हाकनं हिन्दू राज्य धायेमाःगुया औचित्य छु?

नरेशवीर शाक्य

संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाःया न्हू संविधान इलय् हे च्वये क्वचायेकाः देय्यात अग्रगमनय् यंकेमाःगु इलय् न्हू संविधान च्वयेगु ज्याय् अनेक पंगःत वयाच्वंगु दुसा न्हू नेपाः गथे जुइमाः धयागु खँया निर्क्यौल न्हापा हे जुइधुंकूगुयात आः हाकनं विवादया चाकलय् हयाः न्हू संविधान च्वयेगु ज्यायात झन हे अलमल यायेगु कुतः राजनैतिक पार्टी व थुकिया नायःतय्सं याना वयाच्वंगु दु। नेपाः छगू बहुधार्मिक, बहुभाषिक व बहुजातीय देय् खः धइगु खँयात सकसिनं स्वीकार यानाच्वंगु दु। नेपाःया परम्परागत शक्तितय्सं राज्य न्ह्याकाच्वंगु इलय् थ्व स्वंगू ख्यलय् नं थुमिसं देय्या बहुसंख्यक जनतायात उत्पीडनय् लाकाः राज्य न्ह्याकाच्वंगु विरोधय् निक्वः तक जनआन्दोलन यानाः थुज्वःगु परम्परागत शक्तियात न्हंकाः शदिऔं निसें न्ह्यानाच्वंगु शाह जुजुतय्गु राज्य शासन हे अन्त याना बीधुंकूगु दु। राजतन्त्र न्हंकाः देय्यात गणतन्त्र घोषणा जक मखु थुकिया लिधंसाय् आः न्हू संविधान हे निर्माण जुयाच्वंगु दु। राजतन्त्रया अन्त लिसें मुलुक गणतन्त्रया घोषणा नापं न्हापा देय्यात हिन्दू अधिराज्य धयातःथाय् आः धर्मनिरपेक्ष धकाः घोषणा जुया थुकियात नेपाःया अन्तरिम संविधानय् न्ह्यथनेगु ज्या जुइधुंकाः आः हाकनं मुलुकयात हिन्दू राज्य हे घोषणा जुइमाः धकाः अतिवादी हिन्दूतय्सं सः थ्वयेकेगु ज्या जुयाच्वंगु दु। हिन्दू राज्य घोषणा यायेमाःगु माग न्ह्यब्वयाः अनेक विरोध लिसें स्वनिगः बन्दया ज्याझ्वः तकं सार्वजनिक जुयाच्वंगु दु। अझ गम्भीर आपत्तिया खँ जनआन्दोलनया नेतृत्व यानाः मुलुकय् क्रान्तिकारी हिउपाः हयेत नेतृत्व याना जूम्ह उगु ईया नेकपा (माओवादी)या नेता पुष्पकमल दाहालं तक नं मुलुकयात धर्मनिरपेक्ष धकाः घोषणा जूगु ज्या गलत जुल धकाः बियादीगु अभिब्यक्ति सार्वजनिक जुइवं माओवादीं न्ह्याकाच्वंगु सम्पूर्ण आन्दोलनप्रति हे शंकाया मिखां स्वये फइगु स्थिति ब्वलनावःगु दु ।

राज्यं भाषा, जाति, धर्मया खँय् षडयन्त्रकारी प्रशासन न्ह्याकाच्वंगु खँयात न्हापांनिसें हे विरोध जुयाच्वंगु खः। ने.सं. ११०० या संविधानय् नं नेपाःयात हिन्दू राज्य मखु धर्मनिरपेक्ष राज्य घोषणा जुइमाः धयागु माग आम जनताया खःसां सत्ता न्ह्याकाच्वंपिं छथ्वः षडयन्त्रकारी शासक व उगु ईया जुजुया इच्छा कथं हे षडयन्त्रमूलक ढंगं अबलय्या न्हू संविधानय् नेपाःयात हिन्दू राज्य धकाः च्वयेत थुपिं सफल जूगु खः। भाषा ब्याकरणया नामय् छगू अर्धविराम तयाः देय्यात हिन्दू राज्य धकाः किटान यायेगु ज्या जुल। विश्वय् हे महामानवकथं ख्याति दुम्ह सिद्धार्थ गौतमया जन्म नेपालय् जुयाः सकसिनं श्रद्धां नेपाःयात स्वयाच्वंगु इलय् नेपाःयात हिन्दूतय्गु जक राज्य धकाः गथे नाले फइ धकाः राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलं न्ह्यसः थनेगु ज्या नं जूगु खः। तर षडयन्त्रकारी शासकतय्सं थ्व खँयात छुं कथं मान्यता बीगु ज्या मयाः। शाह जुजुतय् अग्रज पृथ्वीनारायण शाहं नेपाःयात 'असलि हिन्दुस्थाना' दयेकेगु म्हगसयात हे जक पूवंकाच्वन। बहुसंख्यक जनताया भावना अःखः जूगु थ्व ज्यायात संशोधन यासें देशय् शाह जुजुतय्गु पतन जुइवं दकलय् न्हापां घोषणा याःगु हे देय्यात धर्मनिरपेक्ष दयेकेगु धकाः खः ।

