धर्मं निर्देशित जुयाः प्राप्त जुइगु मनूया सुख

चन्द्रलक्ष्मी वज्राचार्य

न्ह्यखँ: धर्म धाल कि रुढीवाद, परम्परावाद, अन्धविश्वास, साम्प्रदायिक भालपा थ्वयात उपेक्षा यायेगु चलन आः नं दनि। गुलिगुलिसिनं थ्वयात स्वर्गप्राप्ती तक जक सीमित खनाच्वन। उकिं धर्मयात गौण रुपय् जक स्वयेगु दु। विज्ञान प्रविधि व सञ्चारया लागाय् अतिकं च्वजायाच्वंगु थौंया इलय् धर्म नं मुख्य रुपं थुइके माःगु विषय खः। छाय्धाःसा धाथेंगु धर्म स्वर्ग प्राप्ती जक मखु वर्तमान जीवनयात समयसापेक्ष न्ह्याकाः सुख दयेकेगु लँ क्यनी ।

विषय प्रवेश: धर्म धइगु आध्यात्मिक बिषयय् जक लिकुनाच्वंगु मदु। थुकिं जीवनयात सुधार यायेगु निर्देशन बियाच्वनी। दान, शिल, भावनाया लिसें उकिया निंतिं सक्षम यायेत छेँ, बुँ, धनसम्पत्ति दयेकेगु, उकियात रक्षा यायेत लँ नं क्यनाच्वनी। धर्मयात पुजा, भक्ति, दर्शनभेट इत्यादि रुपय् जक हनेगु यानाच्वंसा थ्व आडम्वर जक जुइ। उकिं पुजा, भक्तिया नापनापं शिल, समाधी व पुजायात नं व्यवहार छ्यला वन धाःसा झीत धाथेंगु सुख लाभ जुइ ।

धर्मनिर्देशित सुख: भगवान बुध्दं ब्याघ्रपथ धइम्ह गृहस्थीयात धयाबिज्याः कथं प्यंगू सुखं युक्तपिं मनूत धाथें सुखी जुइ। व सुख थथे खः -

क) अत्थि सुख: जीवन न्ह्याकेया निंतिं माःगु सकतां ज्वलं थःनापं दयाच्वनीगुयात अत्थि सुख धाइ। व खः� वस्त्र, आहार, बास व वासः। थ्व प्यता आधारभूत आवश्यकताया ज्वलं खः। थुपिं मध्ये छता जक मदुसां जीवन अपूर्ण जुइ ।

ख) भोग सुख: थम्हं कुतः यानाः दयेकागु धन सम्पत्ति थः यत्थें छ्यले खनीगुयात भोग धाइ। लः, मि, खुँ, राज्य थीथी कारणं दुगु सम्पत्ति भाग याये मखने यः। न्ह्याक्व सम्पत्ति दुसां उकियात उपभोग याये मखन कि नं जीवन अपूर्ण जुइ ।

ग) अनण सुख: नयेगु, त्वनेगु, पुनेगु व च्वनेगु दइगु, धनसम्पत्ति भोग याये खनीगु, अथे हे उकिया निंतिं साहुं मक्यंकाः च्वने दइगु नं सुख खः। न्ह्याक्व छेँ, बुँ, धन सम्पत्ति दुसां यदि साहु कुबिया च्वने माल धाःसा जीवनय् दुःख तायाच्वनी ।

घ) अनवज्ज सुख: नयेगु, त्वनेगु, पुनेगु, च्वनेगु दइगु, दुगु धनसम्पत्ति भोग याये खनीगु, ऋण मदइगु थें निर्दोष जीवन हने खनीगु नं सुख खः। न्ह्याक्व सम्पत्ति दुसां, सम्पत्ति भोग याये खंसा, त्यासा पुलेम्वाःसां यदि मूर्खपिनिगु संगत जूसा, दुई नम्बरी पेशा जूसा जीवन दुःखमय हे जुइ। थुज्वःपिं मनूत दोषमुक्त जुइ फइ मखु। बुद्ध धर्मय् दान, शिल, भावनाया नापनापं थुकथंया सुख दयेमा धकाः मनूतय्त भौतिक उन्नतिया निंतिं नं उत्साह बियाच्वंगु खनेदु।
धर्मनिर्देशित सम्पदा: च्वय् न्ह्यथनागु प्यता सुख दयेकेया निंतिं मनूतय्के प्यंगू थीथी सम्पदा दयेमाःगु खँ नं न्ह्यथनातःगु दु ।

