नकतिनि क्वचाःगु पनौति मेला

लव कर्माचार्य

प्रत्येक झिंनिदँय् छक्वः वया च्वनीगु पन्तिया मकर माघ मेला तसकं तःधंगु मेला खः। दँय्दसं थें प्रत्येक झिंनिदँय् छक्वः सूर्य धनु राशिं मकर राशि व गुरु वृहस्पति नं मकर राशिं कुम्भ राशिइ थ्यनी थें च्वनीबलय् तक पनौतिया त्रिवेणी मकर मेला माघ लछियंकं न्ह्याइगु ताःहाकःगु मेला खः ।

थ्व मेला सौरवत्सर (सोलार इयर)या सौर मास कथं माघ संल्हू (मकर संक्रान्ति) निसें मकर मसान्त वाय् माघ मसान्त तक लछि पूरा झिंनिदँय् छक्वः न्ह्याइगु खः।
थुगुसीया झिंनिदँया मेला क्यनी कुन्हु अर्थात माघ संक्रान्ति कुन्हु फुक्कं जोग चूलाःगु न्हि जुयावःगु दु। गथेकि सौर्यमानया गते कथं माघ १ गते मकर संक्रान्ति संल्हू, चन्द्रमानया तिथि कथं माघ कृष्ण पक्ष पोहेलागा औंसी (आमाइ) व उकीसनं सूर्य ग्रहण खण्डग्रास लाःगु जुयाः थ्व मेला न्ह्याइगु न्हि छगू तःधंगु संयोग जूगु दु। छाय्धाःसां नेपाःया प्रत्येक नेपाःमितय्गु छेँय् छेँय् आशौच बाहेक मेपिनि घृत, खुद, तिला (घ्यः, चाकु, हाम्वः) देव, पितृ, पुरोहित, गुरुपिंत अर्पण यानाः हनीगु माघ संल्हू नखः नं चूलाःगु दु ।

मेगु कथं दछिइ छक्वः चन्द्र वत्सर (लुनार इयर)या चन्द्रमास कथं प्रत्येक पौष शुक्ल पोहेलाथ्व मिला पुन्हि निसें लगातार लछियंकं स्वनिगःया पूर्व उत्तर इशान कोणय् लाःगु शंखरपुर (सक्व) या शाली नदी (नारी खुसि) या माघ स्नानारम्भ न्ह्याना वयाच्वंगु माघ मेला व संल्हू आमाई नं पूरा बा वंगु खः। अले छन्हुया मेला कथं नं माघ संल्हू कुन्हु फुक्क मेला चूलाःगु गथे कि नारायणी अञ्चलया चितवन जिल्लाय् लाःगु देवघाटया काली गण्डकी, त्रिशुली व राप्तीया त्रिवेणी मेला, बागमति अञ्चलय् लाःगु नुवाकोट जिल्लाया त्रिशुली व तादी खुसिया देवीघाट दोभान मेला, स्वनिगः दुनेया यल लागाया उत्तर प्रयागया बागमति, मणिमती (मनहरा) मणि रोहिणी तीर्थ शंखमूल दोभानया मेला व सूर्य ग्रहण नं लाःगुलिं थीथी खुसिइ तीर्थघाटया स्नान मेला लाःगु जुल ।

