स्थानीय निकायया अधिकार

कृष्ण प्रजापति

देशय् संसद पुनर्स्थापना जुइधुंकाःनिसें हे स्थानीय निकाय नं पुनर्स्थापना वा पुनर्वहाली जुइमाःगु खँ तीब्र ढंगं न्ह्यःने वःगु खः। तर स्थानीय निकाययात अधिकार सम्पन्न यायेगु खँय् विशेष रुपं देशय् खने दयाच्वंगु ततःधंगु राजनीतिक दलया दथुइ खँ मिले मजुइवं आः तक नं कर्मचारीया ल्हातय् हे स्थानीय निकाय लानाच्वंगु अवस्था दु। खास यानाः स्थानीय निकाययात अधिकार बीगु इलय् केन्द्रया अधिकार हे कटौती जुइगु खःला धइगु ग्याःचिकुं नं स्थानीय निकाययात अधिकार मबिउगु खः। न्हय्गू राजनीतिक पार्टीं गुगु इलय् देशय् संसद पुनर्स्थापना यायेत ताःलाःगु खः, उगु इलंनिसें हे स्थानीय निकाययात नं अधिकार सम्पन्न यायेगु निंतिं म्याद फूपिं पदाधिकारीतय् हे पुनर्वहाली वा पुनर्स्थापना यायेगु खँ पित हयाच्वंगु खः, नापं बारम्बार निर्णय नं जूगु खः, तर अथे खयां नं उकियात कार्यान्वयन यायेगु ज्या धाःसा आः तक नं जूगु मदुनि। अथे जुयाः नं आः स्थानीय निकाययात वइगु लखौं तका पार्टी कार्यकर्तातय्सं दुरुपयोग यानाः नयाच्वंगु खँ पिहां वयाच्वंगु दु। अझ गुलिं स्थानीय निकायय् ला जिल्लाय् शीर्षस्थ नेतात वल धाःसा नीद्वः, जिल्लास्तरया नेतात वल धाःसा झिद्वः व मेपिं सुं नेता वा सभासद् जिल्लाय् राजनीतिक कार्यक्रम याःवल धाःसा न्याद्वः तका बीगु तक प्रावधान तयाः सम्पत्ति लुटे यायेगु नियम नं दयेकातःगु खने दयावल। थथे छगू ल्याखं स्थानीय निकाय सवल मजूगुलिं आपालं स्थानीय जनताया समस्यात नं थातं लानाच्वंगु स्थिति दु। न्हूगु योजना पारित जुइ फयाच्वंगु मदु। माक्व पेश्की दां फर्छ्यौट जुइ फयाच्वंगु मदु। नापं न्हूगु निर्माण नं रोक्का जुयाच्वंगु दु। थथे जनतानाप प्रत्यक्ष स्वापू दइगु स्थानीय निकाय पुनर्वहाली मजूगुलिं नं आपालं थासय् लाखौं तका दां राजनीतिक पार्टीया कार्यकर्तातय्सं दुरुपयोग यानाच्वंगु दु। अथे जुयाः नं राजनीतिक पार्टीया कार्यकर्ता धाथेंपिं कार्यकर्ता खः वा डाँकु खः धइगु न्ह्यसः ब्वलनाच्वंगु स्थिति दु। धात्थें मेपिनि सम्पत्ति वा धन लुटे याना नयेगु बानीं यानाः कार्यकर्तातय्त डाँकु हे दयेका बी। ख नं अथे थीथी त्वह तयाः ठेक्कापत्ता लाकाः लुटे याना नयेगु पल्के थुइ धुंकूपिं गुलिं राजनीतिक पार्टीया कार्यकर्तातय्के न्यनेगु अवस्थाय् नेतात स्वयम करोडौं भ्रष्टाचार यायेगुलि लिप्त जुइगुलिं यानाः थःपिसं छुं लाख तका दां नयेगु धइगु सामान्य खँ खः थें तायेकीपिं नं दु। थ्व बांलाःगु प्रबृत्ति धाःसा मखु ।

ठेक्का कायेगु, टेण्डर लाकेगु आदि इत्यादि ज्याखँय् हे ततःधंगु राजनीतिक पार्टीया कार्यकर्तातय् ध्यान सालाच्वंगु दु। जनताया सेवा यायेगु, शान्ति सुब्यवस्था कायम यायेगु व देश विकासया ज्याय् न्ह्यचिलेगु स्वयां नं विकासया नामय् वःगु दां भागबन्दा यायेगु व ठेक्कापत्ता चूलाकाः मोज मस्ती यायेगु ज्यात आपालं जुयाच्वंगु दु। अझ स्थानीय निकाय गठन याये मफुगुलिं फुम्हेस्यां फु थें नयेगु, त्वनेगु व कमिशन नयेगु ज्या तीव्र ढंगं हे न्ह्यानाच्वंगु दु। ठेकेदारयात ठेक्कापट्टा बीगु ज्याय् थीथी विद्याथी संगठन व ल्याय्म्ह संगठनतय् दथुइ खुकुरीं पालाः व गोली कयेकाः जुइगु ल्वापुं नं कार्यकर्तातय्गु मानसिकता उजागर जुयाच्वंगु दु। त्रिचन्द्र कलेजया छगू भवन दनेगु ज्याय् ठेक्का बीगु खँय् निगू विद्यार्थी संगठन दथुइ जूगु ल्वापुंनिसें कयाः ख्वपया सल्लाघारीइ लँ दयेकेगु ठेक्का थःपिनि सतीगु कन्सल्टाइनयात बीगु खँय् गोलीं कयेकाः ल्वापु जूगु घटनां नं राजनीतिक पार्टीया कार्यकर्तात वास्तवय् गज्याःगु ज्याय् प्रयोग जुयाच्वन धइगु खँ प्रस्ट जुइ ।

