झीगु देय् नेपाः

नागरिक

छि नेपाःमि मखुला? अवश्य नं खः। जि नं नेपाःमि खः। व बर्मू नं नेपाःमि हे खः। व घिसिङ्ग, यादव, लिम्बु अथेहे व वँटुइ बूम्ह मियाँ हे जुइमा वा पूर्वय् बूम्ह राई हे जुइमा, सकलें नेपाःमि हे खः। नेपालय् बूपिं १८ दँ च्वय्यापिं नागरिकता कायेधुंकूपिं सकलें नागरिकत नेपाःमि खः। झीगु देय्या मुख्य कार्यकर्ता, सन्तान, रक्षक अले देय्या परिवार सकलें सकलें नेपाःमि खः। थुकी सुयागुं निगू मत मदु। सुनां नं देय्यात समस्या यात धाःसा झी सकसितं उलि हे दुःख जुइ। उकिं थन छुं नं समस्या वयेके मजिउ। आः नेता जुयाच्वंपिं, जिम्मेवार पदय् च्वनाच्वंपिं नागरिक, भद्र भलादमीतय्सं साप हे बांलाक बिचाः यायेमाः। नत्रसा झीगु देय् छु गति जुइ धाये फइ मखु ।

झी नेपाःमित स्वायत्त राज्य धकाः नेवाः प्रदेश, मगरात, लिम्बुवान, ताम्सालिङ्ग, मधेश आदि नां तयाः १४ गू प्रदेशय् ब्वथलाः झी गथे जुइपिं खः? झी छु भावना कयाः ज्या याये फइ? अले म्वाये फइ? जितः ला यक्व यक्व हे शंका वं। न्हापा सकस्यां सिउ कि सोभियत रुस छधी जुयाच्वंबलय् छुं नं देशं वयात ख्याये मफु। हलिमय् फुक्क मध्ये बल्लाःगु देय्। दकलय् वैज्ञानिक उन्नति याःगु देय्। अले हलिमय् तःधंगु कम्युनिष्ट देय्। अबलय् अमेरिकां लिलाके मफु। संसार हे सोभियत रुसयागु धाःसां छुं मपाः। उगु इलय् १३ मुख्य प्रदेशत छधप् जुयाः युनाइटेड सोभियत रुस दयेकातःगु। सकलें छधी छप्पँ। न्ह्यागु रेष्टुरेन्टय् वंसां पाउरोटी अथें हे बिउ। न्ह्यागु भाः नं दं। न्ह्यागु सामान नं थःपिनिगु देशय् उत्पादन यानाः इलय् ब्यलय् म्हो मू तयाः सकसितं बरोबर थ्यंका बीगु। छुं नं थिके याये मजिउ। अभाव याये मजिउ। थ्यंमथ्यं नीगू नीन्यागू किलोमिटर तक बस गया जुइमाःसां इमिगु ध्यबा ५ कोपेग (न्यागः ध्यबा थें) पूसा गाः। थथे जुयाः आनन्द। बांलाक न्ह्यानाच्वंगु देय् गन स्वतन्त्रताया नामय् दक्व १३ गू राज्यत स्वायत्त स्वतन्त्र राज्य धकाः च्वनेफु/च्वने जिउ धायेसातकि सोभियत रुस कुचा दल। दक्व दाजु किजा तता केहेँपिं नं छ्यालब्याल जुल। माया ममता तनावन। छंगु जिगु धइगु चलन ब्वलना वल। बदलाया भावना अप्वः दयावल। देय्त थःथः ल्वाना हल। ज्यंकीपिं सुं नं मंत। सुनानं सुयातं टेरे मयात। थः थः सामानया लाथेपाथे मू तयेगु याना हल। उलिमछि बांलाःगु धनी देश कुचा दलेवं अति गरीब जुल। अबलय् १०-११ रुबलं १ डलर जूसा आः ला १००० रुबलं नं १ डलर नाप लाके मफु। इमिगु अवस्था गुलि तक कुहां वल धकाः च्वयातःगु बुखँत स्वयेबलय् अले न्यनेबलय् आः नं मिखाय् ख्वबि वःनि। राष्ट्रपतिया भत्तां फ्रेञ्च अय्लाः छगः न्यायेत मगाः हँ। छक्वः छम्ह मनू छखा छेँय् खू वंगु, वया मिखां अनया अवस्था खनाः ख्वबि वयाः बरु थःगु खल्तीइ च्वंगु ध्यबा दक्व अन तयाः खाली ल्हाः पिहां वल हं। उकिं झीथाय् नं प्रदेश, स्वायत्त राज्य धकाः देय् कुचा थलेबलय् थथे हे जुइगु खः लाकि ?

३०० दँ न्ह्यः झीगु देय् पूर्व, पश्चिम, उत्तर, दक्षिणया कुचा कुचा देय्त त्याकाः छधी यानाः छगू देय् दयेकल जुजु पृथ्वी नारायण शाहं। खः, थाय् बांलाः अबलय्। येँय् गुलि देगःत। गुलि चकंगु थाय्त। गुलि बांलाःगु कलाकृतिया छेँत। यलय् नं उत्तिकं हे दु। ख्वपय् नं उलि हे दु। अमेरिका देश दयेकूगु १६गूगु शताब्दी। उगु इलय् झीथाय् न्यातपौ देगः तयार जुइधुंकल। १२ औं शताब्दीइ बौद्धया स्तुप दुसा ५ औं शताब्दीइ स्वयम्भू चैत्य दयेकेधुंकल। नेपाः देय्या लः फय् नं अतिकं बांलाः। थनं ल्हासा वने अःपु। मधेशय् वनेत नं अःपु। उकिं नेपाः देय् (येँ) यात राजधानी दयेकूगु। छधी जूगु देय्यात नेपाल नामाकरण यात। गुलि गथे यानाः छधी यानातःगु देय्यात आः १४ गू स्वायत्त प्रदेश दयेकल धाःसा बांलाइ ला? जेष्ठ १४ गते न्हूगु संविधान गथे यानाः वइ? १४ गू प्रदेशं १४ गू हे संविधान दयेकी थःपिंत ज्याछिं कथं। १४ गू
राजधानी दइ। १४ गू प्रकारयापिं नेता महानेतात दइ। तँछाड मछाड नं जुइ। जःलाखःला देशं झन हेपे याना हइ। झीत ल्वाकाः कुचा कुचा थलाः नुना छ्वयेत नं छु बेर ।

उकिं सचेत नागरिकतय्सं बिचाः मयासे मगाः। राज्ययात कुचा थले मजिउ। न्हूगु संविधान सिबें आःया संविधान जक संशोधन याना यंकेमाः। अले जक झी झी जुइफइ। नत्र तसकं ग्यानापु ।

More Stories Like this