उत्पीडित नेवाः जातिया स्वतन्त्रता व गौरवया न्हि

मुक्ति प्रधान

थौ स्वायत्त नेवाः राज्यया घोषणा जुइगु ऐतिहासिक न्हि। अथे हे थौं हे तामाङ्ग राज्यया घोषणा नं जुयाच्वंगु दु। एकिकृत नेकपा (माओवादी) या नेतृत्वय् संयुक्त राष्ट्रिय जनआन्दोलन, नेपालया ग्वसालय् राज्य घोषणाया ज्यावः न्ह्यानाच्वंगु दु। थ्व राज्य घोषणायात थीथी राजनैतिक पार्टीतय्सं विरोधया दृष्टिकोण प्वंकाच्वंगु दु। नेपाली कांग्रेसया नेता व एमालेया नेतायात थ्व घोषणापाखें तःधंगु हे असहमति व असन्तुष्टि प्वंकाच्वंगु दु। माओवादीपाखें मखुगु हे ज्या यात, थ्व घोषणापाखें आः चालू जुयाच्वंगु संविधानसभाया वैधानिकता व मान्यतायात हाथ्या बिल, संविधान सभाया अस्तित्व हे समाप्त जुइन धइगु खँ पित हयाच्वंगु दु ।

राज्य घोषणाया ज्याझ्वः उमिसं धाः थें मखु। थ्व घोषणा नेपाःया उत्पीडित जनतायात राज्यसत्तां यानातःगु उत्पीडन व भेदभावपाखें उन्मुक्ति बीगु माओवादीया प्रतिवद्धता ख। राज्य घोषणा यानाः थःगु विचार व उत्पीडित जातियात उत्पीडनपाखें उन्मुक्ति बीगु ज्यायात कार्यान्वयन यायेगु लुखाया खापा चायेकाः आम जनताया दथुइ सहलहया शुरुवात याःगु ख। थ्व घोषणा नेपाःया पुलागुं सामन्ती केन्द्रिकृत राज्यसत्ताया शोषण व उत्पीडनयात हांनिसें हे लिना यनेगु कुतः खः धकाः थुइकेमाः। नेपाली कांग्रेस व एमालें सामन्ती राज्यसत्ताया विरुद्ध गबलें नं थःगु स्पष्ट एजेण्डा जनताया दथुइ तःगु मदु। आः तक नं राज्य पुनर्संरचनाया विषयय् स्पष्ट दृष्टिकोण दयेके मफुगु कारणं नेपाःया संघीयताया स्वरुप आम जनताया न्ह्यःने तये फयाच्वंगु मदु। नेपाःया थीथी आन्दोलन व संघर्षया उपलब्धियात संस्थागत यानाः उत्पीडित, शोषित व श्रमिक जनताया पक्षय् उमिसं थःगु प्रतिवद्धता क्यने हे मफुत। माओवादीया विरोध यानाः पुलांगु यथास्थितिवादी मानसिकता दुने हे चाःहिलाच्वंगु दु। उमिगु दृष्टिकोण विशेष यानाः सामन्ती राजतन्त्रनाप स्वापू दुगु खनेदुसा आः राजतन्त्रया विघटन नापं उमिगु सम्बन्ध व सहकार्य सामन्ती अवशेष दलाल पुँजीपति, भ्रष्ट व जनविरोधी तत्वतनाप जुयाच्वंगु दु। अन्तर्राष्ट्रिय रुपय् नं साम्राज्यवादी शक्तिनाप हे उमिगु स्वापू जूगु कारणं कठपुतली सरकार गठन यानाः मुलुकयात हानं संकटग्रस्त यायेत थीथी षडयन्त्र यानाच्वंगु दु। कैलाली हत्याकाण्ड उकिया ताजा दसु ख। थज्याःगु पार्टीतय्सं थ्व उत्पीडित व शोषित जनतायात राजकीय अधिकार बीगु ज्यायात स्वीकार याये हे फइ मखु। थ्व वर्गीय चेतनाया विषय खः, वर्गीय दर्शनया विषय खः। वहे कारणं यानाः राज्य घोषणायात उमिसं थीथी त्वहःचिनाः विरोध यानाच्वंगु खः ।

आदि दासयुगंनिसें थौं तकया समाज विकासया चरण स्वत धाःसा राज्यया उत्पत्ति हे वर्गीय अन्तरविरोधपाखें जूगु खः। श्रमिक जनतायात नियन्त्रण यानाः शोषण, दमन व अत्याचारया बः कासें थःगु शासनया निरन्तरताया लागिं राज्यया परिकल्पना याःगु खः। अज्याःगु श्रमिक जनता विरुद्ध गठन जूगु राज्य अन्तर्गत कानून, सरकार, अदालत, जेल, सेना लगायत थीथी निकायया व्यवस्थापन यानाः जनतायात निगरानी व दण्ड व्यवस्था यासें थीथी चरणया शासकतय्सं आदिमकालंनिसें आः तक शासन यानाच्वंगु दु। दास युगंनिसें थौं नीछगूगु शताव्दी तक विश्वया थीथी शासन व्यवस्थाया विरुद्ध जनतां याःगु वर्गसंघर्ष, लडाई, जनसंघर्ष व आन्दोलनपाखें त्याका काःगु अधिकारयात संस्थागत यानाः झिंच्यागूगु शताव्दीइ सामन्ती शासक विरुद्ध पुँजीवादी आन्दोलन यानाः पश्चिमी देय्तय्सं थःत शक्तिशाली राज्य घोषणा याःगु खः। तर नेपाःया विडम्वना, छम्ह चलाकम्ह गामं वःम्ह ल्याय्म्हम्ह ठकुरी जुजु पृथ्वीनारायण शाहं खुगूगु शताव्दीइ हे उत्पत्ति जुयाः पश्चिमी मुलुक रोम सिटीया सभ्यता नापनापं विकास यायेधुंकूगु नेवाः जातिया ऐतिहासिक पहिचानयात नष्ट यानाः खस राज्यसत्ताया बः कासें २५० दँ तक जबर्जस्ती खडा याःगु सामन्ती राजतन्त्रयात लिकया छ्वयेत लखन थापाया विद्रोहनिसें कयाः गणतन्त्रया कार्यान्वयन तक नेपाली जनतां तःधंगु हे बलिदानीपूर्ण संघर्ष यात। आः राजतन्त्रयात अन्त जूगु ऐतिहासिक घेषणा नापं गठन जुइगु राज्य सत्ता दुने शोषित उत्पीडित जनताया अधिकार स्थापित जुइमाः धयाः नेवाः जाति दुने नं उत्पीडित नेवाःतय् राज्यसत्ता गठन यायेगु आज्जु तयाः माओवादीं यानाच्वंगु राज्य घोषणायात गहन रुपं सैद्धान्तिक अध्ययन यानाः स्वयेमाः। अले जक थ्व राज्य घोषणाया औचित्य प्रमाणित याये फइ ।