क) उत्थान सम्पदा: म्वायेत माःगु ज्वलं चूलाकेत परिश्रम यायेमाः। यक्व यक्व छेँ, बुँ धनसम्पत्ति मखु आधारभूत आवश्यकता जक पूवंकेया निंतिं जूसां उत्साह जा दये हे माः। थुकियात उत्थान सम्पदा धाइ। उत्थान सम्पदा दुपिं मनूत हतोत्साही जुइ मखु, ज्याया झ्वलय् वइगु समस्याया सामना याइ। धम्मपदय् बुद्धया छपु गाथा दु - 'उत्साहहीन जुयाः सलंसःदँ म्वायेगु स्वयां छन्हु जक जूसां उत्साही जुयाः म्वायेगु उत्तम।' उत्थान सम्पदा थुज्वःगु जुइमाः गुकिं मेपिनिगु उत्साहयात स्यंकी मखु ।

ख) आरक्ख सम्पदा: उत्थान सम्पदा छ्र्यलाः वा उत्साह यानाः भोग सम्पत्ति चूलाः थें उकियात रक्षा यायेमाः। थुकियात आरक्ख सम्पदा धाइ। आरक्ख सम्पदा मंत धाःसा उत्साह यानागु सितिं वनी। मनूया जीवनय् माल धायेवं छु नं तुरुन्त दइ मखु। वा वयेकेत वा वये हे माः। उकिं वा मदइगु ईयात धकाः वा मुंका तयेमाः। थथे मुंका तये फुगु हे आरक्ख सम्पदा जुल। सञ्चय यायेगु सम्बन्धय् गुलि सञ्चय यायेगु धइगु न्ह्यसः वयेफु। बुद्ध धर्म कथं थम्हं कमे यानागु धनयात प्यंगू कथं छ्यलेमाः। व थुकथं दु -

छगू भाग नये, त्वने, पुने व च्वनेयात। निगू भाग ब्यापार ब्यवसाययात। छगू भाग भविष्यया निंतिं सञ्चय यायेत। थुकथं यात धाःसा भोगसुख नं दइ, दुगु सम्पत्ति नं आरक्षण जुइ ।

ग) कल्याणमित्रता: उत्साह यानाः दुगु भोगसुखयात रक्षा यानाः सम्पत्ति मुंकी। तर मभिंगु संगतय् लात धाःसा उकियात मखुथाय्, मखुगु इलय् छ्यलाः नाश जुयावनी। मङ्गलसुत्रय् न्ह्यथनातःगु दु, मूर्खजनपिं नाप संगत मजुइगु उत्तम खः। मुंकातयागु धन मखुथाय्, मखुगु इलय् खर्च मजुइकेत बांलाःगु संगत, पासाभाई, मित्रता माः गुकियात कल्याणमित्र धाइ। गृहविनय कथं कल्याणमित्र प्यथी दु। व थुकथं खः -

