संविधान मखु सत्तापाखे मिखा

दिलिप शाही 'शान्तियज्जु'

संविधान दयेकेगु ज्या क्वचायेकेमाःगु ई न्ह्यःने वयाच्वंगु दु। थुकिया दथुइ संविधान दयेकेगु स्वयां राजनीतिक पार्टीत उकिया अःखः ज्या यानाच्वंगु महसुस नं जुया वयाच्वंगु दु। विशेषतः थौंया ई गुलि फु उलि याकनं संविधान दयेकेगुपाखे न्ह्याः वनेमाःगु खः। तर विडम्बना, नेपाःया राजनीतिक पार्टीत धाःसा देय्या मू मुद्दाय् ध्यान बीगु स्वयां नं मेगु थासय् हे थःपिनि ध्यान केन्द्रित यानाच्वंगु महसुस नं जनतां याये मालाच्वंगु दु ।

खतुं थौंया अवस्था संक्रमणकालीन ई खः। अले थज्याःगु इलय् राजनीतिक पार्टीत अप्वः संवेदनशील जुइमाःगु थौंया आवश्यकता खः। तर राजनीतिक पार्टीतय् ध्यान धाःसा थुखेपाखे वनाच्वंगु मदु ।

मेखे संक्रमणकालीन अवस्था तच्वया वनाच्वंगु इलय् वयाः देशय् न्हिथं अराजकता नं अप्वया वनाच्वंगु दु। विशेषतः थौंकन्हय् जनतायात न्हियान्हिथं माःगु उपभोग्य वस्तुया अभाव जुयाच्वंगु जक मखु सर्गः थीक थहां वंगु बेसाः भाःया कारणं जनता म्वाये तकं फयाच्वंगु मदु ।

छखे हाकु बजाः याइपिंसं चिनीनिसें कयाः जाकि आदि तकं सुचुकेगु ज्या यानाः जनतायात थिकेगु बेसाः भाः क्वचिंकाच्वंगु दुसा मेखे देय्या उद्योग धन्दाया विकास जुइ मफयाः देय्या मुक्कं अर्थतन्त्र हे ग्यानापुगु अवस्थाय् लानाच्वंगु दु। तर राजनीतिक पार्टीया नेतात धाःसा सरकार दयेकेगु व क्वःथलेगु ज्याय् जक न्ह्यानाच्वंगु धइगु नेपाःया निंतिं दुर्भाग्य धायेमाःगु अवस्था खः ।

थ्व तमाम अराजकताया मू हुनि धइगु राजनीतिक पार्टीया चलखेल जक मखु सरकारया नेतृत्व यानाच्वंगु पार्टीया असक्षमता नं खः धइगु खँ थौं यचुक सीदुगु दु। व्यापारीतय्सं चिनी सुचुकातःगु खँ सरकारय् च्वनाच्वंपिंसं मसिउगु निश्चय नं मखु तर थःपिंत कमिसन वइगु लोभं सरकारय् च्वनाच्वंपिंसं ततःधंपिं व्यापारीयात कारवाही यायेगु ज्या मयात। खालि जनताया मिखाय् धुलं छ्वाके थें चिचीधंपिं व्यापारीतय् प्यबोरा न्याबोरा चिनी ज्वनाः थःपिंसं ज्या यानाच्वनागु दु धकाः क्यनेगु ज्या जक वर्तमान सरकारं यानाच्वंगु स्पष्ट दु ।

खतुं थज्याःगु तमाम समस्याया जिम्मेवारी सरकारं कायेमाः कि म्वाः धइगु न्ह्यसः नं थौं जनतां थनेगु यानाच्वंगु दु। सरकारया दायित्व जनतायात सामान्य मानवीय सुविधा चूलाका बीगु खः। तर थौं सरकारं थुखेपाखे मिखा ब्वये फयाच्वंगु मदु। तर थौं नेपाःमि जनता सामान्य मानवीय सुविधां तकं बञ्चित जुइमाःगु अवस्था वयाच्वंगु दु ।

उखे हाकनं जनतायात माक्व लः व मत बीमफुगु सरकारं लःया भाः थकायेधुंकूगु दुसा छुं ई लिपा हे मतया भाः नं थकायेगु खँ चर्चा जुयाच्वंगु दु। जनतायात गुगुं नं कथंया सुविधा धाःसा बीमफुगु सरकारं जनताया जँ हे त्वःधुइ कथंया भाः थकायेगु निर्णय यायेगु धइगु थःगु असक्षमता त्वपुइगु निंतिं याःगु मेगु छगू तालय् मलाःगु नाटक खः धकाः धायेमाःगु अवस्था नं थौं जुयाच्वंगु दु ।

