न्हूदँया तिथि गडबडी बारे

सानुराजा शाक्य

खय्त ला थ्व खँ हये मत्यनीगु खः ला? ने.सं. ११३० या न्हूदँ क्वचाःगु स्वला हे मदुनि तर ने.सं. ११३१ न्हूदँया खँ ल्हात धाइ। तर प्रसंग हयेमाःगु ई थ्व हे जूगुलिं थन चर्चा यायेत्यनागु जक खः। छुं दँ न्ह्यवंनिसें न्हूदँ गुकुन्हु न्यायेकेगु धइगु विवादं झीगु म्हपुजा व किजा पुजाया दिं अलमल जुइगु याः। झीथाय् थौंकन्हय् निताजि कथंया पात्रों यानाः नं यक्व नेवाःतय्त थज्याःगु अलमल यानाच्वंगु दु। नेवाःतसें कार्तिक प्रतिपदाया दिंयात न्हूदँ प्रवेश जूगु दिं कथं हनाः उखुन्हु हे म्हपजा लाकेगु चलन दु। म्ह पुजा न्हापा वःगु कि साल हिलीगु दिं न्हापा वःगु धइगु सवालय् विवाद दु तर नेपाल संवत्या प्रचलन शुरु जुसांनिसें म्ह पुजा कुन्हु हे न्हूदँया न्हापांगु दिं लाइगु वा न्हूदँया न्हापांगु दिं कुन्हु म्हपुजा लाइगु परम्परा थापना जुया वयाच्वंगु दु। तर वंगु छुं दँ निसें पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिया पात्रोय् म्हपुजा छन्हु न्ह्यः लाकाः किजा पूजा कुन्हु न्हूदँ हिलीगु दिं धकाः क्यना वयाच्वंगु दु। तर नेवाः पात्रोय् लक्ष्मी पुजा, म्हपुजा व किजा पुजा झ्वःलिक लाकाः म्हपुजा कुन्हु न्हूदँ हना वयाच्वनागु खः। गुकिं यानाः पञ्चाङ्गया पात्रोय् क्यनातःगु किजापुजा कुन्हु न्हूदँ व म्हपुजा यानाः वया कन्हय् कुन्हु जक किजा पूजा याये धकाः नेवाःत ब्वाँय् जुयाः हाः वने माल। गुकिं यानाः झी नेवाःत वहे दिनय् गुम्हेसिनं म्हपुजा याइपिं व गुम्हं किजा पुजा याइपिं कथं सुनां छुं याये म्वायेक थःथम्हं हे विभाजित जुया। नेवाःतय् किजापूजा कुन्हु सार्वजनिक विदा माल धकाः प्रधानमन्त्रीयाथाय् अन्तिम इलय् हारगुहार यायेत बाध्य जूगु लिपांगु अनुभव झीके दु। थ्व हे नियती वइगु सालय् नं लिसा वइगु जुयाच्वंगु दु। थ्व सवालयात इलय् हे ज्यंकेत आवंनिसें हे हाले माल धकाः जक थौं प्रसंग हे मत्यःनिसां चर्चा यायेत्यनागु खः ।