स्थानीय निकाय सक्षम याये मफुगुलिं हे बलया न्याय व हाँकधाक दुपिं मनूतय्सं छु यात व खँ हे सदर जुयावनीगु परिपाटी बसे जुयाच्वंगु खः। ठेकेदारयात ठेक्का बीगु खँय् कमिशन नयेगु खँ मिले मजुइवं राजनीतिक दलया कार्यकर्तातय्सं हे ठेकेदारयात कब्जा कायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। व कब्जा काइपिंत नं राजनीतिक संरक्षण प्राप्त जुयाच्वंगु दु। मनहरा व मेमेगु खुसिया फि तस्कर यायेगु ज्या नं अथे हे गुण्डात मार्फत राजनीतिक संरक्षण दुपिं कार्यकर्तातय् मार्फत जुयाच्वंगु खः। स्थानीय निकायं अज्याःगु ज्याखँय् माःछि ध्यान तये मफुगुलिं हे थन कृषि उत्पादन व लःया सतह म्हो जुइ कथं दीर्घकालीन लिच्वः लाके फुगु फिया बिनास जुयाच्वंगु दु। सांस्कृतिक सम्पदा व प्राकृतिक सम्पदाय् तकं खतरा ब्वलंकेगु ज्या नं राजनीतिक पार्टीया कार्यकर्तातय्पाखें हे जुयाच्वंगु दु। ख्वपया लःया श्रोत जुयाच्वंगु नगरकोट, झौखेल थेंज्याःगु थासय् आपालं मिनरल कारखाना तयाः अनया सीमित मनू तःमि जुइगु ज्या नं गुण्डातय् बलय् हे जुयाच्वंगु दु गुकियात स्थानीय निकायं पने फयाच्वंगु मदु। अझ स्थानीय निकाय थः स्वयमं हे नं लाथेपाथे ठेक्का लाका बिल धकाः अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगय् मुद्दा फये मालाच्वंगु धइगु म्हो लज्या चायापुगु खँ मखु ।

तःधंगु राजनीतिक पार्टीया नेतातय्सं देश व जनतायात धोखा बियाच्वंगु दु। ठेकेदारं दां बिउगु भरय् योग्य अयोग्य बांलाक मस्वसे राजनीतिक पार्टीया नेतातय् रोहबरय् ठेक्कापट्टा बीगु चलन शुरु जूगु दु। अथेहे विश्वास प्राप्त तःधंगु राजनीतिक दलया नेतातय्सं हे विदेशीतय्त थीथी कथं लय्तायेकेगु निंतिं अधिकार प्राप्त निकाय संविधानसभा अवरुद्ध यानाच्वंगु स्थिति दु। तर विदेशीं इसारा जक यायेवं हे थःपिंसं तःगु माग छुं हे पूरा मजूसां तबि उगु सदन हाकनं चले याकेगु, हाकनं अवरुद्ध यायेगु थेंज्याःगु मचा स्वभाव पिकया हे च्वंगु दनि। थथे सरकारया विरोध यायेगु दकलय् बांलाःगु थाय् सदन हे अवरुद्ध यानाच्वंगुलिं सरकार थःगु दायित्वं पन्छे जुइत नं ताःलाःगु दु। जिम्मेवारी पूवंके म्वायेक हाइ सन्चो यानाः थःपिनि तलब भत्ता पाके यायेत मन्त्री व सभासद्त नं ताःलानाच्वंगु दु। माओवादीं सदन अवरुद्ध यानाः सरकारया विरोध याःगु मखुसें जिम्मेवारीं तापायेगु थाय् बियाः ग्वाहालि याःगु दु। नापं अज्याःगु गल्तीयात नं थःपिनि अनुभवया कमी धकाः स्पष्टीकरण बियाच्वंगु दु। तःधंगु पार्टी धकाः अहंकारं फुले जुइगु व देश व जनतायात गालय् हे तया तयेगु खःसा जक स्थानीय निकाय आः गथे खः अथे हे छुं मयासे तये जी। मखुत धाःसा अधिकार सम्पन्न स्थानीय निकाय हे दयेकेमाः ।

More Stories Like this