धर्म व धार्मिक सहिष्णुता

भिक्षु अश्वघोष

न्हापां थन धर्म धयागु साम्प्रदायिक भावया खँ

न्ह्यथनेत्यनागु मखु। धर्म धयागु बांलाःगु स्वभावयात धाइ। सुनानं मेपिंत हीत उपकारया ज्या यात कि मेपिंसं धाइ - वं बांलाःगु ज्या यात। मेपिंत भिं जुइगु खँ ल्हाःसां नं वं बांलाःगु धर्मया खँ ल्हात धाइ। सुनानं थःत जक कतिलाःगु ज्याखँ यात धाःसा वं अधर्मया ज्या यात धाइ। थौंकन्हय् मिसातय्त बलात्कार यानाः स्यानाच्वंगु खँ न्यनेदु। न्हिनय् हे गोलिं कयेकाः मनू स्यानाच्वन। थजाःगु ज्या अधर्म व पापया ज्या खः। मखुगु, मत्यःगु, बांमलाःगु ज्या मयायेगु धर्म खः। करपिंत भिं जुइगु ज्या यायेगु व खँ ल्हायेगु धर्म खः। ज्ञानीम्हेसित धर्मात्मा धाइ ।

झीथाय् साम्प्रदायिक धर्म तःगू मछि दु, बौद्ध धर्म, हिन्दू धर्म, क्रिश्चियन धर्म, मुस्लिम धर्म आदि। नेपालय् गनं देशय् मदुगु धार्मिक सहिष्णुता खनेदु। अथे धयागु हिन्दू, बौद्ध वा मुस्लिम धर्म दथुइ धर्मया नामय् ल्वापु वा कचवं मदु। धर्मया नामय् हि बाः मवं। मेमेथाय् बौद्ध देशय् बौद्ध-मुस्लिम, मुस्लिम-हिन्दू दथुइ ल्वापु जुयाः हि बाः वःगु खँ न्यनेदु। भारतय् मुस्लिमं चर्च स्यंकाच्वंगु खँ दु ।

झीगु बुद्ध जन्म जूगु देश नेपालय् हिन्दू, बौद्ध व मुस्लिमतय् दथुइ गबलें ल्वापु मजू। दकलय् गजबगु ला धार्मिक सहिष्णुता खुब बल्लाः। दसुया नितिं बौद्धत पशुपति, दक्षिणकाली, भगवती द्यइके वनाच्वनी। हिन्दूत नं स्वयम्भुइ वनाः श्रद्धां पूजा याः वनाच्वनी। करुणामयथाय् नं छुं भेदभाव मतसे पूजा याः वनी। सु बौद्ध, सु हिन्दू छुटे याये थाकु। धात्थें धायेमाल धाःसा साधारण मनूतय्सं हिन्दू धर्म व बौद्ध धर्म छु धयागु मसिउ। बुद्धयात नं द्यः भालपाः पूजा यानाच्वनी। गणेद्यःयात नं, हि त्वंम्ह भगवतीयात नं द्यः भालपाः पुज्यानाच्वनी। थन धार्मिक सहिष्णुताया खँ न्ह्यथनाच्वना। सःसिउपिनि दथुइ जक जि बौद्ध, जि हिन्दू आदि भेदभाव व साम्प्रदायिक भावना दु। साधारण, अशिक्षित व गरीबपिनि दथुइ धर्म धयागु बारे आलु ला भान्ता ला छुं ज्ञान मदु। इमित नयेगु व पुनेगु अले च्वनेगु थाय्बाय् दुसा गाः। वहे धर्म खः।
पिने देशय् आखः ब्वं वनाच्वंपिं शिक्षित वर्गं नं मसिउ बौद्ध धर्म धयागु छु? हिन्दू व बौद्ध जक धाये सः। पिने देशय् न्यनी, छं बौद्ध धाःसा बौद्ध धर्म छु? हिन्दू धाःसा हिन्दू धर्म छु धकाः न्यंसा धाये मसः, वं मथू। निखलःस्यां नेपालय् पौ च्वया हयाः न्यनाच्वनी, बौद्ध धर्म धयागु छु? हिन्दू धर्म धयागु छु? सफूत माल, छ्वया हजि धकाः। झीथाय् हिन्दू धर्म धायेवं द्यः माने यायेगु, बुद्धयात नं द्यः माने यानाः पूजा यानाच्वनी ।

