पञ्चशीलया ज्ञान

मुनिन्द्ररत्न वज्राचार्य

थौं न्हियान्हिथं मनूतय्के धर्मप्रति झन झन चेतना मदयावन। धर्मप्रति चेतना मदया वंलिसे मनूतय्के नैतिकता धयागु नं मदयावन। आः ला थन न्हियान्हिथं अराजकता न्यनाच्वन। नाना थरीया दुःख न्यनावन। सुख सुयातं मदु। सुखमय जीवनया नितिं ला न्ह्याबलें चिन्ता मुक्तगु जीवन हने फयेकेमाः। थथे जुयावःगुया मू हुनि हे थौंकन्हय् मनूतय्के बुद्धं प्रतिपादन यानाबिज्याःगु पञ्चशीलया ज्ञानया अभावं खः। पञ्चशीलया मू ज्ञान धयागु हे शील व सदाचारिताया पालना खः। शील धयागु सभ्य जुइत पालना यायेगु अनुशासन खः। थुगु पालना हे मनू सदाचारी जुइ। उकिं सुखमय जीवनयात पञ्चशीलया ज्ञान तसकं महत्वपूर्ण जूवन। पञ्चशील छु खः धयागु मनूतय्सं मथुइकुसे हे मगात। पञ्चशीलया ज्ञान थुकथं दु ।

१. प्राणीहिंसा मयायेगु - गथे द्वेष, भावना, इर्ष्या, डाहा, कतःया प्राण कयाः लाभ कायेगु इच्छा, प्रतिशोधया भावना मकायेगु खः ।
२. मबीकं मकायेगु - मबीकं कयाः दइगु अल्पकालीन इच्छा पूर्ति, लोभ, तृष्णा मतयेगु खः ।
३. ब्यभिचारी मयायेगु - काम इच्छा, अल्पकालिन मयायेगु खः ।
५. मखुगु खँ मल्हायेगु - मखुगु खँ ल्हानाः दइगु अल्पकालीन इच्छापूर्ति मयायेगु।
५. प्रमादीवस्तु ग्रहण मयायेगु - प्रमादीवस्तु ग्रहण यानाः दइगु अल्पकालीन सुखया लालसा इच्छा मयायेगु ।

उकिं छसिकथं थ्व ज्ञानया बारे थुइकेमाल। थौंकन्हय् थ्व न्याता ज्ञानया अभाव जुयाच्वंगु दु। दकलय् न्हापां अहिंसाया बारे थुइके ।

थन न्हियान्हिथं थासंथासय् हिंसाया महामारी वयाच्वन। छुं नं प्राणीयात स्यायेगु हिंसाया स्वरुप खः। तर थौं मनुखं मनूयात स्यायेगु याना वयाच्वन। मनूतय्के दयावःगु अहंकार, कुसंस्कारं हिंसाया भावना ततःमतः क्यनाच्वन। धनया अहंकार, राजनैतिक दाउपेच, गरीबी आदिया हुनिं हिंसाया चित्तय् स्वत्तुमत्तु स्वयाच्वन। थज्याःगु स्वार्थ हिंसाया नितिं चायेकं मचायेकं हिंसाया बः कयाच्वन। मनुखं मनूयात स्यायेगु अपराध खः। मनू स्यानाया अपराधय् सजाय फयेमा धकाः नं सिउ। तर मनूत ग्याःगु मखुत। यःम्हेसिया यःथे यायेफु धयागु अराजकता न्यनाच्वन। थःपिनिगु स्वार्थय् कर्पिंत हानी नोक्सानीया छुं पर्वाह मंत। नुगलय् पाप धर्मया लिज्ञां मदुगुलिं न्हियान्हिथं हिंसाया अपराध अप्वयावन।
पञ्चशीलया निगूगु ज्ञां खः - मबीकं मकायेगु। मबीकं कायेगु खुँज्या खः। थौं देशय् चायेकं मचायेकं खुँज्या अप्वयाच्वन। लोभ, लालसा व बाध्यतां थ्व ज्याय् आपालं मनूत आशक्त जुयाच्वन। थ्व पापया ज्या खः। खुया कायेगुया तरीका आपालं दु। सुयागुं छेँ, बुँ सम्पत्ति त्यला कायेगु, लाका कायेगु नं खुइगु ज्या खः। दायाः, स्यानाः कायेगु तःधंगु अपराधया खुँज्या जुल। जागीरदारं भ्रष्टाचार यायेगु, कमिशन नयेगु, आदि नं खुँज्याया रुप खः। ब्यापारीं अप्वः लबः कायेगु, सामानत सुचुकाः मखुगु खँ ल्हानाः थिकेक मीगु नं खुइगु सरह हे जुल। करपिनिगु मस्त अपहरण यायेगु, मिसात मी यंकेगु नं खुँज्या जुल। थौंकन्हय् दयाच्वंगु विकराल समस्यात खः। दरिद्रता व अज्ञानताया हुनिं जक मखु, राष्ट्रया कानूनया शक्ति कमजोर जुयाः दण्डहीनताया हुनिं नं खुइगु ज्याया हःपाः जुयाच्वन। पाप धर्मया तृष्णा ला दहे मंत। गथे यानाः छके यानाः फाइदा कायेगु उकी हे जक ध्यान वनाच्वन ।

