बुंगद्यःया झिंनिंदँया मेला न्यायेकेमाःगु नखु खुसिया बिजोग

बुद्धाचार्य शाक्य

बुंगद्यःयागु रथ याः न्ह्यासांनिसें झिंनिदँय् छक्वः बुंगय् रथ दयेकाः अनं सालाहयाः यल नगर चाःहुइकाः थीथी याः व पर्व क्वचायेकाः बुंगय् हे रथ साला यनेमाःगु चलन मसिउपिं सुं मदु जुइमाः। थीथी धर्मालम्बीपिंसं थीथी नामं म्हसीकातःम्ह बुंगद्यःयात बौद्ध, वैष्णव व शैवमार्गीतय्सं बोधिसत्व, नारायण व शिव धकाः तक नं हना वयाच्वंगु दु। न्ह्याम्हसिया लागिं न्ह्याम्ह हे द्यः धाःसां नं बुंगद्यः करुणामय, आर्यावलोकितेश्वर व मच्छिन्द्रनाथ धकाः उप्वःसिनं माने याना वयाच्वन। बुंगद्यःयागु महत्व स्वत धाःसा म्वाःम्ह द्यः धकाः नेवाःतय्गु नुगलय् दुने थाय् कयाच्वंगु दु ।

नेवाः मात्रयागु छगू मंकाः विश्वास दु, बुंगद्यःयात सुनां अपमान याइ वयागु याकनं पतन जुइ। तर उगु विश्वासयात ध्याकुनय् वांछ्वयाः निहित स्वार्थयात थाय् बियाच्वंपिं मनूतसें कन्हय्यागु खँयात वास्ता मयासे न्ह्यःने वःगु खँ ज्या व स्वार्थयात जक पूवंकेगु स्वयाच्वन। उज्वःपिं मनूतसें हे बुंगद्यःयागु परम्पराकथं छु याये मजिउ धयातल व हे यायेगु तःधं तायेकाच्वन। उकियागु थीथी दसि मध्ये झिंनिदँय् छक्वः बुंगं रथ साला हयाः बुंगय् हे लित यंकेगु लसताय् नखु खुसिइ न्यायेकीगु मेला न्हंकेगु कुतः याना हःगु छगू नं खः।
विक्रम संवत् २०६० सालय् बुंगद्यःयागु रथ नखु खुसिइ दयेकूगु न्हूगु तां सालेगु कुतः यात। बुंगद्यःयागु रथ तां मखु खुसिं हे सालेमाः धइगु खँ जि थम्हं हे जिल्ला प्रशासन कार्यालययात निवेदन बिसेंलि खुसिं हे सालेगु क्वःजित। उकिया लागिं सडक विभागयात लँ दयेकेगु निर्देशन जुल। तर विडम्बना अन हे जुल। व खः स्वीनिकु ब्या यानाः लँ दयेकेमाःगु थासय् रथ जक साले जिउगु कथं नीनिकु ब्या हे मदुगु कथं दयेकल। अथेसां नं रथ याः क्वचाया वन। अबलय् तक अपाय्च्वः फोहोर धः नं मवःनि। छुं नं कथंयागु दुर्गन्धयात वास्ता मयासे द्वलंद्वः मनूतसें बुंगं यल व यलं बुंगय् रथ साःगु इलय् लय्लय्तायाः मेला न्यायेकल।
थौंयागु परिस्थिति मेगु हे जुल। न्हापा थें यलपाखेयागु नखु बजार व ग्वाखच्वयागु वतावरण मखय् धुंकल। निगू लागाय् नं आपालं मनूत दयावःगु व न्हूगु वस्ती दयेकाहःगु दु। थ्व क्रम न्ह्यानाच्वंगु दु। थ्वया नापं निगू लागाया वस्तीयागु धलं वइगु छेँछेँयागु निकासत वहे मेला न्याइगु थासय् हयाः त्वःतेगु यानाच्वन। गुकिं यानाः म्हिगःयागु नखु अर्थात प्रभावती तीर्थ धकाः नां जायाच्वंगु थौं नरक समान जू वनाच्वन। थ्वया नापं ग्वाखच्व लागाय् लाःगु खुसि फुसय् प्रहरीतय्गु चौकी नं स्वनेगु यात। नखु खुसिया जःखः मनूत व वस्ती यक्व दयावःगु कथं अन प्रहरी चौकि नं स्वनेमाःगु गर्जा दु। तर बुंगद्यःयागु रथ सालेत हे मगाःगु लँय् प्रहरी चौकी तल। अन हे तयेगु व दयेकीगु पलेसा मेगु भचा प्वंगु थासय् दयेकूगु जूसा बांलाइगु खः। प्रहरी चौकीया निंतिं थाय् नं अप्वः दइगु जुल। तर बुंगद्यःयागु रथ याः स्वये मफुपिनिगु मति मभिंगु कारणं गति मभिंकेगु कुतः यात धइगु अनुमान दु ।

अथे हे मेला न्याइगु वा न्यायेकेमाःगु थासय् हे ग्वाखच्व व यलयागु ढल निकास पिकायेगु यात। थ्वयात भिंगु बुद्धि धायेगु कि मभिंगु ?

मनूतय्गु बस्ती सफा व सुघर यायेमाःगु अवश्य खः। तर संसारया करुणाया मूर्तियागु रथ याः न्ह्याकेमाःगु व झिंनिदँय् छक्वः बुंगं बुंगद्यःयागु रथ सालाः यलय् हइगु व यलं बुंगय् साला यंकीगु इलय् न्याइगु मेला न्हंकेगु कुतः कथं अन हे लाक्क धःया निकास दयेकेगु पाय्छि मजू ।

आः विक्रम संवत् २०७२ सालय् जुइगु बुंगद्यः रथयागु झिंनिदँया याःया निंतिं आः हे बिचाः यानाः स्वयेमाःगु जुल। ग्वाखच्व व यल नगर लागायागु ढल निकास नखुया जेल पारी यंके माल। गुकिया निंतिं ढल निकासया अड्डा व सडक विभागं वाःचायेकाः मिखा ब्वयेमाःगु हथाय् जुल। लात्तले भाःपी मफु मलाकाः भाःपियां छु याये धइगु झी पुर्खापिनिगु वचन शिरय् लायेमा धइगु कामना याना ।

बुंगद्यःयागु दक्व पर्व व याःयागु खँ व ज्यायागु भाला गुठी अड्डायागु खः। तर उगु अड्डाया कर्मचारीतय्गु झेल्याः पहयात जनतां हे छ्याछ्या मयाःतले इमिसं बुंगद्यःयागु थितिरिति छगू छगू यायां न्हंका वयाच्वंगु थें रथयाः हे न्हंकेगु इमिगु कुतःयात आः झीसं स्वया जक च्वनेगु पाय्छि जुइ मखु ।

नखु खुसिइ जुकातःगु गुलि नं धः व उकियागु निकासत दु फुक्क मालाः वैज्ञानिक ढंगं हे प्रशोधक यायेगु कुतः याकनं यायेमाःगु आवश्यकता दु। अथे हे बागमतीयात न्हापायागु हे वातावरणय् फहीकेगु कुतःयात पूवंकेगु निंतिं नं वैज्ञानिक तरिका छ्यलेमाःगु दु। ऐतिहासिक नखु खुसियागु बिजोग मजुइमा ।

More Stories Like this