माजुं काः वल कि बिसिउँ वनेगु

सुनिता मानन्धर

तीर्थमाया मानन्धर (८१ दँ)
जिगु जन्म यलया लगंख्यलय् जूगु खः। अबलय् लगंख्यलय् भाइसाहु (जिमि बा) धालकि तसकं नांजाः। जिमि अन जाकि पसः दु। जि पसलय् च्वनेगु जूगुलिं आखः मब्वंसां हिसाब भचाभचा सः। न्हापा यलय् करुणामयया फल्चा स्वयां तजाः जुइक छेँ दने मजिउ धाइगुलिं सकसियां नितँजाःगु जक छेँ। छेँ नं आपाः मदु। भिंद्यःयाथाय् जक भचा छेँ आपाः दु ।

जिमि पाजुपिनिगु छेँ येँया फल्चासालय् खः। तःभुखाय् ब्वये न्ह्यः जितः मामं पाजुपिंथाय् ब्वना हल। जिमि पाजु त्वाःया कजि जूगुलिं संल्हूया कन्हय् कुन्हु नासःपूजा न्यायेकेगु ग्वसाः ग्वःगु। उकिं जिमित नं छन्हु अन हे च्वँ धाल। कन्हय् कुन्हु जिमित सँ छ्यंकेत अजि अट्कोनारां द्यःयाथाय् वनाः ककीचा न्याःवन। अबलय् धिब्छगः वंगु पंया ककीचा। सकलें भ्वय्या तयारीइ ब्यस्त। कृष्णदाइ नं भ्वय्या निंतिं स्याःम्ह म्येय्या त्वानाःया स्यः लिकयाः सकसितं इनाः नकल। भ्वय् नये हे मलायेक भुखाय् ब्वल। पाजुया छेँ नापसं च्वंगु छेँया किला छगुलिं दुन। सत्यमान साहुया नितँजाःगु छेँ नं दुन। अन मनू ला ल्हात तर सुं नं मसी। भुखाय् ब्वल धायेवं अजिं जितः लुचुक बुल अले भचा बल्लाःपिंसं निपा ल्हातिं निम्हेसित बुयाः क्वतहल। सकलें याकनं याकनं ननिइ वना। फुक्क हे ल्हात। वकुन्हु बानं जिमित काःवल। छेँय् दक्व ल्हाःगुलिं म्हिगःया घ्यःचाकु छकू छकू व अय्लाः भचा त्वंका छ्वल। अनं पिहां वयेवं इनबहालं निसें पाक्व तक छस्वाः जुइक सीम्ह झ्वःझ्वः तयाः ताःहाकःगु गां फायेका तल। छचाःलिं सीपिंत अन हे झ्वःझ्वः तयेहल। व स्वस्वं खेचापुखू जुयाः यलया लँपु स्वयाः वना। न्हापा छेँ आपाः मदुगुलिं लँ नं सुनसान। न्हाय्पंस्याः द्यःयाथाय् च्याखा झिखाति छेँ दु। अनं च्वय् सुनसान लँपु। जिपिं द्यः सालीगु लँपु जुयाः लगंख्यलय् थ्यंकः वना ।

जि न्यादँ दुबलय् येँया चसान त्वालय् यंकाः इही याकल। इही यानाः गुलिचां मदुबलय् जितः येँया दैसाः त्वालय् बियाहल। जिगु ब्याहाभ्वय् कुन्हु भ्वय् धकाः सिउ तर छुकिया भ्वय् धकाः मसिउ। न्हिछि सकलें भ्वजय् लिमलाः। न्हिनय् जुइवं जितः समाः याकल। तासया लंनापं जामाचा फिकाः तिसां तिकल। न्हिनसिया निताः इलंनिसें भ्वय् वइपिं न्ह्यात। सकसिनं जितः स्वस्वं मचा हे तिनि का धकाः ग्वय् फल। जिं इमिसं बिउगु क्वसः काचाक्क कयाः बँय् तया। जितः चान्हय् पित बियाहःगु खः। यलय् बुंगद्यः दुबलय् दुली तयाः काः वये मजिउ धाःगुलिं जिमि छेँय् वा तये हइपिं ज्यापुतय्सं पंकी हल। पंकी लासा लानाः च्वय् दूफांगा तयाः मिले यात। चान्हसिया २-३ ताः इलय् बानं जितः स्वस्वं ख्वबि हायेकल। जितः बुयाः पंकी तक तये हये मफुगुलिं पाजुं बुयाः जितः पंकी तयेहल। यलध्वाखाया लिउने च्वंगु वंगलसिमा क्वय् थ्यनेवं दिपाः कयाः जितः दुली तल। जि दुली च्वने म्हाः धकाः ख्वयेवं तताजु, मलेपिंसं जिपिं नं लिउ लिउ वयेगु खः धकाः ह्ययेकाः जितः थ्यन। दैसालय् थ्यनेवं जिमित सिसि तल। कन्हय् कुन्हु हाकनं तिसावसः पुंकाः गणेद्यःया थाय् यंकल। बापिं वयाः ख्वाः स्वःवःगु इलय् जितः ध्यबा बिउगु जितः थौंतले लुमं। अबलय् जितः घयेपुनाः तयातःगु खः ।

