संविधान मवयेधुंकाःया राजनीति

सानुराजा शाक्य

जेठ १४ दुने संविधान वइ मखुत धकाः राजनीतिक दलया शीर्ष नेतातसें धयाहःगु दु। उकिं संविधानसभाया ई थपे यायेमाःगु खँ नं वयेधुंकल। तर माओवादीं धाःसा अझ नं दलतय् दथुइ सहमति जुल धाःसा जेठ १४ दुने संविधान वइ धयाच्वंगु दु। न्ह्याम्हेस्यां न्ह्यागु धाःसां जेठ १४ दुने संविधान वइगु विश्वास नेपाली जनतां त्वःतेधुंकल। थ्व अवस्थाय् नेपाःया राजनीति मछिंगु अवस्थाय् लाइगु पक्का दु। थ्व अवस्था पिदंगुया जिम्मेदार स्वंगू दलयात बीगु याः। स्वंगू दल मध्ये एकीकृत माओवादीं थ्व अवस्थाया जिम्मेदार एमाले व कांग्रेस, एमाले व कांग्रेसं एकीकृत माओवादीयात बियाः संविधान च्वयेत बियातःगु ई फुकेधुंकल ।

संविधान जेठ १४ य् मवइगु अवस्थाय् संवैधानिक निकासयात नितिं अन्तरिम संविधान संशोधन यानाः संविधानसभाया ई अप्वयेकेगु छगू जक लँपु दनि। अन्तरिम संविधान संशोधन यायेत नं थ्वहे स्वंगू दल दथुइ सहमति जुइ फःसा जक संभव दु। थौंतकया स्थितिइ सहमति जुइ फइगु अवस्था मदुनि। एकीकृत माओवादीं संविधान संशोधन यायेगु खँ वर्तमान सरकारया राजीनामा नाप स्वाकाच्वंगु दु। यदि जेठ १४ दुने तक संविधान संशोधन याये मफुत धाःसा सरकार, राष्ट्रपतिपिं थःगु पदय् च्वनाच्वनेगु नैतिकता बी मखु। एकीकृत माओवादीं थुकियात क्यास यानाः सरकार विरोधी गतिविधि न्ह्याकी। थ्व अवस्थाय् देसय् अन्यौलता, अस्थिरता व अराजकतां थाय् काइ। संविधान गन थ्यनी धाये फइ मखु। छगू सम्भावना थ्व अवस्था वइ मखु। जेठ १३ य् अन्तरिम संविधान संशोधन जुयाः संविधानसभाया ई खुला तक अप्वयेकी धुंकी। थुकिया नितिं प्रधानमन्त्रीनं राजीनामा बीधुंकी। तर न्हूगु सरकार दयेकेगु खँय् धाःसा दलतय् दथुइ सहमति जुइ फइमखु।
प्रधानमन्त्री सुयात दयेकेगु धइगु खँय् दलतसें समझदारी याये फइ मखु। माओवादीया नेतृत्वय् सरकार दयेकेगु खःसा कांग्रेस व एमाले प्यंगू शर्त तःगु दु। शर्तयात स्वीकार यानाः एकीकृत माओवादीया नेतृत्वय् सरकार गठन जुइगु सम्भावना म्हो जक दु। माधवकुमार नेपाल धुंकाः सुयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु धइगु सवालय् स्वंगू दलया शीर्ष नेतातय् दथुइ नं अविश्वास दु। नीतियात स्वयां ब्यक्तिया आधारय् सुयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु धइगु समस्या दु। प्रचण्डयात प्रधानमन्त्री दयेकेत कांग्रेसया स्वम्ह नेतात व एमालेया माधव नेपाल, खड्ग ओलीपिं तयार मदु। कांग्रेस व एमालेया नेतृत्वयात हानं प्रधानमन्त्री दयेकेगु खँय् माओवादीं बचं मबिउनि। प्रचण्ड मखु बाबुराम भट्टराईयात प्रधानमन्त्री दयेकेत छगू कोणं खँ हःगु खः। तर थुकथंया प्रस्ताव एकीकृत माओवादी दुने विभाजित यायेत हःगु धकाः माओवादीया मँज्या प्रचण्डयात हे प्रधानमन्त्री दयेकेगु धकाः क्वःछिना बिल। थ्व अवस्थाय् वर्तमान सरकारं राजीनामा बियाः अन्तरिम संविधान संशोधन जुयाः जेठ १४ लिपा थ्वहे सरकार कामचलाउ सरकार ताः ई तक वनीगु खनेदु। थ्व छगू सम्भावनया लूपु जुल। मेगु सम्भावना धाःसा भयावह खनेदु। स्वंगू दलतसें थःथःगु अडानय् लचकता महल धाःसा जेठ १४ लिपा भयावह तस्विर खने दइ ।

