हरुवातय् कब्जाय् संविधानसभा

सुरेश मानन्धर

संविधानसभाया चुनाव निरर्थक साबित जुइत्यंगु दु। उकिया लागिं भचा ई माली। व ई संविधान दयेकेत ई मगात धासें म्याद थपे यायेगु ज्यां प्राप्त याइ। यदि आः संविधान दयेकेत ई मगात धकाः संसदं स्वला वा खुलाया ई थपे यात धाःसा उकिं मेगु ला मखु स्वयम् संविधानसभायात बेकार साबित यायेगु ज्या धाःसा बांलाक हे याना बी ।

थौंकन्हय् संविधानसभा संविधानसभाया चुनाव त्याका वःपिं सभासद्तय् नियन्त्रणय् मदु। संविधानसभा आः बुलुहुँ संविधानसभाया चुनावय् जनतां बुका छ्वःपिं मनूतय्गु कब्जाय् लाः वनाच्वंगु दु। उकियात पूर्ण रुपं कब्जा यायेगु लागिं गुगु भचा अभ्यास यायेमानिगु खः, उगु ई थुमित आः थपे याइगु म्यादं चूलाका बी ।

प्रधानमन्त्री माधव नेपाल चुनाव बूम्ह जूगुलिं देय्या सरकार चुनाव बूपिनि कब्जाय् लाः वन धकाः जक मनूतय्सं थुइकाच्वंगु दु। तर यथार्थय् सरकार जक मखु मुक्कं संविधानसभा हे चुनावय् बूपिं मनूतय्गु कब्जाय् वने धुंकूगु दु। चुनावय् बूपिंसं संविधानसभा कब्जा यायेगु धइगु संविधानसभाया औचित्य समाप्त जूगुया चिं खः ।

वर्तमान संविधानसभापाखें जनतां प्राप्त याःगु उपलब्धी मूलतः स्वता दु - लोकतान्त्रिक गणतन्त्र, संघीय व्यवस्था व धर्म निरपेक्षता। संविधानसभां थ्व स्वतां उपलब्धीयात संस्थागत यायेमाःगु खः। तर याये फयाच्वंगु मदु। बरु अःखतं थुकियात उल्टे यायेगु कुतः जुयाच्वंगु दु। चुनावया इलय् जनतायात गुगु बचं बिया वःगु खः, संविधानसभायात अज्याःगु बचं पूरा यायेत तकं थाकुयाच्वंगु धइगु थ्व मुक्कं निकाय चुनावय् बूपिनि कब्जाय् लाः वनाच्वंगुलिं खः ।

संविधानसभा दुने निर्णय यायेगु अधिकार संविधानसभाया सभासद्तय्के मदु। संविधानसभाय् छु निर्णय यायेगु धइगु खँ सम्बन्धित पार्टीतय्सं क्वःछी। अले थ्व इलय् फुक्क हे तःधंगु पार्टीत संविधानसभाया चुनावय् बूपिं मनूतय् कब्जाय् दु, माओवादी छगू त्वःताः। नेपाली कांग्रेस आः चुनावय् बूम्ह सुशील कोइरालाया कब्जाय् दु। अन दुने आः नं चुनावय् बूम्ह सुजाता कोइरालाया हम्कीदम्की चले जूनि। कोइरालाया अवसान लिपा अन खुमबहादुर खड्का, गोविन्दराज जोशी, अर्जुन नरसिंह केसी थेंज्याःपिं हरुवातय्गु पकड अझ क्वातुइगु सम्भावना दु। एमालेया अध्यक्ष झलनाथ खनाल चुनाव त्याःम्ह खःसां पार्टी दुने प्रभाव जमे याइपिं ईश्वर पोखरेल, केपी ओली, माधव नेपाल फुक्क हे चुनाव बूपिं खः। पार्टीं याइगु निर्णयत थुपिंपाखें प्रभावित जुइगु याः। अले थुपिं थौंकन्हय् संविधानसभाया चुनावय् जनताया न्ह्यःने याना वःगु कबुलया अःखः दिशापाखे वनाच्वंगु दु। संघीय व्यवस्थाया विरोधय् थौंकन्हय् थ्व पार्टीया वरिष्ठ नेतात हे वनाच्वंगु दु। संविधानसभाय् संघीय प्रणालीया खाका पारित जुइत थाकुयाच्वंगु थुमिसं हे यानाः खः। संविधानसभाया चुनावय् संघीय व्यवस्थाया नापनक्सा समेत न्ह्यःने तयाः भोट फ्वनेगु ज्या याःपिं थ्व पार्टीया नेतात चुनावय् बुइसातकि थःपिंसं न्हापा सार्वजनिक रुपं धया वयाच्वंगु खँयात ल्वःमंकाः बिस्कं लँपुं न्ह्याः वनाच्वंगु दु। संघीय व्यवस्थाया विरोध यायेगु लागिं चित्रबहादुर केसीं गठन याःगु मोर्चाय् एमाले व कांग्रेसया नेतात व मेपिं वरिष्ठ नेताया चम्चात दुजः जुयाः च्वंगुपाखें नं थुकिया यथेष्ट प्रमाण लुइके फु ।

