संयन्त्र व राजनीतिक दुर्घटनाया नियति

सानुराजा शाक्य

राजनीतिक ख्यःया गतिरोधयात ज्यंकेत धकाः कांग्रेसया गिरिजाप्रसाद कोइराला, एकीकृत माओवादीया प्रचण्ड व नेकपा एमालेया झलनाथ खनाल दुथ्याःगु उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रं राजनीतिक गतिरोध ज्यंके फइ ला धइगु न्ह्यसःया लिसः मलूनि। संविधानसभाया चुनाव धुंकाः मुख्य स्वंगू राजनीतिक दलया दथुइ स्पष्ट मतभेद खने दत। थुकिं यानाः स्वंगू दल मध्ये निगू सरकारय् थ्यनीगु, मेगु विपक्षय् लाइगु राजनीतिक नियतिया कारणं राजनीतिक गतिरोध नं अप्वल। थुकिं यानाः सरकार अस्थिर जुयाः शान्ति सम्झौता लिपा नं राजनीतिक समस्या समाधान जुइगु लँपुइ देस मवन धइगु चिन्ता अप्वल। संविधानसभाया चुनाव धुंकाः गठन जूगु सरकारय् नेपाली काँग्रेस दुमथ्यात। थ्व दथुइ काँग्रेसय् दुने माओवादी विरोधी शक्तिया बोलवाला अप्वल। थुखे माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड नेतृत्वया सरकारय् एमाले नं दुथ्याःसां पार्टी दुने हे छगू पक्ष उगु सरकारया पक्षय् मदुगु स्पष्ट जुया वल। एकीकृत माओवादीं सतकय् च्वनाः आन्दोलन यानाच्वंगु स्थितिइ दलतय् दथुया मतभेदया कारणं संविधान इलय् मवल धाःसा ब्वलनीगु राजनीतिक स्थिति समाधानया निंतिं उच्चस्तरीय राजनीतिक सयन्त्रया चर्चा जूगु खः। थुगु सयन्त्रया मू ज्या राजनीतिक गतिरोधया कारणं संविधानसभां इलय् हे संविधान जारी यायेगु ज्याय् पंगः मदयेकेगु खः ।

थुगु संयन्त्र गठनयात षडयन्त्र धकाः दलया हे छथ्वः उच्चस्तरीय नेतातसें जक मखु प्रधानमन्त्रीपाखें तकं शंकाया मिखां स्वःगु समाचार वल। गुकिं यानाः थ्व संयन्त्र ज्या याये न्ह्यः हे विवादय् वल। वर्तमान सरकारया विरोध यानाच्वंगु माओवादीं सरकारयात क्वःथलेगु कुतःया रुपय् थ्व संयन्त्र दयेकाः न्हूगु मोर्चा चायेकेत्यन धकाः नं द्वपं वल। एमालेया अध्यक्ष संयन्त्रय् दइगु तर दलया हे मेम्ह शीर्ष नेता खड्ग ओलीं संयन्त्रयात कयाः धुँवाधुर विरोध याइगु, संयन्त्रय् गिरिजाप्रसाद कोइरालाया हे नेतृत्वय् गठन जुइगु तर संयन्त्र गठनया इलय् साक्षी दुम्ह कांग्रेसया हे मेम्ह शीर्ष नेता रामचन्द्र पौडेलं संयन्त्रया बारे विरोधया खँ पिने थ्यंकीगु कारणं राजनीतिक दल दुनेया अराजकतां नं राजनीतिक गतिरोधयात थातं तयेत साः तयेगु ज्या जुयाच्वंगु खः। थःथःगु स्वार्थया कारणं पार्टीया अध्यक्षं याःगु सम्झौतायात मेम्ह नेतां सार्वजनिक रुपं विरोध यायेगु प्रवृत्तिं राजनीतिक दल दुने ब्वलनाच्वंगु अराजक प्रवृत्तियात उला बिउगु दु।
संयन्त्रप्रति विशेष यानाः कांग्रेस व एमाले दुने उकथंया विरोध खनेदु। थ्व विरोधया लिउने गजबया राजनीतिक गन्धं थाय् कयाच्वंगु स्पष्ट हे दु। प्रधानमन्त्रीं थःत निर्देशन बीत वा थःगु सरकार क्वःथलेत थुकथंया संयन्त्र निर्माण जूगु खः ला धइगु आशंका क्यनीगु अस्वाभाविक थ्यंक मखु व संयन्त्र सरकार दयेकेगु व क्वःथलेगु षडयन्त्रया निंतिं मखु धकाः नं स्पष्ट याःगु दु। थ्व सरकारयात क्वःथलेगु कथंया ज्या गिरिजां याइ धइगु शंका यायेथाय् मदु छाय्कि थ्व सरकारया उप-प्रधानमन्त्री हे थः म्ह्याय् सुजाता जुयाच्वंगु इलय् थःगु तुति थम्हं ध्यनी मखु तर सुजाताया महत्वाकांक्षा अप्वयाः प्रधानमन्त्रीया दावेदार कथं वल धाःसा थुकिया निंतिं गिरिजां संयन्त्रयात षडयन्त्रया अखडा दयेकीगु सम्भावना नं दु। थुकिया निंतिं आःया राजनीतिक परिस्थिति गिरिजाया निंतिं अनुकूल धाःसा खने मदु। कांग्रेस दुने सुजाता प्रधानमन्त्री जुल धाःसा सुशील कोइराला, रामचन्द्र पौडेलपिनिगु अस्तित्वय् न्ह्यसः चिं दनी। थ्व जुयाः नं सुशील कोइराला व रामचन्द्रपिं थ्व सरकारयात निरन्तरता बीत बाध्य जुयाच्वंगु स्पष्ट जू ।

