लुँमधि अजिमाया द्यःछेँ जिर्णोद्धार

कृष्ण

थौं स्वयां खुदँ न्ह्यः २०६० सालय् हे स्थानीय २२ वडा तेबहाःया स्थानीयबासी जानाः उगु लागाय् धस्वानाच्वंगु लुँमधि अजिमाया द्यःछेँ तसकं हे पुलां जुयाः दुना वयेत्यंगु अवस्था जूगुलिं 'श्री लुँमधि भद्रकाली द्यःछेँ जीर्णोद्धार तथा संरक्षण संस्था' नीस्वंगु खः। तिंख्यलय् च्वंगु भद्रकाली नामं नांजाःगु लुँमधि अजिमाया द्यः व द्यःछेँ थुगु थासय् लानाच्वंगु दु। तिंख्यः पारी च्वंगु भद्रकाली द्यः उगु द्यःया पीठ खः। उगु द्यःछेँ सलंसः दँ न्ह्यः हे दना तयेधुंकुगु खँ अन दुने हे लुयावःगु लुँया बुट्टां कियातःगु अभिलेखं नं स्पष्ट सीदु। २०६० सालं श्री लुँमधि भद्रकाली द्यःछेँ जीर्णोद्धार तथा संरक्षण संस्था स्वनेधुंकाः थुगु द्यःछेँया जीर्णोद्धारया पहल शुरु जूगु खः। तर गुलि द्रुत गतिं ज्या न्ह्यायेमाःगु खः, आः तक नं उलि गतिलाक जीर्णोद्धारया ज्या न्ह्याये फयाच्वंगु धाःसा मदुनि।
प्राचीन स्मारक जूगु ल्याखं थज्याःगु सांस्कृतिक सम्पदाया जीर्णोद्धार व पुनः निर्माणया ज्या नेपाल सरकारपाखें हे जुइमाःगु खः। तर अथे मजुयाच्वन। बाध्य जुयाः जीर्णोद्धार संस्थां लिपा छगू अलग्ग हे एक्सन कमिटी दयेकाः आर्थिक ब्यवस्था समिति, निर्माण समिति आदि थीथी समितित दयेकाः जीर्णोद्धारया ज्या तीब्र रुपं न्ह्याका यंकल। वंगु सोमवाः मंसीर ८ गते कुन्हु उगु द्यःछेँ जीर्णोद्धारया निंतिं न्यास पूजा यानाः प्रसाद नकेज्या नं जूगु खः। नापं उगु जीर्णोद्धारया ज्याय् ग्वाहालि जुइकेगु निंतिं उकुन्हु हे लखौं हापं नं म्हयेज्या जूगु खः। न्याद्वः स्वयां अप्वः दां हापं तःपिं ब्यक्ति वा संस्थाया नां ल्वहँपतिइ उल्लेख यायेगु नं जीर्णोद्धार समितिं क्वःछिनातःगु दु। अथे जुयाः द्वःछि, निद्वः जक मखु उगु इलय् न्यय्द्वः तका हापं बियादीपिं चन्दादातात नं खने दयेकः वल। गुलिं ला अन उपस्थित जुइ मफुसां दां छ्वयाहःगु खने दत। पोखरा बजारनिसें हे उकुन्हु द्यःछेँ जीर्णोद्धारया लागिं हापं छ्वया हःगु खः ।

द्यःछेँ ल्ह्वनेत द्यः मेगु थासय् तये यंके मालिगु जुयाः उगु द्यःछेँय् च्वंम्ह द्यः स्थानान्तरण यायेगु निंतिं गजुली लानाच्वनीगु शक्ति मेगु थासय् यंकाः स्थापना यायेगु ज्या कथं होम समेत यानाः न्यास पूजा याःगु खः। सातिकुन्हु गजू पूजा यानाः स्वन्हु कुन्हु जक द्यः गण मेथाय् ल्ह्यःगु खः। थज्याःगु महान धार्मिक ज्या यायेगु सोच तःगु न्यादँ लिपा नं छुं नं निकायपाखें न्यागः दां हे चन्दा मवल। अथे जुयाः हे आः अथें च्वनां गनं सुनानं चन्दा वइ मखुत धकाः त्वाःबाहाःयापिं जानाः ज्या शुरु यायेगु क्वःछिउगु खः। २०६० सालय् जीर्णोद्धार संस्था नीस्वंगु खः। उगु सालं मुक्कं ८५ लाख तका दामं उगु द्यःछेँ जीर्णोद्धार जुइगु इष्टिमेट याःगु खः। तर आः बजाःभाः तसकं हे थहां वनेधुंकूगुलिं छगू करोड नीन्यागू लाख तका तुइगु बजेट पिहां वःगु दु। अले खुलाया दुने मुक्कं जीर्णोद्धार पूवंकेगु क्वःछिउगु दु ।