थौं माओवादी छगू पार्टीं जक राज्य घोषणा यानां मजिउ धइगु दृष्टिकोण थीथी पार्टीं बियाच्वंगु दु । थ्व विरोधया छुं औचित्य मदु। थ्व घोषणा जूगु राज्यया चरित्र, संरचना व स्वरुप विकास गय् यानाः न्ह्यःने यंकेगु धइगु विषयया सैद्धान्तिक व राजनैतिक पक्षयात मथुइक अथें विरोध जक यानाया अर्थ दइ मखु। केन्द्रिकृत सामन्ती राज्यसत्ता विघटन जुइधुंकाः उकिया विकल्पय् जनताया हक अधिकार सुनिश्चित याइगु शोषित उत्पीडित जनताया रक्षा याइगु राज्यसत्ताया निर्माण यायेमाःगु आवश्यकता पूर्तिया लागिं आः सैद्धान्तिक रुपं सहलह ब्याकेत उत्पीडित नेवाःतयगु राज्यसत्ता निर्माण यानाः वयात् पूर्णता बीगु कथं माओवादीपाखें उत्पीडित नेवाःतयगु राज्यसत्ताया परिकल्पना यानाः सामन्ती राज्यया विकल्पय् श्रमिक नेवाःया राज्यया निर्माणया लागिं पलाः ल्ह्वंगु खः। नेपाली कांग्रेस व एमालें आः तक नेवाः राज्यया स्वरुप गथे जुइ धकाः करिकल्पना हे याःगु मदुसा उमिसं माओवादीं याःगु परिकल्पनाया विरोध यानाया छु अर्थ जुइ? व विरोधया अर्थ हानं सामन्ती राज्यसत्तायात हे समर्थन याःगु जुइ। आः नेपाःया न्हूगु राज्यसत्ता शोषित उत्पीडित जनताया राज्यसत्ता जुइ लाकि पुलांगु हे राज्यसत्ता जुइ? थ्वहे विषयया कित्ताबन्दी यानाः न्हूगु संविधान निर्माण यायेत माओवादीपाखें थ्व राज्य घोषणाया ज्या याःगु खः। थ्व घोषणापाखें सामन्ती पृष्ठपोषक नेपाली कांग्रेस दुनेया शेर बहादुर गुट वर्गीय अधिनायकत्व व वर्गसंघर्ष त्वःफिके धुंकूगु कम्युनिष्ट पार्टी एमाले दुनेया खड्ग ओली गुटयात तःधंगु हे छटपटी जुयाच्वंगु दु ।

अथे जुयाः थौं नेवाः राज्यया घोषणायात फुक्क उत्पीडित नेवाः जातिं सामन्ती राज्यसत्ता व नेवाः जाति दुने दुगु सामाजिक, आर्थिक, सास्कृतिक व धार्मिक भेदभाव विरुद्ध स्वतन्त्रता व उन्मुक्तिया वैचारिक घोषणा जूगु न्हिया रुपय् कायेमाः। नेवाः जाति दुने जुयाच्वंगु फुक्कहे उत्पीडनयात फ्यनाः नेवाःया गौरव व स्वतन्त्रता सम्बन्धी माओवादीया राजनैतिक प्रतिवद्धता व घोषणायात सकल नेवाःतय्सं लसकुस यायेमाः। थौंया न्हि जुजु पृथ्वीनारायण शाहं नेवाः जातिया पहिचान व स्वतन्त्रतायात फौजी बलं शदियौं तक न्हुयातःगु खःसा थौं माओवादीया नेतृत्वय् व दमनयात तछ्यानाः नेवाः जातिया गौरव, स्वतन्त्रता व स्वायत्तताया प्रत्याभूति बियाः न्हूगु नेपाःया खापा चाःगु न्हि खः धकाः नं सकल नेवाःतय्सं थुइकेमाः। थ्वहे खँयात वाःचायेकाः नेवाः स्वायत्त राज्यया निर्माणया लँपुयात दृढतापूर्वक न्ह्यःने यंकेमाः। स्व्यत्त नेवाः गणराज्य घोषणाया न्हि जिन्दावाद !

(च्वमि संयुक्त राष्ट्रिय जनआन्दोलन, नेपालया मू दुजः खः)

More Stories Like this