बुद्ध धर्मं हे झीगु ल्वय् लंकी

- सुनिता मानन्धर

'होस् वयेकि केहेँ मय्जु…' थुगु खँ भगवान बुद्धं पटाचारायात धयाबिज्याःगु खः । पटाचारा बुद्ध शासनय् विनयधरय् अग्रश्राविका खःसा वयात छम्ह उइँ कथं नं म्हसीकेफु । उइँ धायेवं झीसं सिउ समाजय् वया थाय् मदु । वया चहपह बिस्कं जुइगुलिं समाजं वयात स्वइगु दृष्टिकोण नं पाइ ।

थुकथं हे समाजं उइँया संज्ञा बियातःम्ह पटाचारा न्हापा ला उइँ मखु । जब वया जहान मचाखाचा मां बौ मंत । वं थःगु मनयात ची मफुत । अनंलि व पचिनांगा जुयाः उखेंथुखें चाःहिउ जुल । याकःचा हे न्हिला जुल ख्वया जुल ।

अथे ला थौंकन्हय् नं लँय्लँय् गल्लि गल्लिइ थुकथं याकःचा हाला जुईपं न्हिला जुईपं ख्वया जुईपं उइँ पह वयेका जुईपं खंकेफु । थौंकन्हय् थुकथं उइँसू वल कि वा मानसिक स्थिति ठीक मजुल कि वासः यायेत अस्पताल दु । अस्पतालय् डाक्टर दु । तर बुद्धकालय् थुकथंया अस्पताल वा डाक्टर गनं न्ह्यथनातःगु मदु । उगु इलय् मानसिक ल्वचं कयाः सकसिनं छि छि धायेकाः च्वनेधुंकूम्ह पटाचारायात भगवान बुद्धया खँ न्यनाः होश वल । अथे हे अर्हत तकं जुल ।

थौं डाक्टरतय्सं ल्वगिया स्थिति व अवस्था स्वयाः वासः बी । वयात गुकथं वासः याःसा पाय्छि जुइ नापं वनाप गुकथं खँ ल्हाःसा बांलाइ धइगु सकतां खँ डाक्टरं मनन याइ । ल्वगिया मानसिक स्थिति थुइकाः व्यवहार याइ । यदि छुं जुयाः ल्वगियात धाये मजिउगु खँ जूसा उगु खँ वयात गोप्य हे यानातइ । बुद्धकालय् नं थुकथं घटना न्ह्यथनातःगु दु ।

थन कृषा गौतमीया खँ न्ह्यथनेबहः जू । थः काय सीवं सीम्ह काययात म्वाका बिउ धाः वःम्ह कृषा गौतमीयात भगवान बुद्धं 'छिमि काय् म्वाइ मखुत' धकाः तप्यंक लिसः बिउसां जिउगु खः छाय्कि सीधुंकूम्ह म्वाइ मखु धइगु धु्रव सत्य हे खः । तर भगवान बुद्धं थुकथं लिसः बियाबिज्याःगु जूसा वया
मानसिक सन्तुलन स्यनेफु । वं भगवान बुद्धयात नं नानाकथं ब्वः बीफु । भगवान बुद्धं कृषा गौतमीयात स्वयम हे सीगु धइगु ध्रुव सत्यखः धइगु खँ थुइके बियाः वयात मानसिक ल्वचं कइगुपाखें बचे यानाबिज्यात ।

बुद्धकालय् भगवान बुद्धं मनूतय्त मानसिक ल्वय्पाखें जक बचे याना बिउगु मखुसें ल्वचं कयाः वाथावाथा कनाच्वंपिंत नं अर्हत यानाबिज्याःगु दु । पुतिगत्ततिस्स भिक्षु बुद्धकालय् थः सने हे मफयेक ल्वचं कयाः लासाय् ग्वतुलेधुंकूम्ह भिक्षु खः । वया म्हय् कै वयाः कै दक्व तज्यानाः ध्वगिनाः नवयाः सुनां हे वास्ता मयात । तर भगवान बुद्धं थःस्वयम् अन बिज्यानाः छम्ह डाक्टर वा नस्रं यायेमाःगु सुसाकुसा याकाबिज्यात । भगवान बुद्धया उपदेश न्यनाः भिक्षुं थःगु म्हया स्याःचाः दक्वं ल्वःमंकल । अनंलि अर्हत तकं जुल । थौं नं थुकथं सी नं मफु म्वाये नं मफु जुयाः ल्वचं कयेकाः वाथावाथा कनाच्वंपिं यक्व हे दु । इमित यक्व दुःख सियाः धन फुकाः वासः नं याकी । तर बुद्धकालय् वासः यायेगु थाय् मदुसां आधुनिक वासः मदुसां भगवान बुद्ध स्वयमं हे छम्ह चिकित्सक वा डाक्टर जुयाः ल्वचं कःपिनि ल्वय् लंकाबिज्याःगु दु ।

