संकटय् लाःगु संक्रमणकाल
तारण शाक्य
देय्या अस्तव्यस्त राजनैतिक चरित्र जनताया दुर्गति अप्वया वना हे च्वंगु दु। माओवादीं जनाधिकारयात ढाल दयेकलसा सरकारं नीनिगू पार्टीया नेतातय्गु अहं भावनायात छ्यलाः देय्या राजनीतियात यथास्थितिइ तयाः राजनैतिक कासा म्हितेगु यानाच्वन ।
लुमंकेबह जू, माओवादीं ०५१ सालय् कांग्रेस सरकार विरुद्ध देय् व जनतायात सुविधा बीगु लागिं आपालं कुतः याःगु खः। बारम्बारया कुतः लिपा नं कांग्रेस सरकारं माओवादीयात किंचित खंकाः पत्याः मयायेवं सशस्त्र शक्तिया बिगुल पूगु खः। अनं लिपा झिदँ तक जनयुद्धया झ्वलय् द्वलंद्वः जनता हि बाः वसा लखौं जनतां शोक व भोकं ग्रस्त जुइमाल। कठिन जीवन हनेमाल। नेतातय्के इलय् हे देशभक्तीया भावना ब्वलंगु जूसा अपाय्सकं तःधंगु क्षति मजुइगु खः ।
थौं देय्या राजनैतिक कचिंगःया मू हुनि धइगु प्रचण्ड सरकारं तत्कालिन प्रधानसेनापति रुक्मांगत कटवालयात चीकूगु ज्यायात राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवं पना बिउगु व उकियात कांग्रेस व एमालें साथ बिउगु खः। उकिया लिच्वः कथं माओवादीं संसद अवरुद्ध यानाः सतक आन्दोलन यानाच्वंगु दु। प्रचण्डया शासनकालय् एमालें सरकारयात बियातःगु समर्थन लित कयाः थःपिंसं सत्ता कब्जा यायेगु राजनीति म्हितूगु हे खः। माओवादी व एमाले जानाः सरकारयात निरन्तरता बिया वंगु जूसा थौं न्हूगु नेपाःया चकंगु ख्वाः स्वये खनीगु जुइ। उकिं पुलांगु प्रवृत्तिया नेतातय्गुपाखें न्हूगु नेपाःया कल्पना यायेगु म्हगसय् खंकेगु थें जक जुइ। उकिया निकास यथास्थितिवादी सोचं पिहां वये फइ मखु ।
०४६ सालया बहुदलीय प्रजातन्त्रं देय् व जनतायात छु बिल? पार्टी व नेतातसें छु काल? राजनैतिक ख्यलय् गुलि प्रगति जुल? थुकिया लिसः माला स्वयेमाः। माओवादीतय्गु राजनैतिक प्रवेशं देय्या राजनीतिइ आमुल हिउपाः वइगु म्हगस जनतां खंकूगु खः। तर न्याला तक संसद चायेकेगु व निकास मालेगु नामं कांग्रेस एमालें सत्ताय् च्वना हे च्वनेगु कासा म्हिताच्वंगु दु। मखुसा छगू हे विषययात कयाः न्याला तक सहलह ब्याकेमाःगु छु आवश्यकता दु? माओवादीया प्रस्ताव राष्ट्रपतिया अनैतिक व असंवैधानिक पलाः भिंकेमाः व उकिया लागिं संसदय् संकल्प प्रस्ताव हयेमाः धइगु खः। अज्याःगु प्रस्तावयात संसदय् सहलह ब्याके हे बी मखु धइगु कांग्रेस व एमालेया अडान खः। उकिया हे लिच्वः कथं संसद चले याये मफयाच्वंगु खः। थुकिं यानाः बजेट तकं पास यायेत थाकुयाच्वंगु खः। सरकार ल्हातय् लाकाः नं संसद तकं न्ह्याके मफगु सरकारपाखें जनतां छु आशा यायेगु? चरित्र दुपिं खःसा प्रचण्डं थें राजीनामा बियाः पिहां वयेधुंकल जुइमाः। जीवनय् छकः प्रधानमन्त्री व मन्त्री जुइगु ह्वःताः वःगु थुमिसं छाय् त्वःती ?