रेडियो नेपालं मोहनिया इलय् खुब प्रचार यानाच्वनी। हिन्दू मात्रको दशैं तिहार पर्व धकाः। ९० प्रतिशत बौद्धतय्सं नं मोहनि नखः हनाच्वन। बलि नं बियाच्वन। जनगणना काः वइपिंसं न्यनी बौद्ध धाःपिंके, छिमिसं गणेद्यः, भिंद्यः माने याना ला? याना धाल कि हिन्दू धकाः च्वया यंकी। उकिं हिन्दू जनसंख्या ८० प्रतिशत अले बौद्ध ८ प्रतिशत क्यना तल। धात्थें धार्मिक व इमान्दारीपूर्वक जनसंख्या काःसा ५० प्रतिशत मल्याकं बौद्धत दु। तर अफसोच, बौद्ध धर्मया प्रचार मगाः, ज्ञान मदु ।

आः वने, धर्म निरपेक्षताया खँय्। नेपाल गणतन्त्र घोषणा जूगु लिपा नेपाल धर्म निरपेक्षता नं घोषणा जुल। धर्म निरपेक्षता घोषणा याःपिं मध्ये छम्ह नेता एकिकृत नेकपा (माओवादी)या नायः पुष्प कमल दाहाल प्रचण्ड नं खः। वय्कलं छुं न्हि न्ह्यः तिनि छम्ह महात्मा साधुया न्ह्यःने थम्हं धर्म निरपेक्ष राज्य यायेमाः धयागु गलत धाःगु नं न्यने दत। थुगु खँ प्रचण्ड भाजुं अन्तरआत्मां धाःगु खःसा विवेक बुद्धि मगाःगु खँ व विनाशकाले बुद्धि विपरित खँ धकाः बुद्धिजीविपिनि दथुइ चर्चा जुल। नेतातय्सं हे धर्म निरपेक्षताया अर्थ मथूगु खनेदु। धर्म निरपेक्ष धाःगु धर्म म्वाः धाःगु मखु ।

राज्य वा सरकारं छगू जक धर्मयात मान्यता बी मजिउ राज्यं छगू जक धर्मयात कयेच्याये मजिउ, फुक्क धर्मयात मान्यता बीमाः धाःगु खः। नेपालय् हिन्दू राज्य जुयाच्वंगु इलय् चन्द्र सम्शेर व जुद्ध सम्शेरया पालय् यानाः भिक्षुपिं निक्वः पितिना छ्वत। पोखराय् च्वंगु शान्ति स्तुप स्यंका बिल। थज्याःगु ज्यां धार्मिक सहिष्णुतायात भष्म याना बी। आः वयाः नेपाल हिन्दू राष्ट्र जुइमाः धकाः गुगु सः न्यने दत, थ्व अशान्तियात ग्वाहालि बीगु ज्या जक खः। धर्म निरपेक्ष राज्य जूगुलिं हिन्दू धर्मयात छुं हानी जुइगु मखु। हिन्दू संस्कृतियात नं छुं स्यनीगु मदु। छाय्धाःसां मनूतय्गु संस्कार हिली मखु। हलिमय् गनं मदुगु धार्मिक सहिष्णुता नेपालय् दुगुयात हिन्दू राज्यं हासनास याना बी ।

साम्प्रदायिक भावनायात बल्लाका बी। सहिष्णुतायात ध्वग्गिका बी। थ्व हिन्दू राज्य जुइमाः धाःगु खँ शान्तिया निंतिं मजुसे ल्वापु खिचाया पुसा पीगु जुइ। धर्म सकसितं माः। साम्प्रदायिक धर्म मखु। न्याय अनूकुल राज्य जुइमाः। अपेक्षा याःगु कथंया राज्य जुइमाः ।

More Stories Like this