जेठ १४ लिपा नेवाःत

नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया अन्तर्क्रिया

- कन्हय् माओवादी व सरकार हानं युद्ध जुल धाःसा येँय् च्वंपिं नेवाःतय्त छुं हे जुइ मखु छाय्धाःसां व इलय् माओवादीं येँ देय् त्वःताः थुकिया जःखः च्वनाः युद्ध याइ

थ्वहे वइगु जेठ १४ गते लिपा संविधानसभाया म्याद क्वचायेत्यंगु दु। तर आः तक न संविधानसभां न्हूगु संविधान दयेके सिधयेकल, न थ्व संविधानसभाया म्याद हानं थपे यायेगु सहमति हे जूगु दु। थज्याःगु अवस्थाय् जेठ १४ गते लिपा देय्या राजनीतिक व संवैधानिक स्थिति छु जुइ व थ्व इलय् स्वनिगःया नेवाःतय्सं म्हितेमाःगु भूमिका छु खः धइगु बारे म्हिगः नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं छगू गम्भीर सहलह ब्याकल ।

ज्याझ्वलय् मू वक्ताया रुपय् न्ववासें वरिष्ठ अधिवक्ता व संविधानविद् डा. पूर्णमान शाक्यं मिति हे तोके याना तयेधुंकूगु कारणं जेठ १४ गते लिपा थ्व संविधानसभाया अस्तित्व दइ मखु व छुं जुयाः थुकिया म्याद थपे मजुल धाःसा संविधानसभा भंग जुइ व राष्ट्रपतिं शासन काइ धयादिल। जेठ १४ लिपा सरकारय् दुथ्याःगु एमाले व कांग्रेसया गठबन्धन फुटे जुइ मखु, बरु भारतं एमाले-कांग्रेस गठबन्धन, राष्ट्रपति व सेना स्वंगू निकाययात छथाय् तयाः शासन न्ह्याके बीगु ज्या यायेफु धकाः नं वय्कलं कनादिल। उगु इलय् थ्व स्वंगू निकाय छगू मोर्चाय् व माओवादी मेगु मोर्चाय् च्वनाः हानं युद्ध जुइफु धासें यदि उगु युद्धय् माओवादी त्यात धाःसा स्थिति मेगु हे जुइ, माओवादी बुत धाःसा राष्ट्रपतिं वर्तमान अन्तरिम संविधानया छुं छुं धारात निलम्बन यानाः सरकार सञ्चालनया बिस्कं ऐन हइ व वहे ऐन अन्तर्गत शासन चले यानाः हानं मेगु संविधानसभाया चुनाव याकीगु बिचाः वय्कलं प्वंकादिल। अले उगु संविधानसभां दयेकीगु संविधान धाःसा संघीय मजुइगु भविष्यवाणी नं वय्कलं यानादिल ।

आः हानं जुइगु युद्धय् माओवादी त्यानाः शासनसत्ता ल्हातय् कासें पूर्ण रुपं कम्युनिष्ट संविधान दयेकल धाःसा उकी नं नेवाःतय्सं सोचे यानाच्वंगु थेंज्याःगु संघीय व्यवस्था मवइगु खँ नं वय्कलं कनादिल। थौंकन्हय् नं 'कम्युनिजम् व फेडरालिजम्' मध्ये गुकियात कायेगु धकाः छनौट यायेगु ई वल धाःसा माओवादीं फेडरालिजम् स्वयां कम्युनिजम्यात हे अप्वः महत्व बियाच्वंगु दु धासें छुं जुयाः कन्हय् कम्युनिजम् हयेगु लागिं हानं मेगु छुं सम्झौतापत्रय् सहमति यायेमाल धाःसा माओवादीं फेडरालिजम्यात त्वःता वनीगु तक खतरा दु धकाः वय्कलं धयादिल ।

