प्रचण्ड व नेवाः

सुरेश मानन्धर

२०५२ सालय् जनयुद्ध शुरु यासांनिसें थौं तकं चर्चाया च्वकाय् च्वंगु च्वनं तुं जुयाच्वंम्ह एनेकपा (माओवादी) या अध्यक्ष प्रचण्ड वास्तवय् नेवाःतय् बौद्धिकस्तरयात थूम्ह जक मखु उकियात सम्मान नं याइम्ह नेता खः। पिनेयापिं मनूतय्सं नेवाःतय् वैभव जक खं, उकिया दुने सुलाच्वंगु पीडा मखं। तर प्रचण्ड छम्ह 'फ्युजनवादी' नेता जुयाः खः ला मसिउ, वय्कलं नेवाःतय् बारे न्ववाइबलय् उकी नेवाःतय् वैभव जक मखु राज्यसत्तां उमित यानातःगु उपेक्षाया पीडा नं 'फ्युजन' जुयाच्वंगु दइ। सखे, प्रचण्ड हे छम्ह जक अज्याःम्ह राजनेता जुइमाः गुम्ह छम्ह ब्रम्हू खयां नं नेवाःतय् विश्वास त्याकेत ताःलानाच्वंगु दु। मखुसा ब्रम्हू जाति थ्व देशय् थुलि बदनाम जुइधुंकल कि आः नेवाःतय्सं थःहे जिलाजं खःसां नं ब्रम्हू धाल कि पत्याः यायेगु त्वःतेधुंकल, यद्यपि प्रचण्डलिसे क्वातुगु स्वापू दुम्ह डा. बाबुराम भट्टराई छम्ह बिस्कं जुइफु। माओवादी नकतिनि नकतिनि जक खुल्ला जूगु इलय् भाजु राजभाइ जकःमिया छेँय् नेवाः बुद्धिजीवीतलिसे याःगु छगू अन्तर्क्रियाय् नेवाःतय् अभिव्यक्ति न्यँन्यं प्रचण्डजु भावुक जुयादीगु खः ।

नेवाःतलिसे थज्याःगु भावनात्मक स्वापू दुम्ह प्रचण्डजु थुगुसी थःपिंसं यानागु आन्दोलनय् स्वनिगःया नेवाःतय्सं साथ मबिउगु खनाः जिल्ल जुयादिल। अझ उकिया अःखः व्यापारीतय्सं पिकाःगु छगू 'शान्ति र्‍याली'इ थःपिं सहभागी जुयाः नेवाःतय्सं आन्दोलनया विरोध याःगु खनाः ला झन् हे चकित जुयादिल। शायद थम्हं बिचाः हे मयाना कथं नेवाःतय्सं व्यवहार याःगु खनाः हे जुइमाः, वय्कलं तिंख्यःया चकं दबुली दनाः नेवाःतय्त 'सुकिला मुकिला' भासं ब्वः बियादिल। नेवाःतय्त थम्हं यानागु विश्वासया अःखः लिच्वः वःगु खनाः पिज्वःगु वय्कःया हीमी खः थ्व शायद ।

वंगु वैशाख २४ गते येँय् पिहां वःगु र्‍यालीयात कयाः वय्कः हीमी चायादीगु स्वाभाविक जुइफु, तर उगु र्‍याली स्वयाः काठमाडौंया नेवाःत प्रति आक्रोशित जुयादीगु धाःसा अस्वाभाविक जक मखु वय्कःपाखें गल्ती नं जूगु दु ।

छाय्धाःसां वकुन्हु पिहां वःगु र्‍यालीयात वय्कलं गुकथं थुइकादिल, वहे दकलय् तःधंगु गल्ती खः। वकुन्हु बसन्तपुली गुगु तःधंगु सभा व र्‍याली जुल, उकिं 'काठमाडौं' या प्रतिनिधित्व याइ मखु। आयोजकया ल्याखं नं याइ मखु, सहभागिताया ल्याखं नं याइ मखु। उकी काठमाडौंया आपालं मनूतय्सं ब्वति काःगु दु खः, तर व काठमाडौंया प्रतिनिधित्व याइगु र्‍याली धाःसा मखु। अले उकी सहभागी जूपिं मनूत नं 'काठमाडौं'या प्रतिनिधि व्यक्तित्व मखु। यदि व काठमाडौंया प्रतिनिधितय् र्‍याली खःसा उकी काठमाडौंया जनतां 'नेता' धयातःपिं पद्मरत्न तुलाधर ग्व? दुर्गालाल श्रेष्ठ ग्व? सत्यमोहन जोशी ग्व? मल्ल के. सुन्दर ग्व? नरेश ताम्राकार ग्व? डा. मंगलसिद्धि मानन्धर ग्व? तीर्थराम डंगोल ग्व? उगु र्‍यालीया नेतृत्व याना वःपिं मनूत काठमाडौंवासी ला खः तर वय्कःपिं 'काठमाडौं'या ख्वाःपाः धाःसा मखु ।

