संकटय् कुम्हाःत

कृष्ण

न्हापांगु प्रजापति महाधिवेशनया झ्वलय् कुम्हाःतय् जातीय संस्कृतियात कयाः सरकारं छुं नं कथंया ध्यान मतःगुलिं उमिगु आर्थिक स्थिति तसकं कुहां वनाः सांस्कृतिक म्हसीका नापं तना वनीगु स्थिति ब्वलनाच्वंगु दु। अज्याःगु थीथी कथंया जातीय म्हसीका ल्यंका तयेगु निंतिं वइगु बैशाख १७ व १८ शुक्रवाः व सनिवाः राष्ट्रिय प्रजापति समाजं येँय् थःपिनि न्हापांगु महाधिवेशन यायेत्यंगु दु। थीथी कारणं आर्थिक उन्नतिइ लिउने लाःगु थुगु जातियात सरकारी संरक्षण मदुगुलिं हे आर्थिक रुपं लिउने लाःगु खः धइगु आपालं दसि दु। स्वनिगः व स्वनिगः जःखःया जिल्लाय् न्यनाच्वंगु थुगु जातियात छप्पँ छधी यायेगु मू ताः तयाः २०६१ सालय् राष्ट्रिय प्रजापति समाज नीसनाः २०६४ सालय् विधिवत दर्ता याःगु खः। आः थिमिइ उकिया मू ज्याकू तयाः प्रजापतितय् उत्थानया ज्यात यानाच्वंगु दु ।

परापूर्वकालंनिसें चाया थलबल दयेकाः लजगा याना वयाच्वंपिं थुगु जाति ज्याया ल्याखं तसकं हे मेहनति खः। सुथन्हापां दनाः चा काः वनेगु, जंगलय् वनाः स्याउला (ब्वँय्चा) माः वनेगु नापं खानीइ वनाः फि कयाः इलय् भारा छिनाः उकियात माःगु बिचाः यानाः तयार यायेगु थ्व जातिया मौलिक पेशा खः। प्रजापति जातियात कुम्हाः धाइ। तराई लागाय् कुम्हाल व पण्डित धाःपिं नं प्रजापति जाति हे खः। तर थुपिं नेवाः धाःसा मखु। आःयात राष्ट्रिय प्रजापति समाजं राष्ट्रिय जनगणना-२०५७ य् छगू लाख स्वयां भचा जक अप्वः दुपिं नेवाः प्रजापतितय् बारे ज्या यायेगु कुतः यानाच्वंगु दु। भविष्यय् फुक्कं चाया ज्या याइपिं जातियात छथाय् तयाः राष्ट्रिय स्तरया संगठन विस्तार यायेगु नं थुगु समाजया ग्वसाः दु ।

जग्गा एकीकरण, बस्ती विकास थेंज्याःगु कारणं चा-ज्या याइपिं प्रजापति समुदाययात आपालं समस्या खने दया वःगु दु। थज्याःगु इलय् हे थःगु अस्तित्व ल्यंका तयेगु निंतिं चाया भारा दयेकाः मीगु ज्याया महत्व बारे प्रचार प्रसार यायेत थुगु अधिवेशनं महत्वपूर्ण भूमिका म्हितीगु आशा दु। वैज्ञानिक रुपं सिद्ध जुइ धुंकूगु खँ खः कि चाया भाराय् जोरे याना नसाया सवाः दु। चाया भाराय् तयातःगु लः ख्वाउँइगु जक मखु थुकिया सवाः तकं पाः। नापं चाया गमलाय् थें स्टिल, प्लाष्टिक वा मेमेगु धातुया गमलाय् स्वां वा सिमा उलि बांलाक ब्वलनी मखु। चाया धौ भ्यगलय् व गिलासय् गुलि बांलाक धौ ख्वइगु खः, मेमेगु भाराय् अथे ख्वइ नं मखु, साइ नं मखु। नापं प्लाष्टिकया थीथी रसायनं स्वास्थ्य व वातावरणय् नं लिच्वः लानाच्वनी। बरु चाया भारां लखय् दुपिं किटाणु व विषादि मुक्त याना बी ।

थथे उच्च दर्ताया ज्या यानाः स्थानीय आवश्यकतायात परापूर्वकालंनिसें तरे यानाच्वंपिं व नेवाः संस्कार व संस्कृति हनेत मदयेक मगाःगु थीथी भारा तयार याना वयाच्वंपिं नेवाः प्रजापति जातिया संरक्षण व सम्वर्द्धनया निंतिं उद्योग मन्त्रालय, सरकारी निकाय व गैर सरकारी संघ संस्थातय्सं नं कुतः यायेमाःगु खः। तर प्रजापतित स्वयम हे न्ह्यचिलाः उकिया पहल याये मफुगु कारणं छुं प्रगति जुइ मफयाच्वन। अन्तर्राष्ट्रिय बजार मालाः बजार प्रवर्द्धनया लागिं कुतः यायेमाःगु थ्व इलय् नेपाली बजारय् तकं विदेशी प्लाष्टिक व धातुया थलबलं थाय् कयाच्वंगु दु। थुकिं प्रजापतितय् आर्थिक अवस्थाय् लिच्वः लाःगु जक मखु थुमिगु पेशाय् हे खतरा समेत पिहां वया बिउगु दु। वास्तवय् घरेलु उद्योग कथं विकास जुयाच्वंगु थुगु चाया भारा दयेकेगु ज्यायात निरन्तरता बीगु निंतिं व उमिगु कला, संस्कृति व व्यवसाय प्रवर्द्धनया निंतिं स्थानीय निकाय व सरकारं ध्यान मबिसे हे मगायेधुंकल ।

भैलः प्याखं, धल्चा, भजन थेंज्याःगु प्रजापति जातिं चले याना वयाच्वंगु थीथी सांस्कृतिक परम्परा नं उमिगु आर्थिक अवस्थाया नापनापं लोप जुइगु स्थितिइ थ्यनाच्वंगु दु। पर्यटन वर्ष २०११ प्रारम्भ जुइधुंकूगु थ्व घडिइ थुकियात नं ग्वाहालि जुइ फइगु थुमिगु कला व सीपयात प्रचार प्रसार याना वने फत धाःसा थौं प्रजापति जातियात लिउने लाःगु जाति कथं कयातःसां म्हिगः थें राज्य यन्त्रया ग्वाहालिइ थीथी थासय् तकं थ्यंके फइगु जाति कथं थुकियात म्हसीके फइ। आर्थिक रुपं सवल यानाः उमिगु सीपया प्रवर्द्धन यायेगु ज्याय् थीथी प्रतिष्ठानत नीस्वनाः ज्या यायेगु खःसा आः नं प्रजापति समुदाययात देय्या छगू नमूना प्रतिष्ठान कथं स्थापित यायेफु ।

More Stories Like this