माओवादीयात न्ह्याथे यानाः नं थ्व सरकार क्वःथलेमाःगु दु। तर सुजातायात प्रधानमन्त्री दयेकेगु ज्याय् वा शेर बहादुर देउवायात प्रधानमन्त्रीया रुपय् स्वीकार यायेगु धयागु नं माओवादीया नितिं आत्मदाह याये थें जुइ। थुकिया अर्थ माओवादी नं सरकार दयेकेगु व क्वःथलेगु घच्चायापूगु संसदीय दलदलय् हे कत्ताल धइगु स्पष्ट जुइ। एमाले दुने शीर्ष नेतातय् दथुइ मतभेद दुसां पार्टी हे विभाजित जुइगु अवस्थाय् मथ्यंतले थ्व सरकारया विरोधय् गुगुं नं कथंया षडयन्त्रय् एमाले थःत यंकीगु अवस्था मदु। थ्व फुक्क कारणं माधव नेपालया सरकार आः थथें क्वःदलीगु सम्भावना मदुगु खः। कम्युनिष्ट पार्टीया नेतृत्वय् सरकार संचालन जूगु थ्व स्वक्वःगुखुसी खः। दकलय् न्हापां मनमोहन अधिकारीया नेतृत्वया सरकारं संविधानसभाया चुनाव धुंकाःया प्रचण्डया नेतृत्वया सरकारं गुला जक न्ह्याके फुगु खः। थ्व रेकर्डयात माधव नेपालं त्वाःथला गुलां अप्वः सरकार न्ह्याकीगु सम्भावना यक्व दु ।

थ्व सरकारया निरन्तरताया दथुइ संविधान जारी जुइ कि मजुइ धइगु शंका मदुगु मखु। एकीकृत माओवादीं थ्व सरकारया नेतृत्वय् संविधान जारी याकी मखु धइगु द्वपं नं आम रुपय् दु। स्वयम् प्रधानमन्त्रीं नं क्यान्टोनमेन्टय् माओवादी लडाकु दत्तले न्हूगु संविधान जारी जुइ फइ मखु धयाच्वंगु दु। माओवादीया अनुकूलकथं संविधान जारी मजुइगु अवस्थाय् क्यान्टोनमेन्टया माओवादी लडाकुयात छ्यलाः माओवादीं विद्रोह यानाः सत्ता कब्जा याइगु आशंकाया दथुइ प्रधानमन्त्री लगायत छथ्वः नेतातसें थुकथं न्ववानाच्वंगु खः। अयोग्य लडाकुयात छेँय् छ्वयेगु ज्या न्ह्याःसां अयोग्य लडाकु छेँय् छ्वयेगु ज्यायात हे यक्व ई काइगु खने दयाच्वंगु अवस्थाय् माओवादी सेनाया समायोजन जेठ १४ न्ह्यः सिधइ धकाः आशा यायेथाय् मदु। अयोग्य लडाकु छेँय् छ्वयेगु ज्याय् माओवादीं ग्रिन सिग्नल मबिउतले एक प्रतिशत नं प्रगति मजू। सेना समायोजनाया ज्या अझ कठिन। माओवादी सेनायात नेपाली सेनाय् दुथ्याकेगु खँय् कांग्रेस दुने तच्वःगु विरोध दु। उकथंया हे विरोध एमालेया छगू पक्षं नं यानाच्वंगु स्पष्ट हे दु। सेना समायोजनाया खँय् प्रधानमन्त्रीपाखें थीथी सुरक्षा अंगय् माओवादी सेनायात समायोजन यायेगु खँ नं सार्वजनिक रुपं वयाच्वंगु दु। तर क्यान्टोनमेन्टय् प्रमाणित माओवादी लडाकुत नेपाःया थीथी सुरक्षा निकायय् छम्ह नं ल्यं मदयेक समायोजन जुइगु ग्यारेन्टी मदुतले माओवादीं थ्व प्रस्तावयात स्वीकार याइगु अवस्था मदु। यदि जेठ १४ या दुने संविधान जारी जुइमफुत धाःसा ब्वलनीगु राजनीतिक परिस्थिति भयावह जुइ धकाः फुक्कसिनं धयाच्वंगु खँयात दलतसें वाःमचायेकल धाःसा देसय् राजनीतिक दुर्घटनायात पने फइ मखु ।

More Stories Like this