वहे कुन्हु आमाई लाःगु जुयाः रिडी लागाय् त्रिवेणी नं मेला जुल। मेकथं स्याङ्गजा, पाल्पा व गुल्मी स्वंगू जिल्ला स्वाःगु रुरु लागाय् नं माघ संल्हू कुन्हु मेला जुइगु खः। वहे इलय् स्वनिगलं लिक्क लाःगु काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाया भ्वँतं ७ िकमी दक्षिणय् लाःगु पनौति नगरय् नं मेला जुइगु खः।
पन्ति पौराणिक दृष्टिकोणं पुलांगु नापं महत्वपूर्ण नगर खः। धार्मिक दृष्टि कथं प्रत्येक झिंनिदँय् छक्वः जुइगु मकर मेला, दछिइ छक्वः त्रिवेणी स्नान जुइगु तीर्थस्थल खः। अले यक्व द्यःपिं विराजमान जुयाच्वंगु थ्व थाय् देवदेवीपिनिगु संगमस्थल नं खः। भौगोलिक दृष्टिकोणं नीरमती, पूण्यमाता, पद्मावती रोशी खुसिया दथुइ लानाच्वंगु नगर खः। गथे बागमति व विष्णुमतिया दथुइ कान्तिपुर नगर लानाच्वंगु दु। ऐतिहासिक दृष्टिकोणं लिच्छवि जुजुं स्वनाथकूगु थ्व त्रिकोण आकारया पन्ति नगर खः। अथेहे प्राकृतिक दृष्टिकथं थ्व नगर छगः तग्वःगु ल्वहंया द्यःने लाःगुलिं तःभुखाय् ब्वःसां नं थनया छेँयात छुं नं लिच्वः लाइ मखु धइगु धापू दु।
थुगु नगरया जवपाखे रोशी खुसि व खवपाखे पुण्यमाता खुसि अले दथु ब्वय् गुप्ती खुसि गोप्यकथं न्ह्यानाच्वंगु जूगुलिं थनयात त्रिवेणी तीर्थघाट धाइगु खः। गथे भारतया गंगा, यमुना व सरस्वती स्वंगू खुसिया त्रिवेणी थें थन नं उकथंया त्रिवेणी जुल ।

भारतया प्रयागयात दक्षिण प्रयाग धाइथें पन्तिया तीर्थयात उत्तर प्रयाग धाई धइगु नं न्यनेदु। भारतया प्रयाग व पन्तिया त्रिवेणी उथें उथें खने दुगुलिं थुकियात उत्तर प्रयाग धइगु नां च्वंगु खः ।

दँय्दसं जेष्ठ शुक्ल तछलाथ्व पुन्हि अर्थात ज्या पुन्हि कुन्हु थनया ब्रम्हायणी, भैरव आदि द्यःपिनिगु खः जात्रा नापं च्वय् धयाथें पात्रोय् उल्लेख कथं पनौति स्नान धकाः छन्हु जक मेला जुइ। गथे ख्वपया बिस्का जात्राया इलय् हनुमन्ते खुसि सिथय् चुपिघाट तीर्थया स्नान मेला जुइगु खः ।

थनया तीर्थस्थलय् लिक्क व तापाक्क थीथी द्यःपिं विराजमान जुयाच्वंगु दु। गथे घाट लिक्क बासुकी नागराज, इन्द्रेश्वर महाद्यः, ब्रम्हायणी, दलिंच्व गुँच्वय् गोरखनाथ, अथेहे भचा तापाक्क धनेश्वर महाद्यः, नमोबुद्ध (नमुरा भगवान), भ्वँत पन्ति नाप नापं लाः कथं चण्डेश्वरी व पलाञ्चोक भगवती आदि द्यःपिनिगु देवस्थान नं खः। थ्व नगर पिने चौकोट, खोपासि, दाप्चा, खंपु, सांगा, धौख्यः आदि थाय् नं लानाच्वंगु दु ।

स्वनिगःपिने पूर्व दक्षिण आग्नेय कोण दिशापाखे अरनिको राजमार्गया लिक्क लानाच्वंगु थुगु पन्ति नगर समुन्द्र सतह सिबें २००० फिट च्वय् लानाच्वंगु दु। थन न्ह्यानाच्वंगु मकर मेला विक्रम संवत्या जोर सालय् न्यायेकेगु याना वयाच्वंगु दु - १९९४, २००६, २०१८, २०३०, २०४२, २०५४, २०६६ सालय् थ्व मेला न्यायेकूगु खःसा आः वइगु वि.सं. २०७८, २०९० व २१०२ सालय् थ्व मेला न्यायेकी ।

More Stories Like this