माओवादी आन्दोलन गन थ्यनी?

सानुराजा शाक्य

संविधान दयेकेमाःगु मूल मुद्दा थौं लिउने लाःगु दु। सरकारय् प्यपुना हे च्वनेगु व सरकारयात न्ह्याथे यानाः नं चीकेगु खँय् राजनीति केन्द्रित जूगु दु। देय् हानं मुठभेदय् वनीन धकाः जनता चिन्तित जुयाच्वंगु दुसा जिम्मेवार नेतात बेपर्वाह धइथें खने दयाच्वंगु दु। सहमति यायेत जुयाच्वंगु राजनीतिक दलतय् वार्ताया लिच्वः सुखद समाचारय् हिलाच्वंगु मदु। म्हिगःनिसें देय् ठप्प जुयाच्वंगु दु। दलतय् दुने च्वंपिं नेतातय्गु अतिवादी चिन्तनं देय्यात मुठभेदय् यंकेत्यंगु खः। आः छु जुइ धइगु चिन्तां जनतायात सोचमग्न अवस्थाय् थ्यंकाबिल तर राजनीतिक निकास तत्काल मवइगु अवस्थां संविधान निर्माण लिउने लाःगु दु ।

मे १ निसें देय्या प्रमुख शहरत माओवादी समर्थकतसें जायाच्वंगु दु। आमहडतालयात स्वक्वःगु जनआन्दोलनया रुप बीत माओवादीं कुतः यानाच्वंगु दु। सतकय् नं उकथंया रुप खनेदुसां माओवादीं हःगु पिनेया कार्यकर्तातय्पाखें सतक जाल। परिणाम मे दिवसया लसताय् ततःधंगु जुलुस याना वयाच्वंगु एमाले व कांग्रेसया मे दिवस दकलय् न्हापां प्रभावहिन जुइक न्यायेकेमाल। एमाले व कांग्रेसं माओवादी प्रदर्शनया कारणं मुठभेद जुइ धकाः सतकया कार्यक्रम मयानागु धाःसां व जक सत्य धाःसा मखु। जनपरिचालनया सम्बन्धय् माओवादीया प्रभाव न्ह्यःने एमाले व कांग्रेस कमजोर जुयावंगुया संकेत कथं कयाः मूल्यांकन याये फयेकेमाः। प्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपाल भूटानं लिहां वयेधुंकाः राजनीतिक निकास अर्थात प्रधानमन्त्रीं राजीनामा बी धइगु राजनीतिक चर्चा प्रधानमन्त्री वयेधुंकाः याःगु पत्रकार सम्मेलनं पाय्छि अःखः याना बिल। मे १ कुन्हु हानं प्रधानमन्त्रीं नं 'देय्यात अस्तव्यस्त यानाः थम्हं राजीनामा मबीगु' धकाः संवोधन यायेवं आः देय् मुठभेदय् वनीन धइगु खँ बांलाक हे पुष्टि जुल ।

प्रधानमन्त्री परिबन्दय् नं लायेधुंकल सतक आन्दोलनया दवावं बाध्य मजूतले राजीनामा मबीगु। आन्दोलन शुरु जुइधुंकूगुलिं आः राजीनामा बिल कि ग्यानाः राजीनामा बिल धाइगु जुल। प्रधानमन्त्रीया राजीनामाया सवालय् जिं लाबला न्ह्यः हे राजीनामा बियाः निकास चायेका बिल धाःसा प्रधानमन्त्रीया नं इज्जत च्वनी सरकारया नेतृत्व यानाच्वंगुलिं नेकपा (एमालें) नं थःगु प्रतिस्थायात अप्वयेकेत ग्वाहालि जुइ धयागु खः। उगु इलय् हे प्रधानमन्त्रीं राजीनामा बीत तयार जूगु खः तर पार्टीं स्पष्ट निर्णय याना बी मफुगु व के.पी. ओली कमरेडपिंपाखें गुगुं हालतय् नं राजीनामा बी दइ मखु धइगु दवावं थौं देय् मुठभेदया अवस्थाय् थ्यंगु खः। थुकियात वाम पार्टीया सरकारं मेम्ह वामयात सिधयेकेगु षडयन्त्रय् म्वाःम्वाकं क्वब्वाःगु खः धइगु विश्लेषण याइपिं नं यक्व दु। आन्दोलन शुरु हे जुइधुंकूगु थ्व अवस्थाय् आः थुकिया नियती भोगे यायेत पियाच्वनेगु बाहेक मेगु विकल्प मदु ।

