थौंयात माःगु सहमतिया सरकार

उत्तमराज शिलाकार

* दलतय्सं जनचाहना कथं सहमतिया राजनीतियात छखे चीकाः थःथःगु दलीय स्वार्थ जक न्ह्यब्वया च्वनेगु खःसा राजनीतिक निकास अझ नं पिहां वइ मखु ।

संविधानसभाया चुनावय् गुगुं नं पार्टीयात स्पष्ट बहुमत मवःगु कारणं शक्ति सन्तुलनया लागिं नं सहमतिया राजनीति यायेमाःगु थौंया आवश्यकता खः। तःधंगु पार्टी जुयाः न्ह्यःने वःगु माओवादीं सरकार न्ह्याकेधुंकाः आःया सरकार एमाले नेता माधव नेपालया नेतृत्वय् न्ह्यानाच्वंगु दु। स्पष्ट बहुमत मदुगु जक मखु निथासं चुनाव बूम्ह नेपाल थौं नेपाःया प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु दु। थुगु परिप्रेक्षय् सरकार न्ह्याका तयेत नं नेपाली कांग्रेस लगायत मधेसी दल व मेमेगु पार्टीया समर्थन मदयेकं मगाः। विपक्षी दलं नं तुति सालेगु हे जक ज्या यानाच्वंगुलिं थ्व सरकार गुलि तक न्ह्याः वनी धइगु खँ धाये मफु। अथे खःसां थौंया स्थिति व संविधानसभाया चुनौतिनाप न्ह्यानाः इलय् हे संविधान पिथनेगु खःसा मू मू स्वंगू पार्टीत जानाः सहमतिया लिधंसाय् न्ह्याः वनेमाःगु खः। तर थुकी नं संकट ब्वलनाच्वंगु अवस्था दु ।

थौंया ईया माग धइगु सहमतियात सरकार व जनहीतय् छ्यलाः देशय् शान्ति, सुरक्षा व संघीय गणतन्त्र संस्थागत यायेगु खः। जनहीतयात ध्यानय् तयाः दलीय स्वार्थयात गौण यानाः देशया समस्या मदयेका वनेगु खःसा राजनीतिक उदारता आवश्यक दु। मखु, दलतय्सं जनचाहना कथं सहमतिया राजनीतियात छखे चीकाः थःथःगु दलीय स्वार्थ जक न्ह्यब्वया च्वनेगु खःसा राजनीतिक निकास अझ नं पिहां वइ मखु ।

माओवादीं वर्तमान सरकारयात असफल व अवैधानिक धयाच्वंगु दु। थुगु सरकार क्वःथलाः थःपिनि नेतृत्वय् सरकार दयेकेगु कुतः यानाच्वंगु दु। सरकार क्वःथलेगु ज्याय् नेपाली कांग्रेसया समर्थन मदु। मेमेगु पार्टीत नं थःपिनिगु दाउ स्वयाच्वंगु अवस्था दु। उकिं आः थथें सरकार क्वःथले फइगु खने मदुनि। अथे जूसां सर्वदलीय सहमतिया सरकार न्ह्याकेगु कुतः धाःसा एमाले व कांग्रेस दुने नं मदुगु मखु। उमिसं माओवादीया नेतृत्वयात स्वीकार यानाच्वंगु खने मदु। आःया सरकारयात मंकाः सरकार दयेका वनेगु पक्षय् खनेदु ।

थौं दल-दलया दथुइ छम्हं मेम्हेसित विश्वास यायेफुगु खने मदु। छम्हं मेम्हेसित अविश्वास, असहयोगया भावना ब्वलनाच्वंगु कारणं राजनैतिक क्षेत्रय् सहमतिया लकस दयेके मफयाच्वंगु खः। उमिगु राजनीतिक अवधारणाय् देशया नियम कानून स्वयां सत्ताय् वनेगु, मोज यायेगु लक्ष ज्वनाः न्ह्याः वनाच्वंगु दु। न्ह्याथे यानाः जूसां सत्ता कब्जा यानाः थःगु पार्टी सरकारय् वनेगु दाउ माला जुइगु हे न्हिथंया लक्ष जुल ।

