नेवाःत अतिवादया विरोधी खः

राजा शाक्य

- नेवाःतय्सं छगू जक पार्टीयात गबलें नं समर्थन मयाः। न्हापा न्हापाया चुनावया लिच्वः स्वयाः नं धायेफु यदि सुं छगू पार्टीं जनताया अधिकार विपरित ज्या यात धाःसा लिपा वहे जनतां न्हापा त्याकूपिंत बुका बिउगु झीसं खनाच्वनागु दु ।

थौंकन्हय् माओवादी पार्टीं स्वक्वःगु जनआन्दोलन धकाः स्वनिगलय् नेपाःया थीथी थासं मनूत हयाः थःगु पार्टीया शक्ति क्यनाच्वंगु झीसं खनाच्वना। स्वनिगलय् लखौं मनूत हयाः स्वनिगःया ज्याकू, बजाः, यातायात दक्वं हे प्रभावित जुइगु ज्या यानाच्वंगु दु। थौं तकया माओवादी प्रदर्शनय् स्थानीय मनूत अझ नं सतकय् कुहां वःगु खने मदुनि। अय् जुयाः माओवादी नेतातय्सं स्वनिगःया स्थानीय नेवाःत नं पिने कुहां वयेमाल धकाः इनाप यानाच्वंगु दु। तर नं स्थानीय मनूत सतकय् कुहां वयाच्वंगु धाःसा खने मदुनि ।

स्वनिगःया जनता न्ह्याबलें अतिवादया विरोधी खः। नेवाःत धइपिं मात्र छगू जक पार्टीया स्वार्थया निंतिं, नितान्त छगू सिद्धान्तया निंतिं जक बग्गिया सल थें ब्वाँय् वनीपिं मखु। नेवाःत न्ह्याबलें मुद्दाया प्रकृति स्वयाः निर्णय याइपिं खः। नेवाःत मात्र थःगु स्वार्थया लागि जक गबलें साम्प्रदायिक व संकुचित मजू ।

नेपाःया जनजाति अधिकार प्राप्तिया आन्दोलन स्वल धाःसां झीसं मूल्यांकन यायेफु नेवाःतय्सं न्ह्याकूगु जनजाति आन्दोलनं नेपाःया दक्व जनजातियात अधिकार प्राप्त जूगु दु।
राणाकालय् स्वल धाःसां राणाकालिन अतिवादी तानाशाहया विरोधय् नेवाःतय्सं बलिदान बियाः हे राणा शासनया अन्त जूगु खः। अथे हे पंचायती व्यवस्थाया अतिवादी छगू भाषा, छगू भेष, छगू जाति व छगू धर्मया विरोधय् नेवाःत कुहां वयाः हे २०४६ सालया आन्दोलनं बहुदल व्यवस्था वःगु खः। बहुदल वयेधुंकाः सरकारय् वंपिं थीथी पार्टीया नेतात छगू जक जातिया यकःति याःगु, सीमित जातिया स्वार्थ अनुकुल संविधान दयेकूगु, नेपाःया जनताया भाषिक अधिकार, जातीय अधिकार, धार्मिक अधिकारं बंचित जूगुलिं स्वनिगःया जनता असन्तुष्ट जुयाच्वंगु खः। अय् जुयाः बहुदलया इलय् थीथी पार्टीपाखें याःगु आन्दोलनय् नेवाःत गबलें आश्वस्त जुइ मफुत, सतकय् मवल। बहुदल वयेधुंकाः थीथी पार्टीपाखें न्ह्याकूगु राजनैतिक गतिविधि नेवाःतय्सं उलि चिउताः मक्यन, छाय्धाःसा नेवाःत गबलें नं छगू जक पक्षया पँलिना मिले मजूगु मुद्दाय् नं अन्ध समर्थन मयाइपिं जनता खः ।

जब नेपाःया पार्टीया नेतात भ्रष्ट, स्वार्थ व नालायक जूगुलिं ज्ञानेन्द्रं सत्ता ल्हातय् काल तर निरंकुश व अतिवादीया विरोध याइपिं नेवाःत जुजुया प्रत्यक्ष शासनया विरोधय् हानं सतकय् कुहां वल। जब स्वनिगःया जनतां २०६२/६३ या आन्दोलनय् नैतिक व भौतिक समर्थन यात २४० दँ पुलांगु शाही शासन अन्त जुल। नेपाः गणतान्त्रिक मुलुक जुल। २०६२/६३ या आन्दोलनय् नेवाःत कुहां वःगु छुं छगू पार्टीया आह्वानय् कुहां वःगु मखु। मुक्कं जनताया अधिकार कायेया निंतिं बलिदान बिउगु खः ।