थन हाकनं मेगु छगू घटना न्ह्यब्वये । बुद्धकालय् कोलिय कन्या सुप्रवासया मचा बुइ मफयाः प्रसुति व्यथां कयाच्वंगु इलय् वया भाःत भगवान बुद्धयाथाय् वल । वं थः कलाःया बृतान्त भगवान बुद्धयात कन । भगवान बुद्धं 'जिं गृहत्याग यासेंनिसें बहुजन हिताय बहुजन सुखाय बिचाः यानागु दु । सुयागुं हानि यानागु मदु । थुगु सत्य वचनं कोलिय कन्या सुप्रवासया गर्भ मंगल जुइमा' धकाः अधिष्ठान यायेवं सुप्रवासं अःपुक हे मचा बुइकूगु खँ बौद्ध साहित्यय् न्ह्यथनातःगु दु ।

खय्त ला थौंया इलय् नं झीसं प्रसुति व्यथां कया मां व मचा सीगु यक्व हे घटना खंकेफु । बुद्धकालय् बुद्धया सत्य वचनं यानाःसुप्रवास व वया मचा म्वात ।

थ्व ला जुल बुद्ध कालय् छुं छुं घटना । आः हाकनं छकः थौंया परिवेसय् बुद्धया धर्म देशना शील व उपदेशयात दुवाला स्वये ।

थौं झीसं खनाच्वनागु दु गुलिसियां नये मखनाच्वंगु दुसा गुलिसियां छुं हे नये मजिउगु ल्वचं कयाच्वंगु दु । थौं झीसं नयाच्वनागु नसां नं झीत ल्वगि याना बिउगु दु । थुगु इलय् धम्मपदया यमकवग्गो लुमंकेबह जू । उकी धयातःगु दु 'इन्द्रीय संयम मयासे बांलाःगु जक स्वयेगु भोजनया मात्रा मथुयाः वीर्यहिन जुइम्हेसित फसं सिमा क्वःथः थें मारं क्वःथली ।'अथे हे भगवान बुद्धं धयाबिज्याःगु दु 'झी नयेगु लागिं म्वायेगु मखु, म्वायेगु लागिं नयेगु खः ।' यदि थुगु झ्वःयात झीसं थुइका काये फःसा थःगु म्हया लागिं गुलिं नसा नःसा पाय्छि जुइ धइगु खँ नं थइके फइ । मात्रा कथं मिले यानाः नसा नये सःसा झी सदां ल्वय्पाखें तापानाच्वने फइ ।

थौं मचांनिसें बुराबुरी थ्यंक हे मानसिक तनाव दु । सुयां हे मनय् शान्ति मदु । थौं ल्वय्या ल्याः न्हियान्हिथं अप्वयाच्वंगु दु । ल्वय् कथं थाय्थाय् न्हून्हू अस्पताल चायेकूसां ल्वचं कःपिं म्हो जूगु खने मदु । थौं सकसितं शान्ति व शान्तगु लकस मालाच्वंगु दु । धम्मपदया यमकवग्गोय् थुकथं न्ह्यथनातःगु दु 'तम्वः वैरिभाव शान्त जुइ मखु प्रेमभावं जक वैरिभाव शान्त जुइ ।' उकिं थौं ल्वय्पाखें तापानाच्वनेया लागिं सकसियां मनय् शान्ति दयेके लागिं थवंथवय् पे्रमभाव दयेमाःगु दु । वैरिभावयात हांनिसें लिनाः वांछ्वये माःगु दु ।

अथे हे बुद्धधर्मय् पंचशीलया बिस्कं हे मू दु । पंचशील पालना यायेगु धइगु हे साधारण कथं जीवन हनेगु खः । यदि सकसिनं पंचशील पालना यानाः जीवन हने फःसा थुकिं यक्व हे ल्वय् जुइगुपाखें झीत बचे याइ ।

भगवान बुद्धं थःगु जीवनकाःछि सकल प्राणीया हित यानाबिज्याःगु दु । वसपोल परिनिर्वाण जुयाबिज्याःगु नं २६०० दँ दये धुंकल । थौं नं वसपोलं देसना यानाबिज्याःगु वसपोलं थुइकाबिज्याःगु धर्म झीगु न्ह्यःने दु । थुगु धर्मं झीत सदां सतमार्ग क्यनाच्वंगु दु । उिकं थौं नं झीसं सत्मार्ग म्हसीकाः थःगु जीवनयात सफल छाय् मयायेगु ?

More Stories Like this