व्यक्तिवादी नेतात साप खतरा

डी. आर. खड्गी

विद्वानवर्गं थथे नं धायेगु याः, संस्कार परिवर्तन याये तसकं थाकु। संस्कार परिवर्तन यायेगु निपु लँ दु। छगू, जनताया चेतनस्तर विकास याकाः बांलाःगु संस्कार परिवर्तन याकेगु। मेगु खः, तानाशाही प्रवृत्तिं परिवर्तन याकेगु। दुसुया लागिं चीनया सामन्ती संस्कारयात समाजवादी शिक्षा बियाः परिवर्तन याकल। मेगु उपाय खः, तानाशाही पहः क्यनाः परिवर्तन याकेगु। गथे कि मुस्मांतय्सं जबर्जस्ती मुस्मां कानून लागू याकाः मुस्मां संस्कृति धकाः मिजंतय्सं दारि लही हे माःगु व मिस्तय् बुर्का फी हे माःगु नियम हया बिल। विश्वया यक्व देशय् तानाशाहीं प्रवृत्तिं हे जबर्जस्ती सामाजिक हिउपाः हयेगु ज्या जुयाच्वंगु खंकेफु ।

स्वनिगलय् नेवाःतय्गु बांलाःगु संस्कृति मदुगु मखु। तर बांलाःगुयात छखे तयाः बांमलाःगु पक्षयात जक नालाच्वंगु कारणं नेवाःत धमाधम कमजोर जुजुं वनाच्वंगु खनेदु। बांमलाःगु संस्कृति मध्ये छता खः जयस्थिति मल्लं लादे यानातःगु जातिभेदवादी नीति। थ्व जातीय विभेदया नीतियात नेवाःतय्सं थौं तक नं त्वःते मफुगु कारणं यानाः हे नेवाः छवाः जुइ मफयाच्वंगु खः। थ्व जातिवादी नीतिया कारणं यानाः नेवाः दुने अविश्वासया वातावरण ब्वलनाच्वंगु दु। जातिवादया विभेदं यानाः नेवाः शक्ति कमजोर जुल। खसत धमाधम स्वनिगलय् दुहां वयाः नेवाःतय्त झन् झन् विभाजित याना यंकल ।

देशय् राणा शासन व सामन्ती जुजुया शक्ति क्वपालेगु लागिं नेवाःतय्सं तःधंगु भूमिका म्हितूगु दु। तर सत्ताय् वनेगु इलय् धाःसा ब्रम्हूतय्सं षडयन्त्र यानाः नेवाःतय्त पाखा लगे याना बिल। खसब्रम्हूत थुलि चलाख कि राज्यय् फुकसित सहभागी याकेगु धकाः छगू निगू प्रतिशत खस ब्रम्हूतय्त सहभागी याका च्वंसां थःपिनि हनुमानतय्त जक दुथ्याकेगु यानाच्वंगु दु। वास्तवय् आः ला राजनीतिइ नेवाःत छप्पँ जुयाः न्ह्यःने वनेमाःगु अति महत्वपूर्ण अवस्था जुयाच्वंगु दु। छाय्धाःसां देय्या राजनीतिया केन्द्र धइगु येँदेय् ख, येँदेय् नेवाःतय्गु जूगुलिं थ्वपाखें हे माःगु ज्या न्ह्यःने यंकेमाःगु आवश्यकता दु। मेगु कारण खः, नेवाःत नैतिकवान, प्रतिभावान, क्षमतावान खः धयागु खँ नेवाःतय्सं न्हापा न्हापा यानातःगु विकास निर्माणया ज्याखँतपाखें नं सीकेफु। थौंकन्हय् राज्य सञ्चालन यानाच्वंपिं फुक्क हे व्यक्तिवादी। थःगु स्वार्थया लागिं न्ह्यागु नं याइपिं। अथे जुयाः नं देश स्यनाच्वंगु खः। झीसं थ्व खँ वाःचायेकेमाः कि थज्याःपिं मभिंपिं मनूतय्त चीके मफुतले देय्या अवस्था ठीक जुइ मखु। अथे जूगुलिं राजनीतिक ख्यलय् नेवाःत हे न्ह्यःने वयेमाःगु दु ।

