनिक शासन विरुद्ध ल्वायेत थुपिं पार्टीत हाकनं माओवादीनाप मोर्चा दयेकाः छथाय् मच्वँसें गाइ मखु ।
मेगु खँ, आः संविधानसभाया ई मतनेवं हे माओवादीया आन्दोलन न्ह्यायेफु। शायद स्वनिगलय् आन्दोलन न्ह्याकाः उगु आन्दोलनयात देय् छगुलिं न्यंका यंकी। थ्व आन्दोलन उकुन्हुया स्वनिगः केन्द्रित आन्दोलन जक मजुसे स्वनिगः जःखः नापं देय् छगुलिं हे ठप्प यायेगु प्रकृतिया जुया बी। स्वनिगलय् प्रशासन, प्रहरी व सेना नापं दइगु जुयाः स्वनिगलय् छन्हु निन्हु जक आन्दोलन केन्द्रित जुयाः स्वनिगः जःखः अप्वः प्रभावकारी जू वनेफु। सेनां आन्दोलनया विरोधय् प्रतिकार मयाइग् जुयाः थ्व आन्दोलन ताःहाकः जुयाच्वनी। उकुन्हु खुन्हु तक न्ह्याःग् आम हडतालं स्वनिगःया जनता हीमी जक चाःगु खःसा आः जुइगु आन्दोलनं नये त्वने तकं मयाः तःधंगु अभाव सिर्जना जुइफु। स्वनिगलं पिने न्ह्याना च्वनीग् आन्दोलनं स्वनिगःयात नाकाबन्दी तःथें, यातायात नं न्ह्याइ मखुगुलिं नयेगु त्वनेगु छुं हे सामान दुत हये फइ मखु। जा-केँ थुइत माःगु ग्यास, मचिकंया नं अभाव जुइ। तरकारी, द्रु तकं न्यायेगु दइ मखु, दुसां भाः तसकं हे थिके जुइ। स्वनिगलय् नये त्वनेगु ज्वलंया अभावं यानाः गनं गोदामय् तयातःग् खन धाःसा गोदाम लुटपात तकं याः वनेफु। स्वनिगःया पिने च्वंपिं ला आन्दोलन जुयाच्वंसां थःथाय् छेँय् न्ह्यागुसां नयेगु दयाच्वनी। तर स्वनिगलय् ला बुँ हे मदयेधुंकल, छुं हे मसयेधुंकल। मुक्कं हे पिनें हयाः नयेमाः, अय् जुयाः खाद्यान्नया अभाव जुइफु ।
नेपाःया ब्यापार ब्यवसाय नं ठप्प जुइ। नेपालय् वइपिं पर्यटकत नं सुरक्षित मजू धकाः वयेगु बन्द जुइ। गुकिं यानाः नेपाः देय् हे असफल राष्ट्र जू वनी ।
नेपाःया राजनैतिक, सामाजिक व आर्थिक अवस्था तसकं हे ग्यानापुसेच्वं। अय् जूगुलिं उकुन्हु बसन्तपुली जूगु शान्ति सभा व शान्ति र्यालीइ वःपिं ब्यापारी व झी सकलें जानाः सरकार व माओवादी निखलःसितं दबाव बीमाल। सरकारय् च्वंपिनिगु अप्वः दायित्व दुगुलिं सरकारयात अप्वः दबाव बी माल। कि प्रधानमन्त्रीयात राजीनामा याकाः राष्ट्रिय सहमतिया सरकार दयेकेत लँ चायेके माल। आः धाथें स्वनिगःया जनताया पाः वःगु दु। नेवाःतय् प्रतिनिधित्व याइगु नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया भूमिका महत्वपूर्ण जूगु दु। मखुसा झी म्वातले पस्ताय् चायेमाली ।
More Stories Like this
जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपा प्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः' खँ स्वनिगःया