थुकिया दथुइ शिविरय् च्वनाच्वंपिं माओवादी लडाकुतय्त शिविरं बिदा बिया छ्वःगु दु। तर उमित जीवन यापन यायेगु निंतिं आवश्यक पूर्वाधार छुं हे मबिसे शिविरं बिदा बियाछ्वःगुलिं थन थीथी शंका उपशंका नं ब्वलनाच्वंगु दु। गनं शिविरं पिहां वंपिं माओवादी लडाकुत हाकनं देशय् सशस्त्र गतिविधि यानाच्वंगु मेमेगु पुचःया सम्पर्कय् जकं वनीगु मखुला? वा उमिसं देशय् थीथी कथंया अराजक ज्या जकं याइगु मखुला? निश्चित खः सरकारं माओवादी लडाकुतय्त अयोग्य घोषणा यायेधुंकाः उमित शिविरं पिने यंकेगु जक मखु उपिं गुगुं नं आपराधिक ज्याय् मवनेमा धकाः उमिगु उचित व्यवस्थापन यायेमाःगु खः। तर सरकारं थुखेपाखे ध्यान मबिसे खालि शिविरय् च्वंपिं लडाकुतय्त शिविरं पिने पिकायेगुयात हे थःपिनि सफलता तायेकूगुया लिच्वः खः माओवादी लडाकुतय् शिविरं बिना पूर्वाधार बहिर्गमन। यदि सरकारं इलय् हे माओवादीया लडाकुतय् व्यवस्थापन यायेगु नीति ज्वंगु खःसा सायद शिविरं बहिर्गमन जूपिं लडाकुतय् बारे उलि शंका उपशंका ब्वलनी मखु जुइ। अथे खःसां नं अझ नं लाःनि यदि सरकारं शिविरं पिहां वंपिं लडाकुतय्पाखें देशय् गुगुं नं कथंया
अराजकता ब्वलंके मबीगु खःसा उमित उचित पुनर्वास यायेगु कुतः यायेमाः। माओवादी लडाकु शिविरं पिहां वनेवं समस्या ज्यनीगु मखु यदि थुपिं लडाकुतय्त सही लँपु क्यने मफुत धाःसा अःखः देशय् मेगु हे समस्या पिहां वयेफइगु खँय् निगू मत दइ मखु ।

थुकिया दथुइ अझ नं महत्वपूर्ण खँ धइगु राजनीतिक अन्यौलताया निराकरण हे खः। थौं गुगु कथं देशय् राजनीति डाँवाडोल जुयाच्वंगु दु उकियात फयां फछि याकनं ज्यंकेमाःगु अवस्था थौं जुयाच्वंगु दु। मखु थौं राजनीतिक समस्या ज्यंकेगु स्वयां नं मेखे हे ध्यान बिल धाःसा थुकिं देय्यात अझ नं बांमलाःगु लिच्वः लाकीगु स्वाभाविक खः।
थौं आम जनताया माग धइगु हे राजनीतिक पार्टीतय्सं इलय् संविधान च्वयेमाः धइगु खः। यदि इलय् हे संविधान च्वये मफइगु जुल धाःसा थौं अन्यौलय् लाना वनाच्वंगु राजनीतिक संकट झन जक तच्वया वनीगु निश्चित दु। इलय् संविधान दयेके मफइगु इलय् वर्तमान संविधानसभाया औचित्य मदइगु जक मखु राष्ट्रपतिंनिसें सरकार प्रमुखया हैसियत तक नं मदइगु अवस्था ब्वलनी अज्याःगु इलय् छु यायेगु धइगु न्ह्यसःया लिसः तकं राजनीतिक पार्टीतय्के मदुगु इलय् फयांफछि इलय् संविधान दयेकाः जारी यायेगु बाहेक राजनीतिक पार्टीतय्के मेगु विकल्प मदु। अथे जुयाः थौं राजनीतिक पार्टीत संवेदनशील जुयाः निर्णय यायेमाःगु अवस्था वयाच्वंगु दु। इलय् संविधान च्वयेगु निंतिं थःपिनि तत्परता क्यनेमाःगु दु। जनतां म्हयाच्वंगु थुलि हे जक खः ।

More Stories Like this