थौंया नेपाःया अवस्थायात स्वयेगु खःसा न्यंकं अशान्ति, असुरक्षा व अव्यवस्थित खने दयाच्वन। सरकारया निंतिं थ्व हाथ्या नँयागु बजि थें न्ह्यये थाकुयाच्वंगु दु। अथेहे दलत थःथःगु पार्टीया ज्याखँय् सुधार यायेगु मखु, मेमेगु दलयात कुंखिनेगुली हे व्यस्त खनेदु। थौंकन्हय् माओवादी संविधान दयेकेगु स्वयां सरकारय् वनेत अनेक कथंया टिकडम म्हिताच्वंगु दु। थ्व ज्या थौंया ईयात ल्वःगु मखुत। आःया सरकार धइगु नं थःपिंसं हे सत्ता त्वःतेधुंकाः कांग्रेस, एमाले व चिचीधंगु पार्टीया समर्थनं दयेकूगु सरकार खः। आःया सरकारं ज्या याये मफुगु धइगु सरकारया कमि कमजोरीया नापनापं मेमेगु पार्टीं माःगु ग्वाहालि काये मफयाः नं खः। थुगु वास्तविकता सुचुकाः सरकार मजिल, बांमलात धकाः जक हाला च्वनां आःया समस्या ज्यनी मखु। थःपिनिगु कर्तव्य व निर्धारित ई व दिशायात हे बिचाः मयासे थःगु यकःति लँपुं न्ह्यायेगु ज्यां सुयां नं भिं याइ मखु। अथेहे संविधानसभाय् थःपिनि जिम्मेवारी लानाच्वंगु संविधान इलय् दयेकाः पिथनेगु खँय् वास्ता यानाच्वंगु मदु। सकलें राजनीतिक नेतातय्सं सहमति सहमति धयाच्वंगु दु तर सहमतिइ वनेगु ज्या धाःसा सुनां यानाच्वंगु मदु। उकिं थुगु भूमिका आः सरकारं हे म्हितेमाःगु खने दयाच्वंगु दु ।

एकदलीय सर्वसत्तावादं नेपाःया छपुचःयात जक भिं याइगु खँय् निगू मत मदु। थौं नेपाःयात गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता व संघीय राज्य व्यवस्था कथं सकल जनजाति, मिसा, दलित व लिउने लानाच्वंगु वर्गयात थकायेत समानुपातिक राज्य व्यवस्था कायम याना वनेमाःगु खः। थुगु जनलहरयात पनेगु बिचाः सुनानं यात धाःसा जनतां उमित ल्यंका तइ मखु। थौं मू मू दलतय्गु कारणं जुजुवादी पञ्चत, कट्टर हिन्दूवादी व अवसरवादीतय्सं गणतन्त्र, धर्म निरपेक्षता व संघीय गणतन्त्रया विरुद्ध सः थ्वयेका हयाच्वंगु दु। थज्याःगु खँ बिचाः यानाः थवंथवय् अविश्वास व बिमति त्वःताः जनतां बिउगु म्याण्डेटयात थुइकाः न्ह्याः वनेमाःगु थौंया माग खः। उकिं इलय् हे वाःचायेकाः न्हापां गणतन्त्रयात संस्थागत यायेगु ज्या यायेमाः। अथे धइगु इलय् हे संविधान पितबीमाःगु दु ।

समस्या व पंगः धइगु न्ह्याथासं दइ। थुकियात थुइकाः चीके फुसा सफलता न्ह्यःने वइ। थौंया मूखँ धइगु हे गणतन्त्रयात वैधानिकता बीगु खः। उकिं थौंया इलं धयाच्वंगु दु कि फुक्क दलत जानाः न्ह्याः वनेमाः। इलय् संविधान दयेकेगु सकल नेपाःमिया चाहना खः। थुगु खँयात बिचाः यानाः दलतय्सं ज्या यायेमाः। बैचारिक भिन्नतायात छथाय् तयाः उगु खँय् सहलह ब्याकाः ईयात ल्वयेक न्ह्याः वनेमाः। थ्वहे थौंया राजनीतिक अवरोधया बांलाःगु निकास खः। सहमतियात जनहीत व विकासया पर्यायवाची दयेकाः न्ह्यज्यायेगु खः वा दलीय स्वार्थया राजनीति यानाः देशयात बर्बाद यायेगु खः। थ्व आः मू मू स्वंगू राजनीतिक दलया ल्हातिइ दु। इलय् हे जनहीत जुइगु, देशया कल्याण जुइगु ज्या यायेगु खःसा सकारात्मक सोच व बिचाःयात न्ह्यःने हयाः जनतायात राजनीतिक भ्रमं मुक्ति बीगु ई नं थ्वहे खः। निषेध व राजनीतिक स्वार्थयात जक न्ह्यःने हयाः जनतायात भुलभुलैयाय् ततःमतः क्यंकाच्वनेगु खःसा व तःधंगु भूल जुइ। उकिं ईयात म्हसीकाः सहमतिं निकास लुइकेगु हे सकसियां कल्याण जुइगु लँपु खः। जनहितयात ध्यानय् तयाः देशयात सुव्यवस्थाय् न्ह्याकेगु हे लोकतन्त्र खः। लोकयात छखे तयाः तानाशाही गणतन्त्रं नेपाःया भिं याइ मखु ।

More Stories Like this