नेवाःतय्सं छगू जक पार्टीयात गबलें नं समर्थन मयाः। न्हापा न्हापाया चुनावया लिच्वः स्वयाः नं धायेफु यदि सुं छगू पार्टीं जनताया अधिकार विपरित ज्या यात धाःसा लिपा वहे जनतां न्हापा त्याकूपिंत बुका बिउगु झीसं खनाच्वनागु दु। अय् जूगुलिं दक्व पार्टीया नेताःतय्सं विचाः यायेमाः कि यदि सुं नं पार्टी नितान्त थःगु जक स्वार्थ पूवनीगु जबर्जस्ति यात धाःसा नेवाःत पक्का नं सुम्क च्वनी मखु ।

२०४६ साल धुंकाः नेपाली कांग्रेस, एमाले व थीथी पार्टीत सरकारय् वन तर छगू भाषा खस नेपाली, छगू धर्म हिन्दू धर्म लादे यात। छगू जक जाति ब्रम्हूतय्सं राज्यया सुविधा यकःति उपभोग यानाच्वंगुया असन्तोष स्वरुप उगु इलय् माओवादीया भूमिगत आन्दोलनयात नेवाःतय्सं समर्थन याःगु खः। एमालेया अति व्राम्हणवादी सोचया कारणं सीमित जातिया जक विकास जुल। गैर खस भाषीतय्त उत्पीडन जूगुलिं संविधानसभाया चुनावय् एमालेयात बुकाः माओवादी व कांग्रेसयात भोट बियाः नेवाःतय्सं एमालेया अतिवादया विरोधय् थःपिनि अभिमत जाहेर याःगु खः।
नेवाःतय् भावना धइगु थः नं म्वाये दयेमा व मेपिं नं म्वाये फयेमा धइगु आदर्शय् आधारित जुयाच्वंगु दु। यदि थः जक म्वाये दयेमा धकाः सुं वल धाःसा उकिया विरोधय् नेवाःत स्वतस्फुर्त रुपं छाति चकंकाः अवश्य नं सतकय् वइ।
२०४६ सालया आन्दोलन धुंकाः स्वनिगलय् स्वनिगः पिनेया मनूतय्गु आप्रवासन तच्वः जुजुं वयाच्वंगु विषय स्वनिगःया नेवाःतय्त असह्य जुयाच्वंगु खः। अनियन्त्रित व अव्यवस्थित आप्रवासनं स्वनिगःया सांस्कृतिक सम्पदा स्यना वनाच्वंगु ला सकस्यां वाःचाःगु हे खँ जुल। नेवाःतय्ग् भूमि धमाधम अतिक्रमण जुयाच्वंगु दु। झीग् थाय्बाय् अतिकं कुरुप याना यंकाच्वंगु नापं लः धः तसकं हे अव्यवस्थित व दुषित जुजुं वनाच्वंगु स्वस्वं हे नेवाःत तसकं हीमी चायेधुंकल ।

२०६२/६३ सालय् नं आन्दोलनया नामय् स्वनिगलय् थुलि मनूत वल कि स्वनिगःया सार्वजनिक थाय् व खुसि नापं कब्जा यानाः सासः हे ल्हाये थाकुइक बसोबास याकेगु ज्या जुल। आः हानं स्वंगूगु जनआन्दोलनया नामय् थौंकन्हय् थुलि मनूत दुहां वयाच्वंगु दु कि उकियात स्वयाः नेवाःत आशावादी सिबें नं सशंकित जुइमाःगु अवस्था जुयाच्वंगु दु। आः स्वनिलय् दुहां वःपिं मनूत लिपा पिहां वनीपिं खः लाकि मखु? थुपिंपाखें स्वनिगःया सुरक्षाय् गनं खतरा जकं लाकीगु मखु ला? आदि आदि न्ह्यसःत नेवाःतय्सं थनाच्वंगु दु।
नेवाःत धइपिं थम्हं सह याये फत्तले ला सह यानाच्वनी तर जब सह यायेगु धैर्य फुइ अले बिस्फोट जुयाः पिहां वइगु स्वभाव दुपिं जाति खः। विगतया इतिहासं नं नेवाःतय् थ्व व्यवहार व स्वभाव तःक्वःमछि क्यने हे धुंकूगु दु ।

More Stories Like this