क) उपकारी मित्र: उपकारी मित्रं छुं कथं द्वनीगु इलय् सचेत याइ। छुं ल्वचं कयाः बेहोश जुइबलय् धन रक्षा याना बी। डर त्रास चीकाः ज्याख्यले दुगु सल्लाह बी। ख) सुखय् दुःखय् नापं च्वनीम्ह मित्र: थुज्वःम्ह मित्रं ज्याख्यले दुगु खँ सुचुका तइ मखु। पासाया गोप्यगु खँ सुचुका तइ। आपद विपद जुइबलय् नापं च्वनाच्वनी। ग) धन व कीर्ति अप्प्वयेकीम्ह मित्र: थुज्वःम्ह मित्रं पापकर्म यायेगुली पनी। भिंगु ज्या यायेत प्रोत्साहन बी। ज्ञानवर्द्धक खँत कनी। सुगती वनेगु लँ क्यनी। घ) दया दुम्ह मित्र: थुज्वःम्ह मित्र, पासाया दुःखय् थः नं दुःखी जुयाच्वनी। पासाया सुखय् थः नं सुख तायाच्वनी। पासायात प्रशंसा याइपिंत उत्साहित यानाच्वनी।
थौकन्हय् व्यापार व्यवसायय् थीथी कथं वित्त व्यवस्थापनया अवधारणा वयाच्वंगु कारणं त्यासा कयाः ज्या यायेगु साधारण थें जुल। थुज्वःगु ज्याय् साहुं क्यनीगु व मभिंगु संगतय् लानाः जु, तास, अय्लाः त्वनेगुली लगे जुयाः साहुं क्यनेगु याइ। थुकिं निगू कथंया हानी याइ, छगू साहुया न्ह्यःने भयभित जुयाः च्वनेमाली। मेगु, थःथितिया न्ह्यःने लज्जित जुयाच्वने माली।

घ) समानता: आम्दानी व खर्चयात सन्तुलित यानाः तयेफुसा उकियात समानता धाइ। गृहस्थीपिंके दयेमाःगु थ्व नं छगू सम्पदा खः। उत्साह यानाः दुगु धन सम्पत्तियात रक्षा याना तयेफुसा व सम्पत्ति ल्यनाच्वनी। रक्षा यानातः थें कल्याणमित्रपिं नाप संगत जूसा सम्पत्ति म्वाःथाय् खर्च जुइ मखु। म्वाःथाय् खर्च मयासे सम्पत्ति मुंकातःथे आम्दानी कथं खर्च याये सल धाःसा सम्पत्ति दु थें उपभोग नं याये दइ। साहुं नं क्यंका च्वनेमाली मखु। जीवन न्ह्याकेत दोषयुक्तगु पेशा नं याये माली मखु। उकिं आम्दानी व खर्चयात समानताय् तया तये फइगु सम्पदा नं मदयेकं मगाः ।

धर्मनिर्देशित व्यवहार: दान, शील, भावना धर्मनिर्देशित ब्यवहारया दसु खः। थ्व ब्यवहार छ्यलेत च्वय् न्ह्यथनागु सुख सम्पदा मदयेकं मगाः। हानं थ्व ब्यवहार दुसा जक थुज्वःगु सुख सम्पदा दइ। सामान्यतः क्वय् च्वयाकथंया ब्यवहार दुम्ह मनूयात विध्न, बाधा, भय, त्रास मदुगु सुखमय जीवन लाभ जुइ -

क) न्हिथं पञ्चशिलय् च्वनीम्ह, ख) भिंक्षुसंघ व त्यापीपिंत इलय् ब्यलय् दान याइम्ह, ग) धार्मिक अभ्यास स्यनेकने याइगु बहाबहीया फुचाःथे सेवा याइम्ह, घ) बुद्ध धर्म संघया गुण व परित्राण पाठ बहाबहीया फुचाःथे सेवा याइम्ह, ङ) असहायपिंत सहायता जुइकथंया ज्याखँ याइम्ह।
अन्तय्: जीवनस्तर सुथां लाकेत धर्मनिर्देशित सुख व सम्पदा मदयेकं मगाः। थुकिया निंतिं धर्मनिर्देशित ब्यवहार निरन्तर दयेमाः। सूचना प्रविधिया लागा च्वजायाच्वंगु थ्व इलय् इन्टरनेट, वेबसाइटया दुरुपयोगं अश्लीलता, हत्या, अपहरण, बलात्कार, लुटपाट थेंज्याःगु विकृतित न्यनाच्वंगु दु। उकिं मचा, ल्याय्म्ह, प्रौढ सकसियां निंतिं धर्म अध्ययन यायेमाःगु, आचरण यायेमाःगु मुख्य विषय खः। थुकिं हे सकसियां कल्याण व मंगल जुइ ।

More Stories Like this