नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणाया हाथ्या

अस्मीत मल्ल

नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिपाखें थ्वहे वइगु पुस ११ गते नेवाःतय् लागाय् नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याइगु बुखँ न्यनाः थौंकन्हय् सकसियां मिखा नेवाःतपाखे हे केन्द्रित जुयाच्वंगु दु। विशेष यानाः संघीयताया विरोधीत, उकीमाथि नं जातीय स्वशासनया विरोध याइपिनि न्हाय्पं तिंतिंस्वाःगु दु। गुगुं नं पार्टीया नेवाः भातृ संगठनं मखुसें मंकाः रुपं थीथी राजनीतिक दलया भातृ संगठन लगायत नेवाःत थः हे छधी छप्पँ जुयाः गठन याःगु मंकाः संघर्ष समितिं थुकिया घोषणा यायेत्यंगुलिं अज्याःपिं विशेष यानाः खँय् ब्रम्हूतय् छ्यं स्याःगु दु ।

छुं नं छगू राजनीतिक दलया भातृ संगठन वा स्वयम् माउ पार्टीं थज्याःगु घोषणा यायेत्यंगु जूसा वहे पार्टीयात विरोध यायेत उमित अःपुइगु खः। गथे कि एनेकपा (माओवादीं) आः उमिगु स्वक्वःगु चरणया आन्दोलनया झ्वलय् स्वायत्त गणराज्य घोषणा यायेगु ज्याझ्वःयात थीथी थासं विरोध जुयाच्वंगु दु। तर, मंकाः संघर्ष समितिं यायेत्यंगु घोषणा मुक्कं नेवाःतय्सं यायेत्यंगुलिं जातीय स्वशासन विरोधीतय्त गुकथं विरोध यायेगु धकाः थाकुयाच्वंगु दु ।

खतुं नेवाःतय्सं मंकाः रुपं नेवाः राज्यया घोषणा यायेत थीथी ज्याझ्वः यानाच्वंगु इलय् जातीय स्वशासन विरोधीतय् छु याये छु याये जुयाच्वंगु दु। तर खँय् ब्रम्हूत गुलि धुर्त जुइफु उखेपाखे झी सुम्क च्वनाच्वने फइ मखु। वंगु कछलाथ्व आमै (मंसिर १ गते) सोमवाः कुन्हु 'कान्तिपुर' न्हिपती सौरभ नांया छम्ह च्वमिं च्वःगु 'नेवाः राज्य सभ्यताका हाराकिरी' च्वसुपाखें नं थज्याःगु हे ज्या जुल। तसकं चलाखीपूर्वक च्वयातःगु उगु च्वसुइ चाःचाःहीकाः नेवाः राज्य घोषणा मयायेमा धकाः आग्रह यानातःगु खनेदु। उलि जक मखु यक्वसित भ्रम लाकी कथं नेवाःतय् बांबांलाःगु खँ धयाः लिपा छक्वलं नेवाःतय् हे अपमान यायेत स्वःगु खनेदु। उलि जक मखु अझ दुग्यकं ब्वनेगु खःसा नेवाःतय्त विभाजित यायेगु आशय नं अन हे सुलाच्वंगु दु ।

नेवाःतय्सं हे नेवाः राज्य घोषणा यायेत्यंगुलिं जुइमाः, छुं नं राजनीतिक दलतय् ब्वः बीगु थाय् मदयेवं आः नेवाःतय्त तप्यंक प्रहार यायेगु ज्या न्ह्याकूगु खः। चाकुगु, माकुगु खँ ल्हानाः नेवाःतय् खः थें मखु थें यानाः भ्रमय् लाकाः दक्वं नेवाः समुदाययात हे लिउनें लाकमं प्यंकेगु ज्या जूगु खनेदु । खँ कछलाथ्व आमै कुन्हु पिदंगु उगु छपु च्वसुया जक मखु। खँ उकी दुने सुलाच्वंगु मुख्य आशयया खः। खँ छम्ह सौरभया जक मखु, खँ सौरभ थेंज्याःपिं कयौं जातीय स्वशासन व नेवाः समुदाय विरोधीतय् खः। खँ उलिं हे क्वचाइगु अझं मखुनि। थज्याःगु छपु च्वसु वा अभिव्यक्तिं कयौं अज्याःपि मनूतय् मनोबल थकायेफुगु व नेवाः समुदाय दुने हे विभाजन पिकाये फइगु लिसे सम्बन्धित खः ।

नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति नीस्वंगु दच्छिया दुने हे थौं नेवाःतय्सं नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा यायेत्यंगु नेवाःतय् निंतिं छगू गौरवया विषय खः। थीथी खल पुचः नापं थीथी राजनीतिक दलया नेवाः कवःतय्त दुथ्याकाः नेवाःत सकसितं माःहनाः थःगु आधिकार प्राप्तिया निंतिं न्ह्याः वनेफुगु सकसियां निंतिं छगू दसु जुया बिउगु दु। मेमेगु जनजातियात ला थुकिं अझ थथे हे यानाः अधिकार प्राप्तिया आन्दोलन न्ह्याकेत हःपाः बिउगु दु ।

थुकियात हे वाःचायेकाः थथे स्वये चाहे मजूपिं नं थौं सक्रिय जुयाः वःगु दु। म्हिगः नं थज्याःगु तत्वःत सक्रिय मजूगु मखु। म्हिगः व थौंया ई पायेधुंकूगु दु। तर, हानं छक्वः नेवाः समुदाययात हे प्रहार याइ कथं थुपिं सक्रिय जुयाच्वंगु दु। नेवाः नेवाःतय्त विभाजित यानाः, नेवाः नेवाःतय्त ल्वाकाः झीगु आज्जू पूवंके मबीगु षड्यन्त्र न्ह्याकूगु दु ।

थौं झी छधी छप्पँ नेवाःत माः हनाः न्ह्याः वयाच्वंगु इलय् झी अझ सजग व संयमित जुइ माःगु आवश्यकता दु। झी थःगु न्हाय्पं चायेकाः, मिखा चायेकाः थुखेउखे स्वयाच्वने आवश्यक जू। थौं सौरभ थेंज्याःपिनि अभिव्यक्तियात झीसं तार्किक लिसः बीमाःगु दु। सौरभ छम्हेसिनं छपु च्वसु च्वइसा झिम्ह नेवाःतय्सं उकिया लिसः स्वरुप मेगु च्वसू च्वयेमाः ताकि मेम्ह सुं सौरभं नेवाःतय् बारे अज्याःगु च्वसु च्वये न्ह्यः झिकः बिचाः याये मालेमा ।

नेपाःया इतिहासय् हे यक्व थें ज्याया न्ह्यलुवाःत नेवाःत हे खः। प्रजातान्त्रिक आन्दोलन जुइमा वा जनजाति आन्दोलन, दक्वं आन्दोलनय् नेवाःत हे न्ह्यःने वनाः शुरु याःगु खः। नेवाःतय्सं हे मेपिं जनजाति वा भाषाभाषीतय्त थःगु अधिकारया आन्दोलन यायेत थना हःगु खः। तर, वर्तमान परिप्रेक्षय् नेवाःतय्त हे दक्वं ख्यलय् क्वत्यलेगु कुतः जुयाच्वंगु दु। थुगु इलय् आः नेवाःतय्सं छप्पँ जुयाः वंसा छुं याये फइ मखु धकाः क्यनेमाःगु दु। नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा थुकिया छगू बांलाःगु दसु जुइ। आः नेवाःतय्सं षड्यन्त्रकारीतय् माकुगु खँय् भ्रमित मजुसे थःगु एकता कायम यानाः अधिकार प्राप्तिया आन्दोलन त्याकां तुं क्यनेमाःगु दु ।

(थौंकन्हय्: सन्याङ, चीन)

More Stories Like this