अबलय् जिमि मिजं न्हय्दँ दत। छेँया क्यबय् भोक्त्यामा दु। जि यलय् हे वने धकाः ख्वयेगुलिं जिमि ससःअबुं भोक्त्यामाय् खिपः चिनाः पुइँ दयेका बिल। जिमि मिजं व जि पालंपाः हुस्लुं पुयाः म्हितेगु। जि येँय् उलि मच्वना। च्यादँ गुदँ तक ला जि थःछेँय् हे च्वना ।

छन्हु जिमि माजु मोहनी जःछि जूसां जितः छेँय् तये धकाः सःतः वल। माजु वःगु खनेवं जि खिउँसे च्वंगु छ्यलिइ दुने सू वना। छेँजःपिं सकलें जानाः जितः उखेंथुखें माः जुल तर गनं लुइके मफु। माजुं कन्हय् दराभतयात साइकलय् तयाः छ्वया हयेगु खँ ल्हानाः लिहां झाल। कन्हय् कुन्हु धाःसा जि बिसिउँ हे वने मलायेक दराभत थ्यंकः वल। जि म्हाः धकाः ख्वयेवं साइकलय् तयाः यंके, मरि न्यानाः बी धकाः ह्ययेकल। जिमि मामं वसःप्वः चिनाः साइकलय् तयेहल। जितः साइकलय् तयाः येँय् हल ।

महाराजाधिराज त्रिभुवनया ब्याहा याःगु जिं सिउ। अबलय् महाराजधिराज झिदँ ति दत जुइ। महारानी जुइपिं न्हय्दँ च्यादँ ति दत जुइ। इमित यलय भीमसेन बाबु साहेबया छेँनं पित बियाः जावलाख्यलय् बग्गिइ तयाहःगु खः। अबलय् मनूत आपाः मदु। झ्वःझ्वः भ्वय् नये थें फ्यतुनाः स्वयेछिं। जितः नं मुलय् तयाः बानं क्यनेयंकूगु खः ।

महाराजधिराजया राज्याभिषेक जूबलय् नं निम्ह महारानीपिंत बांलाक छायेपियाः जुजु नं किसिम्हय् च्वनावःगु धकाः पाजुपिंसं कंगु खः। तःभुखाय् ब्वयाः दुनावःगु येँया लाय्कू दरवार, नौतले दरवार वया नापसं च्वंगु म्वय्द्याःगु दरवार महाराजधिराजया राज्याभिषेकया इलय् दयेकूगु खः ।

अबलय् येँयाःबलय् कुमारी साली कुन्हु महाराजाधिराज न्ह्यः न्ह्यः बग्गिइ च्वनावइ। वया लिउ लिउ जुजु (श्री ३ जुद्ध सम्शेर) किसिम्हय् च्वनाः ध्यबा ह्वह्वं वइ। जुजुं गन गन ल्यासेत दु अन अन ध्यबा ह्वली। कुमारी न्ह्यसाः कुन्हु कुमारी छेँय् वनाः स्वःवनेगु। ततःपाःगु किस्तिइ नाना कथंया मरिचरि, सिसाबुसा ब्वयाः कुमारी, भेलु (भैरब) व गणेशया अलग अलग क्वथाय् तया तइ। अबलय् न्हूम्ह कुमारी ल्ययेगु दिं लाःगुलिं कुमारी छेँनिसें तलेजु द्यःयाथाय् तक बासा लायाः उगु हे लँपुं न्हूम्ह कुमारीयात बुयाः तलेजु द्यःयाथाय् तक यंकूगु जिं स्वये नं ।

अथेहे हनुमानध्वाखा दरबारय् सवःभकुयात म्येय् बिउगु चान्हय् जिपिं दराभतनापं स्वःवनागु। म्येय्यात ह्याउँगु कापतं गपतय् चिनातःगु। प्याखं ल्हुइपिनि ज्वालाज्वाला थीगु ह्याउँगु वसतं पुनातःगु। ह्याउँगु वसः जूगुलिं म्येय् इमि न्ह्यःने वइगु अले म्येय् न्ह्यःने वःलिसे गबलें पालाः, गबलें भालां सुइगु व म्येय् सने फत्तले हे पा जक पाःगु स्वस्वं जि ग्याना हे ख्वया। दराभतं जितः अन हे थ्यन। लिपा जि न्ह्यलं चाःबलय् म्येय् स्यायेधुंकल। इमिसं हि त्वन धाल तर जिं मखं ।

जिमि मांया झिंछम्ह मस्त दुगु। न्याम्ह काय्पिं मध्ये छम्ह काय् जक म्वात। म्ह्याय्पिं निम्ह नं बःचाधिकः जुइवं मंत। न्हापा तःकै वयाः, भुसाकै वयाः, झाराबान्ता जुयाः मन्त जुइ। अथेहे च्वय् यःम्हेसिनं त्वपूवल धकाः मिखा भ्वय्भ्वय् कनाः सीपिं नं दु। जितः बियाहःगु स्वःबलय् मांया प्वाथय् दुगु ताम्दानी च्वनावंम्ह मांयात येँया भिंद्यःयाथाय् थ्यनेवं व्यथा जुयाः यलय् तुं यंकल। छेँय् थ्यनेवं मचा हे बुल।
थुकथं न्ह्यइपुगु, म्हाइपुगु, बांलाःगु अले बांमलाःगु सकतां स्वस्वं थौं जिं पासा धायेपिं मध्ये जिमि जीवन पासा छम्ह हे जक दनि। वनाप हनागु नं ७५ दँ क्वचायेधुंकल ।

More Stories Like this