पञ्चशीलया स्वंगूगु ज्ञान खः - व्यभिचारी मयायेगु। थौंया थ्व भौतिकवादी समाजय् मनूत ऐश आराम मोजमस्तिं हे जीवन अस्तव्यस्त जुयाच्वंगु दु। काम, तृष्णा, लोभ, मोह, लालचा हे थन सकलें कस्ती हा मुने थें मुनाच्वंगु दु ।

स्वःस्वःथाय् अपराध अप्वया वःगुया हुनि यौन तृष्णा खः। यौन तृष्णाय् हे जक मिसा मिजंत भुले जुयाच्वन। थ्व अःपुक कमे यायेगु लजगाः नं जूवन सा रोग व्याधि हइगु छगू माध्यम नं जूवंगु दु ।

पञ्चशीलया प्यंगूगु ज्ञान खः - फताहा खँ ल्हायेगु। मनूत थःगु स्वार्थया नितिं सत्य खँ ल्हाये मफया वन। राग, मोह व द्वेषया हुनिं असत्य खँ ल्हायेगु बानी जुयाच्वन। थौं देशया महान नेता धाःपिंनिसें कयाः प्रजा धाःपिनिगु बोलीबचनय् तकं सत्यताया आधार मदयेधुंकल। सुनानं सयातं पास्याय् मत्यये धुंकल। छु सत्य, छु असत्य? पसलय् च्वंम्ह साहुनिया बोली, अफिसय् च्वंम्ह कर्मचारीया आश्वासन, नेतातय्गु भाषण पत्याः हे याये थाकुइधुंकल। कायं अबुयात, अबुं काययात, कलातं भाःत अले भाःतं कलाःयात हे विश्वास यायेगुली आशंका ब्वलनेधुंकल। मनू अज्ञानी मखु, अथेसां थूसां मथू पहः यानाःसां थःपिनिगु जीविका व स्वार्थया निंतिं असत्य खँ ल्हायेगु विवशता वयाच्वन। यथावादी, तथाकारी जुइ फइगु अवस्था थौं मखये धुंकल। सुयागु नियत नं ठीक मजुइधुंकल ।

पञ्चशीलया न्यागूगु ज्ञान खः - अय्लाःथ्वँ आदि मादक पदार्थ सेवन यायेगु। थौं थ्व छथ्वः मनूत नशाय् लिप्त जुयाः आलस्य, प्रमाद व विस्मृति जुयाच्वन। क्षणिक आनन्दया नितिं थौंकन्हय्या ल्यासे ल्याय्म्हत सकलें थुकी लगे जुयाच्वन। थःत थुकिं हानी याइ धकाः चायेकं चायेकं नं थज्याःगु कुलतय् पँसे जुल ।

थज्याःगु परिस्थितिं थ्व मुलुकय् मनूतय्त थीथी कथंया दुःखत गथेकि मानसिक, आर्थिक, पारिवारिक दुःख न्यनाच्वन। फुक्क दुःखया हुनि पञ्चशील ज्ञानया अभाव खः। उकिं सुखमय जीवनया निंतिं पञ्चशीलयात सकस्यां थुइकेमाःगु दु। सु बौद्ध, सु हिन्दू, सु क्रिश्चियन, सु मुस्मां सकस्यां पञ्चशीलया ज्ञान पालना यायेमाःगु दु। थुकिं हे सकसितं भिं जुइ ।

More Stories Like this