'नेपाःया वर्तमान अवस्थायात अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलं ध्यान बियाच्वंगु स्वयेगु खःसा थन मेमेगु देश स्वयां भारतया बांलाःगु पकड दु। थ्व इलय् भारत दुने हे माओवादीं तसकं दुःख बियाच्वंगु दु। उकिं भारत सरकारं जनयुद्ध ल्वानाः माओवादीत सत्ताय् थ्यंके फइ मखु धइगु सन्देश बीगु लागिं नं नेपाःया माओवादीयात सत्तां पिने तयेगु कासा भारतं म्हिते मालाच्वंगु दु। उकिं नेपालय् न्ह्याक्व हे रक्तपात जूसां भारतीय माओवादीतय्त क्यनेगु लागिं भारतं नेपाःया माओवादीयात सत्ताय् मछ्वयेगु कासा म्हिता हे च्वनी। मेगु जःलाखःला देय् चीनं नं थःपिनि नीति हिलेधुंकूगु दु। आः चीनं तिब्बत व थःगु अन्तर्राष्ट्रिय बजाःयात दुःख बिउ वये मते धइगु एकसूत्रीय शर्त तयाः नेपाः छगुलिं भारतया हे जिम्माय् त्वःता बीगु यक्व सम्भावना दु। व इलय् माओवादी याकःचा लानाः नेपाः श्रीलंकाया अवस्थाय् वनीगु नं खतरा दु।
थ्व समग्र अवस्थाय् नेवाःतय्गु भूमिका छु जुइ? नेवाःत थौं नं थीथी राजनीतिक पार्टीइ झुकाव तयाच्वंपिं दु। तर कन्हय् छुं जुयाः थःपिंत तःधंगु संकट वल धाःसा नेवाःत अज्याःगु राजनीतिक बारयात छखे तयाः छधी जुइपिं नं खः। कन्हय् नेवाःत उकथं छधी जुइगु अवस्था वल धाःसा उपिं नेवाःतय्त नेतृत्व बीगु जिम्मा नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात वयेफु। नेवाःत अलग अलग राजनीतिक पार्टीइ लगे जुयाच्वंत्तले नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं नेतृत्व कायेगु अवस्था वइगु खने मदुनि।
उगु अन्तर्क्रियात्मक ज्याझ्वलय् न्ववासें नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया सभासद् बुद्ध साय्मिं अनमिनया म्याद प्यला थपे याःगु धइगु वयात अपमान याःगु खः धयादिल। म्याद धइगु कि खुला थपे याइ कि दछि थपे याइ। तर अनमिनयात अन्तिमय् वयाः प्यला म्याद थपे यात। उखे राष्ट्र संघीय मानवाधिकार आयोगया ज्याकू पिने जिल्लां चीकेगु धाःगु दु। उकुन्हु माओवादीया खुन्हु हडताल असफल जूबलय् सेना लय्ताःगु खने दत। उकिं आः थन माओवादीयात सिधयेकेगु तयारी शुरु जूगु खः ला धइथें च्वं धयादिल ।

लोकतान्त्रिक नेवाः संघया नायः सानुराजा शाक्यं अन्तरिम संविधानया प्रस्तावनाय् मेगु संविधान वल कि तिनि थ्व संविधानसभा भंग जुइ धयातःगुलिं जेठ १४ लिपा नं थुकिया अस्तित्व ल्यनी लाकि धकाः जिज्ञासा तयादिल। नागरिक अभियानया शाक्य सुरेनं आःया लडाइँ बिचाःया सिबें शक्तिया लडाइँ जूवंगु खनेदु धकाः आशंका प्वंकादिल। अधिवक्ता राजेन्द्रमान वज्राचार्यं आः माओवादीत राजधानी केन्द्रित जुइधुंकूगुलिं कन्हय् हानं युद्ध जुल धाःसा राजधानीइ आक्रमण याइ, उगु इलय् थनया नेवाःतय्त गय् यानाः संरक्षण यायेमाली धकाः न्ह्यसः तयादिल। डा. मोहनराज मानन्धरं यदि माओवादीं थम्हं हे संविधान जारी यात धाःसा उकिया वैधानिक हैसियत छु जुइ धयादिल ।

ज्याझ्वःया सभापति नापं नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया नायः डा. केशवमान शाक्यं कन्हय् माओवादी व सरकार हानं युद्ध जुल धाःसा येँय् च्वंपिं नेवाःतय्त छुं हे जुइ मखु छाय्धाःसां व इलय् माओवादीं येँ देय् त्वःताः थुकिया जःखः च्वनाः युद्ध याइ धयादिल। येँदेय् दुने च्वनाः युद्ध यात धाःसा उमित तुरुन्त हे घेरे यानाः साफ याना बीफु। संविधानसभाया म्याद थप मजूगु अवस्थाय् राष्ट्रपति न्ह्यःने वल धाःसा सत्ताया खँय् राष्ट्रपति व थ्व सरकार दथुइ नं कचवं पिहां वइगु विश्लेषण वय्कलं न्ह्यब्वयादिल ।

More Stories Like this