तर आः विडम्वनाया खँ धायेमाः, देशय् बहुसंख्यक आदिवासी जनजातितय्गु बलं जनआन्दोलनया नामं सशस्त्र विद्रोहया नेतृत्व याःम्ह ब्रम्हू नेतां आः थ्व धर्मनिरेक्ष घोषणा गलत जूगु खँ सार्वजनिकरुपं न्ह्यथनाः देय्यात हाकनं हिन्दू राज्य हे दयेकेमाःगु बिचाः पितहःगु दु। थ्व विचाः उगु राजनैतिक पार्टीया नीतिकथं वःगु खः वा नायः भाजुया लहडं जक वःगु खः स्पष्ट मजूनि ।

मुलुकय् आः स्थापना जुयाच्वंगु धर्म निरपेक्षयात न्हंकाः हाकनं हिन्दू राज्य हे घोषणा याकेगु कुतः तःथासं जुयाच्वंगु दु। मुलुकय् तःधंगु राजनैतिक हिउपाः वयेधुंकाः नं न्हापांनिसें सत्ताय् च्वनाः हालीमुहालि यानाच्वंपिं छगू वर्गया व जातिया मनूत न्ह्याबलें हे सत्ताय् च्वनाः आम जनताया इच्छा बिरुद्ध सत्ताय् हालिमुहालि यायेगु म्हगस खंका हे च्वंगु दनि। थ्व ज्याय् न्ह्याक्व हे जनताया अधिकार स्थापना यायेत राजनीति न्ह्याकाच्वनागु पार्टी धकाः दावी याःसां अन्तमनं धाःसा मुलुकयात हिन्दू राज्य हे दयेकेमाः धयागु मनसाय तयाः षडयन्त्र याना हे च्वंगु दु। न्हापाया जुजु ज्ञानेन्द्रं थः सत्ताच्यूत जूगु दुःख स्वयां मुलुकयात धर्मनिरपेक्ष याःगु खँय् थःगु नुगः ख्वःगु अभिब्यक्ति बियाच्वंगु दु। वयागु हे लिधंसाय् आः धर्मनिरपेक्ष धकाः घोषणा जूगुयात जनमत संग्रह यानाः जक थ्व खँ क्वःछीमाःगु माग जुयाच्वंगु दु ।

नेपाःयात हिन्दू राज्य घोषणा यायेमाःगु दवाव भारतया अतिवादी हिन्दूतय्सं नं यानाच्वंगु दु। थुमिसं अनेक लोभ लालच न्ह्यःने हयाः, राजनैतिक रुपं दवाव बियाः नेपाःयात हिन्दू राज्य घोषणा याकेत षडयन्त्र न्ह्याकाच्वंगु दु। जुजुयात भगवानया अवतार धकाः सिधासाधा नेपाली जनतायात भ्रमय् लाकेगु ज्या यानाच्वंगु दु। नेपाःयात हिन्दू राज्य घोषणा मयात धाःसा राजनैतिक रुपं हे नेपाःया राजनैतिक पार्टी दुने दुर्घटना जुइफइगु ख्याच्वः तकं भारतया अतिवादी हिन्दूतय्सं बीगु यानाच्वंगु दु ।

भारतं नेपाःयात न्ह्याबलें हे हेपाहा ब्यवहार यानाच्वंगु दु। थ्व खँय् विवाद मदु कि भारतया विशाल छबिया न्ह्यःने नेपाःया छुं हैसियत मदु। नेपाः छगू सार्वभौम देय् जुयाः नं अनेक ख्यलय् भारतया गतिविधिइ निर्भर जुइमाःगु बाध्यता दु। थ्वहे अवस्थायात लवः कायेकथं भारतं अनेक कथं उचित अनुचित ज्या यानाः नेपाःयात थःगु प्रभावय् तयेगु कुतः न्ह्याकाच्वंगु दु। भारतं नेपाःया आन्तरिक राजनीतिनिसें कयाः हरेक ख्यलय् थःगु प्रभुत्व ल्यंकेगु कुतः न्ह्याकाच्वंगु सन्दर्भय् नं भारत थः हे धर्मनिरपेक्ष राज्य खःसां भारतया बहुसंख्यक हिन्दूतय्गु चाहनाकथं नेपाःयात हिन्दू राज्य हे दयेकेमाः धकाः दवाव बीगु याना वयाच्वंगु दु। हालय् एनेकपा (माओवादी)या नेता प्रचण्डं नेपाःयात धर्मनिरपेक्ष राज्य धकाः घोषणा याःगु गलत जुल बियादीगु अभिब्यक्ति थुज्वःगु हे परिवेशय् वःगु खः वा वास्तविक रुपं पार्टीया नीतिगत धारणा कथं हे थ्व अभिब्यक्ति वःगु खः धयागु खँ प्रस्ट जुइमाः। नेपाः गज्याःम्ह मनूया नेतृत्वया लिउलिउ वनाच्वंगु दु धयागु खँ आम नेपाःमितय्सं सीके दयेमाः ।

nshakya@gmail.com

More Stories Like this