आः कोइराला धुंकाःया नेता सु?

दिलिप शाही 'शान्तियज्जु'

नेपाली कांग्रेसया सभापति लिसें पुलांम्ह प्रधानमन्त्री व वर्तमान राजनीतिया शिखर पुरुष गिरिजाप्रसाद कोइराला मदयेवं देशय् थीथी कथंया चर्चा व जिज्ञासात नं शुरु जूगु दु।
२०४६ सालया राजनीतिक हिउपाः लिपा सदां धइथें नेपाली राजनीतिया केन्द्रविन्दू जुयाच्वंम्ह कोइराला थीथी कथंया विवादय् लानाः नं उलि हे चर्चाय् वयाच्वनीम्ह नेता खः। प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनांनिसें वर्तमान इलय् तक नं वय्कः विवादया चाकलं पिहां वये मफुनि। अथे खःसां माओवादीं न्ह्याकूगु झिदँ ताःहाकःगु जनयुद्धयात सफल अवतरण याकेगु निंतिं मू भूमिका म्हितूगु जक मखु संविधानसभाया चुनाव तकं सफलतापूर्वक क्वचायेकादीम्ह नेता नं खः कोइराला ।

२०६२/६३ सालया जनआन्दोलन लिपा राजनीतिइ वय्कलं म्हितादीगु भूमिकायात सदां लुमंका तयेमाःगु ला द हे दु लिसें आः वय्कःया अवसान लिपा नेपाःया राजनीतिइ वय्कलं म्हितादीगु गुगु भूमिका खः उकियात सुनां निरन्तरता बीगु धइगु न्ह्यसः थन मू रुपं ब्वलनाच्वंगु दु।
नेपाःया वर्तमान राजनीतिइ माओवादीं तक पत्याः यानातःम्ह नेता खः वय्कः। वय्कलं माओवादीं न्ह्याकूगु जनयुद्धयात सफल अवतरण यायेगु जक मखु माओवादीयात थौंया राजनीतिइ हयेत तकं आपालं भूमिका म्हितादीगु खः। थुकिया कारणं हे माओवादीं वय्कःयात विश्वास यायेगु जक मखु मदुम्ह कोइरालाया सल्लाह तकं माने याना वयाच्वंगु खः। तर आः वय्कःया अवसान लिपा नेपाःया राजनीति गुकथं न्ह्याइ धइगु चिन्ता आम जनताय् ब्वलनाच्वंगु दु ।

वर्तमान इलय् थीथी राजनीतिक पार्टीत छखे व माओवादी मेखे लानाच्वंगु दुसा माओवादी व मेगु राजनीतिक पार्टीया दथुइ छगू कथंया शितयुद्ध हे जुयाच्वंगु थ्व इलय् माःकथं भूमिका म्हितेफुम्ह छम्ह युगपुरुषया अन्त्यं नेपाःया राजनीतियात आपालं लिच्वः लाके फइगु अनुमान यायेछिं। खतुं थौंया इलय् वय्कलं गुगु भूमिका म्हितादीगु खः अज्याःगु भूमिका म्हिते फुपिं नेतात शायद आःयात मदु धाःसां जिउ तर अथे खःसां नं वर्तमान संक्रमणकालीन राजनीतियात तार्किक निष्कर्षय् थ्यंकेगु निंतिं धाःसा छम्ह अज्याःम्ह नेता मदयेकं मगानाच्वंगु दु। अले थौंया अवस्थाय् अज्याःम्ह नेता जुइ फुपिं सु धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु। खतुं नेपाःया राजनीतिक पार्टीया नेतातय्त स्वयेगु खःसा कोइरालाया थें व्यक्तित्व दुपिं सुं हे नेता मदु धाःसां जिउ। अथे खःसां न्ह्याम्हसां छम्हेस्यां भाजु कोइरालां कुबिया वंगु जिम्मेवारी कुबी माःगु आवश्यकता धाःसा दु। अले थज्याःगु जिम्मेवारी कुबी फुम्ह सुं नं नेता दुसा उम्ह नेता धइगु माओवादीया अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड' हे जुइफु। तर वय्कः थज्याःगु जिम्मेवारी कुबीत तयार दु मदु धइगु न्ह्यसः धाःसा मेगु थासय् दु ।