अथे हे धर्म निरपेक्षताया विरोध यानाः नेपाःया हानं हिन्दू राज्य हे धायेमाः धइगु पक्षय् नं थीथी पार्टीया वरिष्ठ नेतात हे लगे जुयाच्वंगु दु। माअवादीया ला अध्यक्ष प्रचण्डं हे धर्म निरपेक्ष राज्य घोषणा यानागु गल्ती जुल धकाः सार्वजनिक रुपं न्ववाये धुंकूगु दु ।

आः ल्यं दनिगु गणतन्त्र छगू खः, उकिया बारे नं पुलांम्ह जुजुं हे राजतन्त्र अझं कायम हे दनि धकाः घोषणा याना बिउगुलिं गणतन्त्रया भविष्य नं सुरक्षित जू धकाः धाये फइगु अवस्था मदु। यदि नेपाःयात हानं हिन्दू राज्य घोषणा यात धाःसा व हिन्दू राज्यया रक्षा यायेत नं जुजु लिहां मवसें मगाः। थ्व खँ नेतातय्सं थुइकेमाः। खतुं पुलांम्ह जुजु ज्ञानेन्द्रं निदँ न्ह्यः नारायणहिति त्वःतूगु इलय् नं 'राजमुकुट सुरक्षित याना ति' धासें थःगु पुनरागमनया संकेत बिया थकूगु हे खः। अले वय्कलं हुकुम याना थकू थें गणतन्त्रवादीतय्सं उगु मुकुट सुरक्षित नं यानातःगु हे दु ।

हरेक पार्टी दुने ब्वलना वयाच्वंगु थ्व दक्षिणपन्थी धारयात हे ल्वयेक आः नकतिनि सभासद्तय्त ह्विप लगे जुइगु विधेयक नं संसदं पारित याःगु दु। पार्टी दुने निर्णय याइपिं फुक्क चुनावय् बूपिं दक्षिणपन्थीत। अले उमिगु निर्णय पालना यायेत बाध्य जुइपिं चुनाव त्याका वःपिं जनप्रतिनिधित। चुनाव बूपिं दक्षिणपन्थीतय्सं छु निर्णय यात वहे संविधानसभां पारित याके फइ कथं आः नकतिनि ह्विप लगे जुइगु विधेयक गुगु पारित यात उकिया लिउने नं तःधंगु हे दक्षिणपन्थी सोचं ज्या यानाच्वंगु संकेत झीसं लुइकेफु। माओवादी ला संविधान दयेकेगु सवालय् सभासद्तय्त ह्विप लगे याये मजिउ धइगु पक्षयागु पार्टी जुल। तर ह्विप लगे याये फइगु थ्व विधेयक धाःसा माओवादीं हे प्रस्ताव याःगु खः। गनं माओवादीं थःपिंसं ह्विप लगे याये मखु तर मेगु पार्टीतय्त ह्विप लगे याकाः जूसां छता निता थःत नं मययाच्वंगु विषयत विफल याकेगु रणनीति जकं म्हितूगु मखु ला? थथे यायेबलय् माओवादी सैद्धान्तिक रुपं भिंम्ह थें नं च्वनी, अले मेकथं थःत मयःगु विषय विफल नं याये खनी। यदि थथे मखुसा ह्विप विरोधी माओवादीं हे ह्विपया प्रस्ताव छाय् यंकल? थज्याःगु अनेक न्ह्यसः थौं ब्वलनावःगु दु। पार्टीतय्सं दक्षिणपन्थीतय्त ब्वः बियाच्वन। तर थ्व दक्षिणपन्थी धइपिं सु खः? थुमित म्हसीके म्वाः ला?

More Stories Like this