देय्या राजनीतिइ आः ब्वलनाच्वंगु मू तनाव धइगु संविधान निर्माण हे खः। आः दयेकीगु संविधानया ख्वाः 'जनगणतान्त्रिक लोकतन्त्र' खः लाकि 'लोकतान्त्रिक जनगणतन्त्र?' थ्व विषययात तछ्यानाः धाये मफुगुलिं हे न्याला तक संसद अवरुद्ध जूगु खः। आः हाकनं निला ति संसद अवरुद्ध जुल धाःसा संविधान निर्माण छखे लाइगु निश्चित दु। थ्व विषयय् नं स्वंगू तःधंगु दलया विवादं मुक्त जुइत यथास्थितिवादी विचारयात त्वःताः सतक आन्दोलनया लँपु ज्वनाः माओवादीत न्ह्यज्याये धुंकल। संविधान दयेकेगु ई क्वःछीधुंकाः सरकारं माःगु तक हलंज्वलं चूलाकाः संसद चायेका बीमाःगु खः। तर अथे मजुसे माओवादीयात त्वाकः दयेकाः सरकार थःगु आयु ताःहाकः यायेगु ज्याय् निं लगे जुयाच्वन। इलय् संविधान दयेके मफुत धाःसा छु जुइ? स्वकः तक संविधान दयेकेगु समय तालिका हिलेधुंकलं नं छुं मजू धाःसा आः नं छुं जुइ मखु। अःखतं सरकारया आयु ताःहाकः जुइ। सरकारयात संविधान मदयेकूसा यक्व फाइदा दु ।
इलय् संविधान मवल धाःसा वयां लिपा हानं मेगु वैकल्पिक व्यवस्था मालेगु। न्ह्याबलें राजनीतिया विकल्प माले मालीगु अवस्थाय् दे व जनतां गबय् विकासया न्हूगु ख्वाः खनीगु? अथे जुयाः हे झीत चरित्रवानपिं नेतात माःगु खः। थुकिया निंतिं कार्यकर्ता सक्षम जुयाः नेतातय्त कारवाही तकं यायेगु क्षमता दुपिं जुइमाः। सच्चा इमान्दार नेतातय्त ठीक यायेगु ज्या कार्यकर्तातय्गु जूगुलिं समृद्धशाली पार्टी दयेकेत कार्यकर्ता शक्तिशाली जुइ माः ।
माओवादीं प्रमुख प्रतिपक्षी जुयाः सरकार विरुद्ध गुगु शान्तिपूर्ण आन्दोलन याना क्यंगु खः व साप हे प्रशंसनीय जूगु। थज्याःगु शान्तिपूर्ण आन्दोलनयात मेपिंसं नं नाला काःसां जिउ। सभ्य आन्दोलनयात सरकारं कदर यायेमाःथाय् अःखतं दमन यायेत स्वयाच्वंगु दु। कदर यात कि थःगु सरकार क्वःदली धकाः जुइमाः। आन्दोलनयात सरकारं वास्ता मयात धाःसा उकिं अस्तव्यस्तता हइगु स्वाभाविक खः। थुकिया दोष माओवादीयात मखु सरकारयात बीमाः। कांग्रेसया प्रपञ्चं यानाः माधव नेपालं सरकार न्ह्याके खंसां सुथां लाःगु सरकार धाःसा न्ह्याके खनी मखु। नेता व कर्मचारी लहीत २ नम्बरी ज्या याये माली। थ्व अवस्थाय् सरकार एमालेयागु खःसां लबः धाःसा कांग्रेसं काइ।
माओवादीतसें संसद पनातःगु खःसां बजेट पास याये माःगुलिं स्वन्हु तक संसद चायेकाः सरकारयात ग्वाहालि याःगु दु। छखे प्रधानमन्त्री माधव नेपालया विरोध यानाः आन्दोलन यायेगु, मेखे नेपालया सरकारयात ग्वाहालि यायेगु ज्यां माओवादीया राजनीतिइ हिउपाः वःगु खनेदत। न्याला तक संसद लिकुंकाः विकास निर्माणया ज्या तकं याके मबीगु, मेखे संसद अवरुद्ध व सडक आन्दोलनं छुं लिच्वः मवयेवं सरकारयात ग्वाहालि यानाः बजेट पास याके बीगु नीतियात जनतां बेक्वःगु मिखां स्वःगु दु। स्वन्हु तक संसद चायेकाः बजेट पास यायेगु माओवादीया थ्व ज्याया लिउने गज्याःगु राजनीति दु जनतां मालाच्वंगु दु। संक्रमणकालिन थ्व इलय् नं पार्टी व नेतातसें थःपिंत देय् व जनता प्रति वफादार जुयाः स्वच्छ राजनीतिइ प्रस्तुत मयाःगु कारणं थौं देय् व जनताया दुर्भाग्य जुयाच्वंगु दु ।
More Stories Like this
जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपाप्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया