मतिइ तःगु पूवनीगु पुरुषोत्तम मास

हृदयप्रसाल मिश्र

सृष्टिया प्रारम्भिक कालं निसें हे बैसाखंनिसें चैत्र तकया झिंनिला दु। अले थ्व झिंनिलाया झिंनिम्ह हे अधिष्ठाता द्यःत दु। अथे धयागु हरेक महिनाया स्वामी दु। गथे धनया अधिष्ठाता लक्ष्मी, विद्यासीपया सरस्वती, मंगल व सिद्धिया गणेश, शक्तिया दुर्गा, निर्माण ज्याया निंतिं विश्वकर्मा आदि। सरल भाषां धायेगु खःसा भिन्न-भिन्न फल बीपिं भिन्न भिन्न हे द्यःतय्त अधिष्ठाता अर्थात स्वामी धाइ। बैशाखं निसें चैत्र तकया दक्वं महिनात जिपिं थःथःकथं हे फल बीफुपिं धकाः दंगदास। महिनात चाःहिला वनेगु झ्वलय् स्वदँति बीवं आकाझाकां छगू मेगु हे महिना उत्पन्न जुल। वयात खनेवं (बैसाख-चैत) मेपिं झिंनिलातय्सं हाई-हाई थ्व महिनाया ला अधिष्ठाता हे मदु, थ्वं सुयातं छुं फल नं बी मफु, अले झीगु खितिं उत्पन्न जूम्ह जूगुलिं थ्वयागु नां "मलमास" जुल का धकाः दक्वं महिनातय्सं हिबाय्चबाय् यात। संल्हू हे मदुगु महिना का थ्व मलमास हला-धकाः खिस्सि यात ।

थःत महिनातय्सं नागःतुगः याःगु व छुं हे फल बी मफुम्ह, फल मसइगु सिमा थें का थ्व मलमास धकाः अपमान याःगु सह याये मफयाः मलमास भगवान विष्णुया शरणय् वन, झिंनिला स्वयाः अप्वः दयावःगु ला जूगुलिं थुगु लायात "अधिकमास" धाइ, अथे हे पाः जुया वंगु लायात क्षयमास धाइ। संस्कृतं खिति यात "मल" धाइ। थःत (खिति) मल धकाः हेपे याःगु सह याये मफयाः भगवान नारायणया शरणय् वंबलय् भगवानं मलमासयात छंगु लाया अधिष्ठाता जि जुल, जितः दक्वस्यां हे पुरुषोत्तम धकाः धायेगु याः। उकिं हे मलमास ! आवंलिं छंगु नां महानपुण्यदायक फलदायक पुरुषोत्तम मास जुल। थुगु महिनाय् सुनानं छुं भचा जक धर्म याःसां मेमेगु महिनाय् याःगु धर्म स्वयाः लाखौं गुणा फल अप्वः दइगु जिं छंत बरदान बिया। का आः छ नुगः मछिंकाः ख्वये म्वाःल धकाः भगवानं धयाबिज्यात। भगवानया वरदानया प्रभावं मलमास तेजोमय व ह्ष्टपुष्ट जुयाः बलवान जुयावल धयागु खँ पुरुषोत्तम महात्म्यय् न्ह्यथनातःगु दु ।

सुदेव नांयाम्ह छम्ह ब्राम्हण व वया कलाः गौतमीया याकःकाय शुकदेव छन्हु म्हितुम्हितुं पासापिंलिसे पुखुलिइ म्वःल्हूवंबलय् लखय् दुनाः सित। थ्व वेदना सहयाये मफयाः ताम्रपर्णी खुसिया सिथय् च्वनाः सीम्ह काययात घय्घय् पुयाः मुलय् तयाः निम्हतिपुलिं लछितक नयेगु त्वनेगु द्यनेगु सकतां त्वःताः वावः फय्वःया चिउताः तकं मकासें शोक याःगु मचायेकं हे लछि बिनावंगु व दैवसंजोगं थ्व हे पुरुषोत्तम मास लानाच्वंगुलिं इपिं वां दायेकाच्वंगुयात गंगास्नान याःगुया फल दत, मनसें च्वंगुया निराहार व्रतया फल व चछि मद्यंसे च्वंगुया जाग्राम च्वंगुया फल प्राप्त जुल। थ्वहे पुण्यं यानाः भगवान पुरुषोत्तमं इमि सीम्ह काययात म्वाकाः दिब्य हजार बर्षया आयुया वरदान बियाबिज्यात। अथे हे छम्ह चित्रवाहु धयाम्ह जुजु न्हापाया जन्मय् छम्ह कर्दय नांम्ह तसकं लोभिम्ह ब्राम्हण जुयाच्वन। व ब्राम्हण झंगःपंक्षी तकं स्यानाः नइम्ह खः। न्ह्याथासं मिखाय् ख्वबि पिलिपिलि तयाः जितः धन बिउ धकाः ख्वयाः ख्वयाः फ्वनेगु यात। अले फ्वनाः मुंकूगु धन दक्वं बँय् ल्हाकल। वयागु दुःख खनाः छम्ह मालीं वयात थःगु बगैंचा स्वयेगु जिम्मा बिल। तर उम्ह लोभी कर्दय ब्राम्हणं धाःसा बगैंचाया फुकं स्वां व फल खुयाः खुयाः मीगु, मालिकया न्ह्यःने धाःसा झंगःपंक्षीं नयाबिल, इ स्वयादिसँ जिं फल नःपिं झंगचात स्यानागु दु धकाः थम्हं स्यानाः नयापिं झंगःतय्गु पपूपिपू नापं क्यन, सोझाम्ह माली वयागु खँ पत्याः यानाः सुम्क च्वन। छुं ई लिपा कर्दय ब्राम्हण सिनाः यमलोकय् वनेवं चित्रगुप्तया बहीखाताया अभिलेख स्वयाः यमराजं थ्व पापी ब्रम्हूनं हजारौं जुनी तक बुइगु व सीगु जकया जन्म काये मालेमा, अले फलफुल खुयाकाःगु पापं अन्त्यय् तसकं ल्वगिम्ह माकः जुयाः जन्म कायेमा धकाः पापया प्रायश्चितया फल न्यंकल ।

थुज्वःम्ह पापीम्ह खःसां व कर्दय ब्राम्हणं फ्वनेगु झ्वलय् घौपलख पुरुषोत्तम भगवानया पूजा यानाच्वंगु स्वःगु व माकः जुनी काःबलय् दने सने मफयाः "मृगतीर्थ"य् स्वन्हु तक बछि म्ह लखय् दुनाच्वंगुया प्रभावं लिपा वनाः चित्रवाहू नांयाम्ह जुजु जुयाः जन्म काःवन ।

पुरुषोत्तम मासय् कँय्थारी तयाः स्वीस्वपा माल्पाया लिसें घ्यःया मत दान यायेगु यात धाःसा पृथ्वीदान यायेगु समान फल प्राप्त जुइ धयातःगु दु। थ्व महिनाय् छपा जक मार्पा नं प्रेमपूर्वक दान यात धाःसा पृथ्वी दान याःगु जुइ व माल्पाय् गुलि प्वाः (क्षिद्र) दुगु खः उलि हे दँ स्वर्गलोकय् च्वनेदइ व अन्त्यय् गौलोकय् मोक्ष प्राप्त जुइ। थुगु लाय् सुं नं मनुखं न्हिं छप्वाः घ्यःया मत च्याकेगु, तीर्थय् वनाः म्वःल्हुइगु, अझ फःसा लछि तक अपसं च्वनेगु, बाखं न्यनेगुया नापनापं थम्हं फुगु छुं नं दान यायेगु व मत्स्यनारायण वा गुम्हं नं द्यःया सेवा यायेगुया फल धयां हे साध्य मजू ।

विशेष यानाः थुगु महिनाया पुण्यं निःसन्तानयात सन्तान दइगु, मिस्तय्गु सौभाग्य बढे जुइगु, दरिद्रता नास जुइगु, रोग शोक कष्ट एवं विभिन्न दौर्भाग्य नास जुइगु, काय म्ह्याय्पिं सपूत जुइगु, परिवारया आयु एवं श्रीवृद्धि जुइगु व अन्त्यय् जन्म मरणया भवजन्जालय् तक्यने म्वायेक निर्वाण तकं प्राप्त जुइगु अवसर चूलाइगु स्वदँय् छक्वः जक वइगु थुगु पुरुषोत्तम मासय् छुं नं कथंया दान धर्म यायेगु धयागु हे म्वात्तले नं सुख सम्पत्ति व अन्त्यय् नं मोक्षया परमफल प्राप्त जुइगु जूगुलिं थुगु स्वर्णिम अवसरया लाभ झी सकस्यां प्राप्त याये हे सयेकेमाः। हे पुरुषोत्तम धकाः नां जक कायेवं हे सम्पूर्ण पाप नास जुइगु व मनुखं मतिइ तःगु तकं पूवनीगु महान मासया नां खः - पुरुषोत्तम मास ।

More Stories Like this