र्‍यालीया ग्वसाः खलः धकाः पेशागत मनूतय् संस्था 'पापड' व नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघया नां न्ह्यःने तयातःगु दु। छु पापड व नेउवा संघ काठमाडौंया जनताया प्रतिनिधि याइगु संस्था खः ला? पापडं थीथी पेशाया मनूतय् प्रतिनिधित्व याइ, काठमाडौंया प्रतिनिधित्व याइ मखु। नेउवा संघं व्यापारी उद्योगपतितय् प्रतिनिधित्व याइ तर काठमाडौंया प्रतिनिधित्व याइ मखु। यदि उगु र्‍याली नेपालभाषा मंकाः खलकं याःगु जूसा वा नेवाः देय् दबुलिं याःगु जूसा वा नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं याःगु जूसा उकिं काठमाडौंया प्रतिनिधित्व याइगु खः। छाय्कि काठमाडौंया प्रतिनिधि संस्था धइगु थुपिं हे खः। पापड व नेउवा संघय् काठमाडौंया पेशागत मनूत वा उद्योगपति व्यापारीत नं दुजः जुयाः च्वनाच्वंगु दयेफु तर दत धायेवं तुं थ्व संस्थातय्के काठमाडौंया प्रतिनिधित्व यायेगु हैसियत धाःसा दइ मखु। यदि थ्व संस्थातय्सं थःपिंत काठमाडौंया प्रतिनिधि संस्था धकाः दावी यात धाःसा व काठमाडौंया स्थानीय जनताया अपमान याःगु जुइ ।

उकिं वकुन्हु पिहां वःगु र्‍यालीं न्ह्यागु हे अभिव्यक्ति बिउसां उकियात 'काठमाडौं' या जनतां बिउगु अभिव्यक्ति धाये फइ मखु। वकुन्हुया र्‍यालीयात काठमाडौंया प्रतिनिधिमूलक र्‍याली थें च्वंक गुगु प्रचार प्रसार यात, व गलत खः। प्रचार प्रसार जक गलत ढंगं याःगु मखु, प्रचण्ड थेंज्याःम्ह मनुखं तकं उकियात गलत ढंगं हे थुइकूगु दु। सञ्चार माध्यमतय्सं उकियात थुकथं म्वय्म्वय् थ्यानाः प्रचार याना बिल कि उकिं प्रचण्डयात तकं भ्रमय् लाका बिल। सञ्चार माध्यमतय् थ्व 'प्रोपगान्डां' वास्तवय् शान्ति र्‍यालीयात न्ह्यःने तयाः माओवादीयात बदनाम यायेगु जक मखु काठमाडौंया वास्तविक 'स्टेक होल्डर' प्रतिनिधितय्त विस्थापित यानाः उकिया थासय् पापड व नेउवा संघ थेंज्याःगु निकाययात स्थापित यायेगु कुतः नं याःगु दु। थ्व दकलय् खतरनाक पक्ष खः। काठमाडौंवासीतय्सं रंगशाला जायेकाः नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःगु मखनीगु, काठमाडौंवासीतय्सं संविधान सभा घेरे याः वंगु मखनीगु तर माओवादी ज्याझ्वःया विरोध यासें बसन्तपुली म्येँ हाःगु चाहिं माक्व स्वयां अप्वः हे खनीगु। नेपाःया सञ्चार माध्यमतय् थ्व पूर्वाग्रही प्रवृत्तिया शिकार थुगुसी भाजु प्रचण्ड नं जुयादिल। बरु थ्व खः कि काठमाडौं थेंज्याःगु सुविधा-सम्पन्न शहरय् च्वनाच्वंपिं मनूत न्यान्हुमछि ताःहाकःगु बन्द फयेत तयार जुइ मखु। उमिगु थ्व मानसिकतायात धाःसा माओवादीं थुइके हे माः ।

उकिं प्रचण्डजुं वकुन्हु गज्याःगु र्‍याली पिहां वल उकी ध्यान बीगु स्वयां नं थःपिंसं आह्वान यानागु आन्दोलनय् काठमाडौंया नेवाःत छाय् सहभागी मजुल उकी ध्यान बियादीसा बांलाइ। अले उमित सहभागी याकेत छु रणनीति दयेके माली उकिया तयारी यानादीसा झन हे बांलाइ ।

More Stories Like this