ने.सं. ११३० या नेवाः पात्रोय् नेपाल संवत् कथं साल हिलीगु दिं ०६६ कार्तिक २१ गते (सन्ध्या टाइम्सं पिकाःगु क्यालेण्डर कथं) लानाच्वंगु दु। तर गैर नेवाःतय् पात्रोय् धाःसा ०६६ कार्तिक २१ गते किजापूजा लाकातःगु दु। यदि इलय् झीसं थ्व खँया समाधानया निंतिं पहल याये मफुत धाःसा वइगु स्वन्ति बलय् झी नं नेवाःतय्त हानं गुकुन्हु म्हपुजा व किजा पुजा यायेगु धयागु खँय् विवाद जुइ। थुकिया निंतिं छु यायेगु ले? न्ह्यसःत यक्व दु। थुकथंया समस्या न्हापांगु पटक मखु यक्व जुइधुंकूगु कारणं नेवाःतय् राष्ट्रिय संगठन कथं नालातःगु संगठन नेवाः देय् दबुलिं ने.सं. १११६ चउलागा २ य् बिर्तामोड घोषणा जारी यानाः म्हपूजा यायेगु व म्हपुजाया दिं कुन्हु नेपाल संवत् कथं न्हूदँ हनेगु धकाः निर्णय यानातःगु खः। स्वन्ति नखः कुन्हु नेवाःतय् लक्ष्मीपूजा, म्हपूजा व किजापूजा झ्वःलिक स्वन्हुयंकं न्यायेका वयाच्वंगु खः। तर छुं दँ निसें म्हपुजायात वेवास्ता यानाः पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिं लक्ष्मीपूजा व किजापूजा जक न्ह्यथनाः नेपाल संवत् कथं न्हूदँ गबलें लक्ष्मीपूजा कुन्हु गुबलें किजापूजा कुन्हु लाका बीगु याना वयाच्वंगु खः। पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिं विक्रम संवत् कथंया पात्रो माघ फागुणंनिसें तयार यायेगु ज्या याइ। उकिं लिपा वइगु समस्यायात वाःचायेकाः पञ्चाङ्ग निर्णायक समितियात पात्रो भिंकेत दवाव बीगु ई थ्व खः। थ्व ज्या सुनां यायेगु धइगु नं न्ह्यसः वयेफु। नेपाल संवत्या सम्बन्धय् दकलय् अप्वः गतिविधि न्ह्याकाच्वंगु संस्था नेपालभाषा मंकाः खलः खः। तर नेपालभाषा मंकाः खलः पद्मरत्न तुलाधर व नरेशवीर शाक्यया नामय् जक अस्तित्वय् दु। थ्व हे जुयाः नेपालभाषा मंकाः खलःपाखें न्हूदँ हनेत वैधानिक लँपुइ बीगु ल्याखं न्हूदँ समारोह समिति दयेकाः दँय्दसं न्हूदँ न्यायेका वयाच्वंगु दु। नेपालभाषा मंकाः खलः व न्हूदँ समारोह समितिया छ्याञ्जे छम्ह हे जुइगु चलन मंकाः खलकं न्ह्याकूगु खः। व हे जुयाः समारोह समिति दयेकुसांनिसें छ्याञ्जे जुइम्ह न्ह्याबलें मंकाः खलःया छ्याञ्जे नरेशवीर शाक्य हे जुयाच्वनीगु खः। वहे जुया तिथिइ वइगु गडबडं यानाः न्हूदँ हनेगु दिंया विवाद बारे नं वय्कलं यक्व सिउ। आः वइगु न्हूदँया दिनय् नं थुकथंया हे समस्या दु धकाः वय्कलं न्ह्यथनेधुंकूगु दु। उकिं थ्व समस्यायात कयाः क्रियाशील जुइमाःगु नेवाःतय् सरोकार पुचः धइगु न्हूदँ समारोह समिति हे खः। थौंकन्हय् थ्व समितिया नायः सभासद् तिर्थराम डंगोल खः। थुगुसीया थ्व न्हूदँ समारोह समितिया दुजः छम्ह जि नं खः। तर नेपाल संवत् ११३० या न्हूदँया ज्याझ्वः धुंकाः समितिया मुँज्या मच्वं थें च्वं। उकिं थ्व स्तम्भ मार्फत लिपा वइगु समस्याया बारे खँ न्ह्यथनागु खः। थुकिया निंतिं माल धाःसा जनदवाव नं बी मालेफु। न्हूदँ समारोह समिति व मंकाः खलःया पहलं जक मगायेफु। थ्व अवस्थाय् न्हूदँ समारोह समिति व मंकाः खलः नं नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितियात नं ग्वाके माली। न्हूदँ समारोह समितिया यक्व दुजःत हानं संघर्ष समिति नं दुगुलिं समन्वय यायेत थाकु मजू। थ्व खँ पञ्चाङ्ग निर्णायक समितियात इलय् हे दबाव बियाः लिपा वइगु समस्याया समाधान माले फत धाःसा नेवाःतय्त विभाजित यायेगु षडयन्त्रयात असफल याये फइ। नेवाःतय्त फायेत यानाच्वंगु थुकथंया षडयन्त्रयात विफल यायेगु न्हूदँ समारोह समितिंनिसें नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया नं कर्तब्य जू वइ ।

More Stories Like this