बुंगद्यःया प्यन्हुया पर्व

बुद्धाचार्य शाक्य

बुंगद्यः सकसिनं म्हसिउम्ह व लोकंह्वाःम्ह धकाः हे वसपोलयात लस्कद्यः नं धायेगु यानातल। बुंगद्यः हे श्रीश्रीश्री आर्यावलोकितेश्वर, बुंगम्ह लोकेश्वर व करुणामय धकाः वसपोलयागु भक्ति, सेवा व पूजा याना वयाच्वन। वैदिक धर्मावलम्बीपिंसं वसपोलयात मछिन्द्रनाथ धायेगु यानाहल। अथेहे शैवतय्गु निंतिं शिव व वैष्णवीतय्गु निंतिं विरंचिनारायण कथं हनेगु यानातल। उकिं बुंगद्यः सकल भक्तजनया निंतिं मंकाःम्ह द्यः हे जुल ।

बुंगद्यःयागु थीथी पर्व दु। उकी मध्ये प्यन्हु दत कि न्यायेके माःगु पर्व नं दु। उगु पर्व खः-
१) बुंगद्यः रथय् तयाः प्यन्हु दुकुन्हु मन्दःफल्चां पुइकाः याः न्यायेकेगु ज्या न्ह्याकेगु,
२) बुंगद्यःया रथ याःया झ्वलय् गाःबहाः, नुगः, लगंख्यः, याकःसिमाया भुजायाः क्वचायेकाः प्यन्हु लिपायागु बिहिवाः अथवा वया लिपायागु बिहिबार कुन्हु जाह्वला पिसालेगु दिं स्वयेगु,
३) बुंगद्यः पिसालेगु प्यन्हु न्ह्यवंनिसें नामसंगीति ब्वनीपिंसं मंगल स्तोत्र ब्वने माःगु व बुंगद्यःयागु रथ न्हय्गू गामं साः वा धकाः किपूया ताहाफलय् पाञ्जुं स्वां तः वनेगु,
४) बुंगद्यःयागु रथ पिसालाः जाह्वला ख्यलय् च्वंगु छ्वासकामनाया गालय् याः न्याःगु प्यन्हु कुन्हु प्वाकलं क्यनेगु,
५) बुंगद्यः रथं पिकयाः बुंगया देगलय् तये यंकाः प्यन्हु दुकुन्हु 'प्यन्हु बिचाः' धकाः पूजा यायेगु।
६) भुखाय् ब्वल कि द्यःयागु रथ प्यन्हु फीमाःगु न्हापा चलन दुगु जुल। थौं म्हिगः शान्ति यानाः सालेगु याना हल। छता न छता बिघ्न हे जुइगु जुयाच्वन ।

प्यन्हुयागु अर्थयात संस्कृत भाषां चौथो वा चौथि धायेगु याना तल। उकिं बुंगद्यः पूच्वं गाःबहालय् सालेगु दिं बैशाख चौथि धयातल। झिंनिदँय् छक्वः बैशाख मलमास क्यन कि मलमास ज्वःछि पूच्वय् हे तयेमाःगु परम्परा छ्यला तल। मेमेगु याःया झ्वलय् दकलय् न्हापां बुंगद्यः रथय् तयेधुंकाः ललित ज्यापुया सन्तानतय्सं चिपुगु पौयागु प्यपु खिपः तयाः हालेगु भाय् यायेमाःगु वया सर्कुन्हु फुसा अक्षय तृतिया न्यायेकाः शान्ति यानाः कन्हय् कुन्हु बुंगद्यःयागु रथ गाःबहाः याःया निंतिं सालेमाःगु यानातल। थुकिं बांलाक सीका कायेफु कि बैशाख चौथि अर्थात रथय् तयाः प्यन्हु दुकुन्हु गाःबहाः याः न्ह्याइ ।

थुगु दँय् बुंगद्यःयात पारु कुन्हु रथय् बिज्याकेधुंकाः कन्हय् कुन्हुनिसें मलमास क्यन। उकिं लछि गन रथ दयेकीगु खः, अन हे थाका तयेमाःगु जुल। मसमास फुइधुंकाः लछि लिपायागु पारुं प्यन्हु कुन्हु गाःबहाः याःया निंतिं द्यःयागु रथ सालेगु ज्या न्ह्याइ फुसा दुतिया कुन्हु मन्दःफल्चा तक सालेमाःगु व अन हे तयाः अक्षय तृतीया कुन्हु शान्ति यानाः कन्हय् कुन्हु अर्थात् चौथिकुन्हु सालेमाःगु जुल ।

झिंनिदँय् छक्वः बुंगद्यःयागु रथ बुंगय् हे दयेकाः अनंनिसें साला हयाः यलय् हयेमाःगु व यलयागु थीथी पर्व अर्थात् याः क्वचायेकाः बुंगय् हे यनेमाःगु इलय् जक द्यः रथय् तयेधुनेवं सालेगु। फुसा छ्यासिकोटयागु मण्डलय् हयाः शान्ति यायेमाःगु व कन्हय् कुन्हु यलय् हयेत सालेगु ज्या न्ह्याकेमाःगु जुल। अथे हे रथ पूच्वया मन्दःफल्चा थ्यन कि गाःबहाः याःया निंतिं रथ सालेगु व थ्वया लिपा झ्वःलाक रथ सालेगु ज्या जुइगु खः। यलया दक्व याः परम्परा कथं क्वचायेकाः बुंगय् हे लित यंकेगु ज्या जुइगु स्वाभाविक हे जुल ।

परम्परा कथं थुगु दँया बुंगद्यःयागु रथ सालेगु मलमासया कारणं व तिथि टुटयागु कारणं स्वन्हुया ल्याखं सालेमाःगु धकाः कचवं पिहांवल। उकिं इमिसं धाल जेठ ३ गते बुंगद्यःयागु रथ गाःबहालय् यंकेत सालेमाःगु। तर परम्परा कथं प्यन्हु अर्थात् चौथो वा चौथिया ल्याखं सालेमाःगु जुल। सौरमास कथं ४ गते बुंगद्यःयागु रथ गाःबहाः याःया निंतिं सालेगु धकाः पात्रोय् नं क्यनातःगु दु। ३ गते सालेमाः धायेगु पाय्छि मजू। ३ गते पञ्चमी क्यन धइगु खँ मखु। प्यन्हु कुन्हु अर्थात् चौथि दिन कुन्हु गाःबहाः याःया छ्वय्लाभू न्यायेकीगु व द्यः सालेगु परम्परा त्वफिके मजिउ ।

छुं तिथि कथं द्यः साले जिउ वा मजिउ धइगु मदु। जाह्वला पिसालेगु व बुंगद्यः यलया तःबहालय् हयेगु निंतिं प्यम्ह ज्योतिषं दिं स्वयेगु व दिं स्वःगु मिले मजुल कि विघ्न जुइ धयातःगु दु ।

More Stories Like this