शील प्रार्थनां मखु, परिपालनां सी दइ

लोकबहादुर शाक्य

बुद्धभूमि धाये मल्वयावंगु देय्:
न्ह्यलुवा धइपिं नायःसूया निंतिं मदयेकं मगाःपिं खः। हामा सुयोग्य जुल कि देय् नं भिनी, छेँया थाकुलि भिन कि छेँखाय् शान्त लकसं बाय् कयाच्वनीगु जुल। मठ मन्दीर विहारय् नं गुरु गुरुमांपिं भिंपिं, ज्ञानीपिं दतकि शिष्यपिं सुथां लाइ। न्ह्यागु क्षेत्रय् नं सक्षम अगुवा मदयेक मगाः। थौंया देय्या स्थितियात वाला स्वयेबलय् नायःपिनि अदूरदर्शितां यानाः ल्वापु ख्यापुया लकस ब्वलनाच्वन। दल दलतय् जक मखु, दलया दुने नं कचवं पिदनाः अशान्त जुयाच्वन। प्रशासनिक ज्याखँ सुथां मलाःगुलिं जनतां दुःख सी मालाच्वन। धर्म चित्त मदयाः छन्हु संसार हे त्वःताः वनेमानि धकाः चिउताः कया मच्वं। अहिंसाया प्रतीक भगवान बुद्धया जन्मस्थल धाये मछिनाच्वन थ्व झीगु देय् नेपाःयात ।

बोधिसत्व थुज्वःपिं देय् नायः लुइतिनि ला?:
अप्वः थें नेपाःमित पूजा मयासे च्वने मफु। सकलसिनं थःथःगु कूल देवता व मिखां खंपिं दक्व देवतापिनि नां कयाः पूजा यायेगु प्रचलन दु। अझ मू देवस्थल वनेगु ला सिथय् च्वंगु ल्वहंयात नं सिन्हः तिकाः स्वां छायाः द्यः दयेकीगु नं जुयाच्वंगु दु। दुनुगलंनिसें बिचाः यायेबलय् द्यः धइपिं मनूतय्सं हे दयेकातःगु थुइकेफु। मेपिंत भिंज्या याइपिंत देवता धायेगु जुयाच्वन। तर बांमलाःपिं तथा अकुशल ज्या याइपिंत राक्षस धयातल। हाकनं गनं सिमायात नं पुज्यानातःगु खनेदु। अझ चन्द्र सूर्य, खिचा, सा आदियात नं पूजा याइगु चलन दु। थज्याःगु चहःपहलं यानाः नेपाःमित पिनें स्वयेबलय् धर्मात्मा कथं खनेदुसां थःगु कर्तव्य पालन यायेगु बानी धाःसा गनं मदु। बौद्ध धर्मया न्हापाया पञ्चशील पालन यानाच्वंपिं ला झन हे म्हो। बौद्ध धर्म कथं लोक कल्याणकारीपिं प्रख्यात जुयावंपिं बोधिसत्व थेंज्याःपिं जुजु दुसा देशय् सुख शान्ति दइगु याउँक बोध यानाः कायेफुगु जुल ।

मात्र पञ्चशील पालनया चमत्कार
डा. अनोजा गुरुमांया 'शान्ति अभिप्रेरणा' सफुली न्ह्यथना तःकथं छगू देशय् अशान्ति जुयाच्वन। उगु इलय् नं सिमा व ल्वहंयात द्यः नालाः पूजा याइगु जुयाच्वन। न्हापाया बखतय् व देशय् भविष्यया बुद्ध बोधिसत्व राजकुमारया रुपय् जन्म जुयाबिज्यात। बौम्ह जुजुया शेष लिपा बोधिसत्व जुजु जुल, अनंलि जुजुं थःत जक आराम, सुख शान्ति दयेकाः जनतां दुःख सियाच्वंगु स्वये मफुत धकाः बिचाः यानाबिज्यात। जनतां पूजा यायेगु हे धर्म धकाः थुइकाच्वंगु धर्म मजुल। जनतायात लँ क्यना बीगु उपाय लुइकल। पञ्चशील पालना यानाच्वंगु थासय् हिंसा, ल्वापु, व्यभिचार मदु, सुख शान्तिपूर्वक जीवन हनाच्वंगु दु। मन्त्रीत सःताः थथे आज्ञा दयेकाबिज्यात, 'जनतां सिमा, ल्वहंयात द्यः दयेकाः पूजा यानाः अन्धभक्त जुयाच्वन। धर्म थुइकाः चर्या मयाःगुलिं अशान्ति जुइकाः दुःख सियाच्वन। धर्म धइगु कुशल मंगल सेवा ज्या यायेगु, मैत्री, करुणा समान भावना ब्वलंकेगु थुइकाः न्हापांया धर्मचर्या पञ्चशील १) प्राणीघात यायेगु कर्म त्वःतेगु, २) खुया कायेगु कर्म त्वःतेगु, ३) परस्त्री/परपुरुष गमन यायेगु ज्या त्वःतेगु, ४) असत्य खँ ल्हायेगु बानी त्वःतेगु, व ५) अय्लाः थ्वँ आदि कायेयःगु पदार्थ त्वःतेगु। थुपिं शील पालन यायेत जनता दथुइ प्रचार यायेगु।
मन्त्रीतय्सं देय्न्यंकं बोधिसत्वया आज्ञा न्यंकेगु व्यवस्था यात। अनंलि जनतां आज्ञा शिरोपर यानाः पञ्चशील पालन यासेंलि देशय् शान्ति जुयाः सुखी जीवन निर्वाह जुल ।