२००७ सालय् राणा शासन चीकेगु ज्याय् नेवाःतय्गु तःधंगु भूमिका दु। अय्सां नेवाःतय् भूमिकायात आः धाःसा माइनस यायां यंकाच्वंगु दु। २०४६ सालया आन्दोलन लिपा ला नेवाःतय्गु आर्थिक स्थिति तकं कमजोर जुजुं वन जब कि उगु आन्दोलनय् नं नेवाःतय्गु तःधंगु भूमिका दुगु खः। ०४६ साल लिपा वःगु मेगु मार खः गैर नेवाःत स्वनिगलय् दुहां वयेगु क्रम तसकं अप्वल। राजनीतिज्ञतय्सं धायेगु याः, सुयागु ल्हातय् राजनीतिक शक्ति दइ वयागु ल्हातय् अर्थनीति नं लानाच्वनी। झीगु देशय् खस ब्रम्हूतय्गु ल्हातय् राजनीति लानाच्वंगुलिं इमिसं अनैतिक ज्या यानाः नं चाचां हे धनी जुयाच्वंगु दु। नेवाःत धाःसा थःगु हे थासय् गैर नेवाःतपाखें शोषण याकाच्वनेत बाध्य जुयाच्वन। गैर नेवालं शोषण याःसां बाध्य जुइमाःगुया कारण खः नेवाःत छप्पँ जुइ मफुगुलिं ।

निक्वःगु सफल जनआन्दोलनं नं नेवाःतय्त फाइदा स्वयां हानी हे अप्वः जुयाच्वंगु दु। अथे धयागु नेवाःतय्सं राज्यपाखें फाइदा काये मफयाच्वंगु दु। व्यक्तिगत रुपं नेवाःत उच्चपदय् थ्यनाच्वंगु नं दु तर उमिसं थःगु जातिया हित व अस्तित्व रक्षा जुइ कथं छुं ज्या याये फयाच्वंगु मदु। याये मफुगुया कारण खः उपिं पार्टीया च्यः जक जुयाः ज्या यायेमाःगु बाध्यता। निक्वःगु जनआन्दोलन लिपा ला मधेशीतय्सं यक्व फाइदा काःगु दु। फाइदा कायेत सफल जूगुया कारण खः मधेशीत पार्टीया च्यः जक मजुसे थःगु जातिया म्हसीका व फाइदाया लागिं माल धाःसा पार्टीं पिहां वयाः नं छप्पँ जुयाः च्वनेफुगु शक्ति। मधेशीतय्सं २४ न्हु तराइलय् आन्दोलन यानाः गिरिजाया नेतृत्वया सरकारयात झुके यानां तुं त्वःतल। २४ न्हुया आन्दोलनपाखें मधेशीतय्सं सहज ढंगं नागरिकता कायेत सफल जुल। राज्यया प्रशासनिक इकाईलय् मधेशीतय्त नं थाय् बीत सरकारयात बाध्य यात। थौंकन्हय् मन्त्रिमण्डलय् नं ४४ प्रतिशत मधेशीत दु जब कि देय्या जनसंख्याय् उमिगु ल्याः २१ प्रतिशत जक खः। संविधानसभाय् नं २०० म्ह मधेशी दु। २०० म्ह मधेशी छप्पँ जुयाः राज्यपाखें ततःधंगु फाइदा कायेत सफल जुयाच्वंगु दु। यदि धाथें मधेशीया नामं राज्यं फाइदा बिबिउँ वनाच्वन धाःसा भविष्यय् नेपाः व नेपाःमि धइपिं नं तना वनेत बेर मदु ।

बुद्धिजीवीतय्सं थथे नं धयाच्वंगु दु, मधेशीतय्सं राज्यपाखें फाइदा कयाच्वंसां केवल छपुचः सामन्तीतय्सं जक कयाच्वंगु खनेदु। आम तराईवासीयात सामन्ती नेतृत्वं न्हापा गथे खः आः नं अथे हे शोषण यानाच्वंगु हे दनि। तराईया थीथी जिल्लाय् शिक्षा, स्वास्थ्य, स्थानीय विकासया नामय् वइगु बजेट अनया हे नेतातय्सं भ्रष्टाचार यानाः नयाच्वंगु दु। अझ उमिसं भारतया गुण्डात झिके यानाः तराईया जनतायात ख्यायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। अन अझ नं दलित व थारू समुदाय पीडित जुयाच्वंगु दु। अझ मधेशवादी नेतात भारतमुखी जुयाः नेपाः स्वयां नं भारतया हित अनुकुल ज्या यानाच्वंगुलिं अनया व्यक्तिवादी नेतातय्त चीके मफुतले नेपाः व तराईया समस्या समाधान जुइ मखु धइगु स्पष्ट हे क्यं ।

More Stories Like this