थुकथं जेठ १४ दुने संविधान मवइगु स्पष्ट जुइधुंकाः जेठ १४ दुने संविधान जारी या धकाः हाः वनेगुया अर्थ छु? थ्व न्ह्यसः नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितियात न्यनेगु याः। उगु संघर्ष समितिइ नेपाल लोकतान्त्रिक नेवाः संघया नायःया नातां थः नं दुथ्यानाच्वंगुलिं थ्व बारे थःत न्यनेगु याः। जेठ १४ दुने संविधान मवल धाःसा थुकिया विरोधय् जनस्तरं हे विरोध यानाच्वनेमाः। राजनीतिक दलतय् दथुइ सहमति मजुल धकाः जनताप्रति कर्तब्यबोध मयाःगु खँयात कुंखिने हे माः। उकिं नं नेवाः जनतायापाखें इलय् हे संविधान जारी याकेत दवाव बियाच्वनेमाः। थ्वया हे दथुइ संघीयताया विरोध, पहिचानया आधारय् प्रदेश ब्वथलेगु मखु, हिन्दू राष्ट्र दयेकेगु, जुजु लित हयेगु नितिं छथ्वः संगठित जुइत स्वयाच्वंगु दु। दलतय् दथुइ समझदारी ब्वमलनीगु अवस्था ताः तक जुयाः अनिर्णय व अन्यौलया अवस्थाय् प्रतिगामीतय्त मलजल तये थें जुइ। उकिं नं थुज्वःगु षडयन्त्रयात निरुत्साहित यायेत संघर्ष समितिं संविधानसभा भवन भुं वनेत्यंगु खः ।

संघर्ष समितिया संविधानसभा भवन घेराउ धइगु खँ नं थ्व गुज्वःगु ज्याझ्वः खः धइगु उत्सुकता बियाच्वंपिं दु। वंगु पौष महिनाय् एकीकृत माओवादीं सिंहदरवार घेरे याःगु इलय् कीक्वः हे सिंहदरवार दुहां वने मफयेमा धकाः भुं वं थें बैशाख १४ गतेया संविधानसभा घेराउ नं थुकथं हे खः ला धकाः थुइकाच्वंपिं नं दु। तर संघर्ष समितिया संविधानसभा घेराउ ज्याझ्वः उकथंया प्रकृतिया घेराउ मखु। संविधानसभाय् सुं नं दुहां पिहां जुइ मफयेमा धइगु आजु मखु। अन तयातःगु निषेधित क्षेत्र तोडे यायेगु ज्या नं उगु दिनय् जुइ मखु। थीथी थासं वःगु नेवाःतय् जुलुस २ बजे दुने न्हू बानेश्वर चोकय् व मीनभवनय् थ्यंका अन हे निघौ तक सभा यानाः राजनीतिक दलतय्त इलय् हे संविधान पिकायेत दवाव बीगु खः। थ्व ज्याझ्वलं नेवाःतय्त नेवाः प्रदेश दयेकेगु निंतिं अझ अप्वः प्रतिवद्ध याकातइ। थ्व ज्याझ्वलं नेवाः प्रदेश लगायत पहिचानया आधारय् प्रदेशत दयेकेगु, अग्राधिकार व आत्मनिर्णयया अधिकार बीगु निंतिं संविधानसभा सहमति जूगु खँयात क्वःथलेत षडयन्त्र यानाच्वंपि निरुत्साहित जुइ। थ्व ज्याझ्वलं संघीयता मजिउ, गणतन्त्र मजिउ, धर्म निरपेक्ष मजिउ धयाच्वंपिं प्रतिगामीतय्गु कसरत बेकार खः धइगु क्यनाच्वनी ।

More Stories Like this