आः तक जीर्णोद्धार संस्थायाके धाःसा मुक्कं स्वीगू लाख तका जक दां दुहां वयाच्वंगु दु। तर ज्या न्ह्याका हे छ्वयेगु प्रतिवद्धतायात उगु म्हो दामं नं पना तये मफुत। आः ज्या शुरु हे जुल धाःसां जिल। गुथि संस्थानं वःगु छगू लाख तका दां, सभासद् तीर्थराम डंगोलया सांसद कोषं वःगु स्वंगू लाख तका दां नापं मगाःमचाःगु स्थानीय जनताया चन्दापाखें हे थ्व ज्या शुरु जूगु खः। प्यब्वय् छब्व दां जक दयेवं ज्या शुरु यानाछ्वःगु थुगु संस्थां खुलाया दुने ज्या पूवंके धकाः गुगु मतिइ तःगु खः व तसकं हे हाथ्यां जाःगु ज्या खः धकाः स्वयम् जीर्णोद्धार संस्थां हे तायेकाच्वंगु दु। इन्जिनियर रमेशमान तुलाधरं न्यादँ न्ह्यः हे तयार याःगु पुलांगु शैलीया थुगु द्यःछेँया नक्साया लिधंसाय् अन द्यःछेँ दयेकेत्यंगु दु। पुरातत्व विभागं पुलांगु द्यःछेँ गथे खः अथे हे यानाः जक जीर्णोद्धार याये दइ कथं स्वीकृति बिया हःगुलिं नं उकथंया हे नक्सा तयार यानाः ज्या न्ह्याकाच्वंगु खः ।

लुँमधि अजिमाया जात्रा येँया दक्कलय् तःधंगु जात्रा पाहां चःर्‍हेबलय् जुइ। स्वचा स्वन्हु तक पाहां चःर्‍हेबलय् खतय् तयाः थ्व द्यःया जात्रा याइगु खः। तिंख्यलय् सल ब्वाकीगु जात्रा छन्हु न्ह्यः चान्हय् तिंख्यलय् हे लुँमधि अजिमाया खः ल्वाकेगु जात्रा जुइ। असनय् थ्व द्यःया जात्रा याये न्ह्यः तिंख्यलय् निं चान्हय् जात्रा याइगु खः। वकुन्हु कंग अजिमा, वटुया भद्रकाली व लुँमधि अजिमाया खः तिंख्यलय् ल्वाकीगु चलन दु। वास्तवय् पाहांचःर्‍हे धइगु थ्वहे द्यःखःतय् जात्रा खः। थुगु लागाय् च्वंपिं नेवाःतय् भ्वय् नयेगु व म्ह्याय्मचा भिनामचा नखत्या सःतीगु नं थुबलय् हे जुइगु खः। अज्याःगु इलय् थुगु लुमधि अजिमाया थःगु हे महत्व दइ ।

थुकिया खः जात्रा गबलय् निसें शुरु जुल धइगु बारे कलिगत संवत् ३८२६ (विक्रम संवत् ७८१ पाखे) जुजु गुणकामदेवं शुरु याःगु खः धाइ। झीथाय् लुँमधि अजिमा पलिस्था जूगु बारे धाःसा थःगु हे मौलिक बाखं दु ।

अज्याःम्ह मूल्यवान व महत्वं जाःम्ह प्राचीन द्यःया संरक्षण व जीर्णोद्धारया निंतिं वइगु मंसीर २९ गते जग स्वनाः द्यःछेँया औपचारिक रुपं हे जीर्णोद्धार न्ह्याकेत्यनागु खँ जीर्णोद्धार संस्थां धाःगु दु ।

More Stories Like this