माओवादी आन्दोलन आः गुखे वनी धइगु खँयात कयाः नं अनेक आशंका जुयाच्वंगु दु। आमहडताल ताःहाकः जुल धाःसा आन्दोलन शान्तिपूर्ण जुइ मखु। आन्दोलनं गबले हिंसात्मक रुप काइ अले बांमलाक दमन यानाः छ्वये धकाः सरकार पियाच्वंगु अवस्थाय् दु। थ्व आन्दोलनयात ताःहाकः यानायंकेगु व छुं लिच्वः मवयेकं अथें मदिकेगु रणनीतिइ माओवादी दु। आमहडताल स्वन्हु प्यन्हु लिपा छु जुइ धइगु खँय् चिन्ता कायेमाःगु अवस्था दु। माओवादीं नेपाःगालं पिनं वःपिं झण्डै छगू लख मनूत सतकय् दु। उमित न्हियान्हिथं नयेत माःगु खाद्यान्न छुं दिं लिपा गनं वइ धाये फइगु अवस्था मदु। बन्द जुयाच्वंगुलिं पिनं खाद्यान्न वइगु अवस्था मदु। स्वन्हु प्यन्हु लिपा तक नं छुं निकास मवल धाःसा माओवादीं निषेधित क्षेत्र त्यलाः आन्दोलनयात सिंहदरवारय् केन्द्रित यायेमालीगु दवाव माओवादीयात लाइ। उगु इलय् निषेधित लागा हाचां गायावःपिं माओवादी समर्थकतय्त सरकारं दमन यानाः निसः स्वसः मनू स्याना बीगु अनुमानं नं राजनीतिक ख्यलय् चर्चा जुयाच्वंगु दु। थ्व अवस्थाय् कित माओवादीं आन्दोलन लित कयाः लिउने वने माली मखु धइगु खःसा सुरक्षा निकायं जुलुसयात सिंहदवारवारपाखे छ्वया बी। यक्व मनू सीवं नेपाःया सुरक्षा फौज लिचिलीगु घटना न्हापा नं जू ।

थुकिया बांमलाःगु लिच्वः नेकपा (एमाले) यात लाइ। व हे जुयाः छगू वामयात न्हंकेत मेगु वामयात छ्यलेत्यंगु घटनाकथं थ्व आन्दोलनयात कयाच्वंगु दु। एमालेया ख्वीम्ह नेतातसें प्रधानमन्त्रीयात राजीनामा याकेत पार्टी अध्यक्ष झलनाथ खनालयात ज्ञापनपत्र बिउगु दु। थ्व साधारण घटना मखु। थ्व हे कारणं एमालेयात विभाजनया अवस्थाय् तक थ्यंकीगु पक्का दु। आन्दोलन ताःहाकः जुयावन धाःसा प्रधानमन्त्रीयात राजीनामा बीकेगु व मबीकेगु खँय् एमाले दुने संघर्षया परिणाम पार्टी कार्यकर्तातय् निंतिं अझ अप्वः निराशा ब्वलनी। गुलि नेता कार्यकर्तात थ्व आन्दोलन मार्फत माओवादी दुहां वनीगु सम्भावना नं ब्वलनावःगु खनेदु ।

आन्दोलन ताःहाकः जुयावंलिसें नेपाःगालय् च्वंपिं नेपामितय्त आन्दोलनयात समर्थन यायेगु वा विरोध यायेगु दवाव ब्वलनी। नेवाःतय्त नं थुकथंया दवाव वइगु खनेदु। छगू जक पार्टीं यानाच्वंगु आन्दोलन खःसां थ्व आन्दोलनय् पिनेया यक्व मनूत थन हया आन्दोलन यानाच्वंगुलिं आन्दोलन ताहाकः जुल धायेवं थुकिया असर उपत्यकावासी जनतां नं फयेमालीगु खँयात चिउताः कायेमालीगु खनेदु ।

More Stories Like this