वर्तमान इलय् कोइरालां काःगु जिम्मेवारी धइगु छगू पार्टी व छगू पुचःया निंतिं मखु। थ्व मुक्कं हे देय् व जनताया निंतिं खः। अले थज्याःगु जिम्मेवारी कुबीगु क्षमता वर्तमान प्रधानमन्त्री माधव नेपालया लिसें मेमेगु पार्टीया नेतातय्के नं मदुगु जक मखु वय्कःपिंके अज्याःगु राजनीतिक उचाई तकं मदु। कोइराला लिपा नेपाःया राजनीतिइ उच्च छबी दुम्ह मेम्ह नेता धइगु माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड हे खः। तर वय्कःयाके दुगु छबि कथं अज्याःगु भूमिका म्हितेगु आँट वय्कलं यायेमाःगु जक मखु वर्तमान संक्रमणकालीन राजनीतियात थासय् थ्यंकेगु निंतिं संयमता क्यनाः न्ह्याः वनेगु आवश्यकता नं उलि हे दु ।

संक्रमणकालीन राजनीतियात थासय् थ्यंकेगु उलि अःपुगु ज्या मदु। अझ एमाले, कांग्रेसया युवा नेता धयाच्वंपिंसं माओवादीयात थः शत्रु तायेकाच्वंगु वर्तमान अवस्थाय् थ्व निगुलिं पार्टीया विश्वास कायेमाःगु तःधंगु दायित्व नं आः प्रचण्डया ब्वहलय् वःगु दु। अथे हे देय्या छगू तःधंगु राजनीतिक पार्टीया जिम्मेवार नेताया हैसियतं नं वय्कलं आः वृहत् भूमिका म्हितेमाःगु आवश्यकता महसुस जुयाच्वंगु दु। उकिया निंतिं थःगु पार्टी व व्यक्तिगत स्वार्थ स्वयां पिहां वनेमाःगु मू हाथ्या खः। गबलय् तक वय्कः पार्टीया सीमित दायरां पिहां वये फइ मखु अबलय् तक मेगु पार्टीयात थःगु लिउलिउ यंके फइ मखु। अथे धइगु आः ब्वलनाच्वंगु राजनीतिक गतिरोध उगु इलय् नं कायम जुइगु खः। अथे जुयाः आःया मू ज्या धइगु थीथी राजनीतिक पार्टीयात विश्वासय् कयाः वर्तमान संकट ज्यंकेत माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डं कुतः यायेमाः ।

कोइराला थः मदयेत्यंगु लिपांगु इलय् नं प्रचण्डयात हे जिम्मेवार जुइत इनाप यानादीगु खः। अथे धइगु कोइरालां थः लिपा देय्या राजनीतियात कःघाये फुम्ह व्यक्ति कथं प्रचण्डयात हे खंकादीगु खः धायेत लिफः स्वयेमाःगु मदु। भाजु कोइरालां बांलाक थू नेपाःया संक्रमणकालीन राजनीतियात गति बीफुम्ह थः लिपा मेम्ह सुं नेता दुसा व प्रचण्ड हे जक खः। अथे जुयाः कोइरालां यानादीगु इनापयात दुग्यंक मनन यानाः आः प्रचण्डं देय्या वर्तमान राजनीतियात थःगु ल्हातय् कायेमाःगु जक मखु विपक्षी पार्टीया नेतातय् विश्वास त्याकेगु नं उलि हे आवश्यक जू। यदि थ्व इलय् नं राजनीतियात सही दिशाय् यंके मफुत धाःसा निश्चित दु नेपाःया राजनीति सलंसःदँ लिउने लाइ ।

अथे जुयाः आःया राजनीतिक पार्टीतय् जिम्मेवारी धइगु नं थःगु राजनीतिक पार्टीया स्वार्थ व सत्ताया कासा स्वयां निला ति जक ल्यं दनिगु संविधान दयेकेगु ईयात थुइकाः न्ह्याः वनेगु खः। यदि थथे याये फत धाःसा जक मदुम्ह कोइरालाया म्हगस पूवंकेगु जक मखु वय्कःयात धाथें श्रद्धांजलि प्वंकेगु नं जुइ ।

More Stories Like this