तथागतया विनय हे गुरु:
महापरिनिर्वाण जुइ न्ह्यः बुद्धं आनन्द स्थवीरयात थथे आज्ञा दयेकाबिज्यात, 'तथागत निर्वाण जुल कि उपदेश बीम्ह गुरु मंत, शास्ता नं मंत धकाः मनय् शंका उत्पन्न जुइफु। थज्याःगु भावना पिदंके मजिउ। बुद्धं गुगु धर्म विनय देशना यानाः प्रज्ञप्ति यानाबिज्याःगु खः व धर्म विनय उपदेश हे लिपा शास्ता जुइगु जुल' धकाः आज्ञा जुयाबिज्याःगु लुमंकाः पालन यायेमाल। हाकनं स्वां, मरिचरि, फलफूल, नैवेद्य आदि अर्पण यानाः आमीस पूजापाखें बुद्ध खुसी मजू धइगु खँ नं न्ह्यथनातःगु दु। बुद्धया धर्म विनय उपदेश ध्वाथुइकाः व्यवहारय् छ्यलाः थवंथः मैत्री भावना छ्यलेगु हे बुद्धया पूजा धकाः थुइके माल ।

पुरोहितवादं समाजयात मुक्त याये:
स्वनिगःया महायान बज्रयान धायेकाच्वंगु अप्वः बहाःबहिली अर्थ थुइकेगु कुतः मयासे पूजा पाठ यानाः नसा त्वँसाय् हे जक आशक्त जुयाच्वंगु प्रवृति बांलाःगु मखु। थन परम्परागत कर्मकाण्ड, संस्कार आदि संस्कृतियात धर्म भाःपीगु महाभूल दयाच्वन। छगू नां दंगु विहारय् बीस मारमिता आजु तथा दस पारमिता आजु धकाः निगू तगिंया परम्परा दु ।

विहारय् ब्रतबन्ध यानाः चक्रसंवरया दीक्षा कयातःपिं दुजःपिं छसिकथं तगिमय् थहां वनेफुगु जुल। प्रथम तगिंया नीम्ह आजुपिनि चक्रसंवर वज्रबाराही द्यः दर्शन यानाः पूजा यायेगु प्रथा दु। दश पारमिता आजु तगिंया द्यः जोगाम्बर खः। दश पारमिता आजु मध्ये नं दकलय् च्वय् च्वंम्ह चक्रेश्वर आजु बज्राचार्य जक जुइगु, शाक्यत जुइ मजिउगु नियम जुयाच्वन। अजू चायापूगु खँ ला दशपारमिता आजु जुयाः नं चक्रेश्वर आजु छम्हेसिनं बाहेक मेपिंसं दर्शन यात कि हि ल्ह्वयाः सी धइगु ख्याच्वः नं बियातःगु जुल। थन लिसा कायेमाःगु खँ छु धाःसां च्वय् न्ह्यथनातःगु सिमा, ल्वहंयात देवता पूजा जक यानाः शील पालन मयाइपिंत बोधिसत्वं पञ्चशील पालन याकाः जीवन सुधार याःगु कथं महायान, बज्रयान विहारय् नं बौद्ध धर्मया मौलिक चर्या पञ्चशील पालन याकेगु परिपाटी बसे यायेत सम्बन्धित पदाधिकारीतय्त विनम्र इनाप यानाच्वनागु जुल ।

अस्तु

More Stories Like this