सरकार हे अराजकताया श्रोत

दिलिप शाही 'शान्तियज्जु'

राजनीतिक गतिरोधया कारणं सदन अवरुद्ध जुयाच्वंगु प्यला दत। थ्व प्यलाया दुने राजनीतिक गतिरोध चीकेगु धकाः देय्या प्रमुख दलतय् दथुइ आपालं बैठक च्वनेधुंकूगु दु। तर सहमति धाःसा कायम जुइ मफु। वंगु मोहनिया झ्वलय् हे सहमति कायम जुइगु भविष्यवाणी राजनीतिक पार्टीतय्सं याःगु खः। तर थज्याःगु आपालं भविष्यवाणी फेल जुइधुंकूगु दु। तर नं राजनीतिक पार्टीतय्सं सहमति जुइ धकाः भविष्यवाणी यायेगु ज्या धाःसा त्वःते फुगु मदु ।

खतुं थौंया राजनीतिक गतिरोध अन्त्य जुइ मफयाच्वंगु मू कारण धइगु जनताया स्पिरिटयात राजनीतिक पार्टीतय्सं थुइके मफयाच्वंगुलिं खः धइगु खँ स्पष्ट जुजुं वयाच्वंगु दु। अले जनताया स्पिरिटयात थुइके मफुगु कारण धइगु थःथःगु राजनीतिक स्वार्थं प्रेरित जुयाच्वंगुलिं खः ।

थौंया राजनीतिक गतिरोधया मू पंगः धइगु प्रधानसेनापति प्रकरणय् राष्ट्रपतिं ल्ह्वंगु पलाः हे खः। अले राष्ट्रपतिं ल्ह्वंगु थ्व पलाःयात कयाः माओवादीं सदनय् सहलह यायेमाः धयाच्वंगु दुसा कांग्रेस व एमालें थुकियात कयाः सहलह याये मजिउ धकाः धयाच्वंगु दु। अले थौंया थ्व राजनीतिक ल्वापुइ लानाः देय् न्हूगु लँपुइ न्ह्यायेगु ज्याय् पंगः जुयाच्वंगु दु।
खतुं देशय् गणतन्त्र स्थापना जुइधुंकाः राष्ट्रपतिया पलाःयात कयाः सदनय् सहलह याये मजिउ धइगु गुगु मानसिकता थौं राजनीतिक पार्टीतय्के दु थुकिं छुं खँयात संकेत यानाच्वंगु दु धइगु जिज्ञासा नं आपालं जनताया दथुइ ब्वलनाच्वंगु दु।
थौंया गणतान्त्रिक नेपालय् जनता हे सर्वेसर्वा खः। तर देय् व जनता स्वयां च्वय् सुनं जुइ मखु धइगु मान्यता जनताया खःसा राजनीतिक पार्टीतय्सं धाःसा अझ नं थ्व खँयात स्वीकार याये फयाच्वंगु मदु। सेनापति प्रकरणय् राष्ट्रपतिपाखें गल्ति जूगु खँ आम जनतां नं थूगु हे खः। तर पार्टीतय्सं थ्व खँयात स्वीकार याये फयाच्वंगु मदु।
मूलतः कांग्रेस व एमालें राष्ट्रपतिया बारे सदनय् गुगुं नं कथं सहलह याये दइ मखु धकाः गुगु अडान कयाच्वंगु खःथ्व दकलय् घातक खः। न्हापा देशय् जुजुया शासन सत्ता दुगु इलय् जुजुं याइगु छुं नं कथंया गल्तियात गनं नं न्ह्यसः थने दइ मखु धकाः धयातल। अले आः राष्ट्रपतिया बारे सहलह याये दइ मखु धयाच्वंपिंसं नं थ्वहे खँयात पुष्टि यायेत स्वयाच्वंगु जक मखुला धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु।
तत्कालिन राजतन्त्रकालीन इलय् जुजुं गल्ति याइ मखु धइगु आम मान्यता खः। तर उगु हे इलय् वयाः राजतन्त्रं नं गल्ति यायेफु धइगु छुं छुं घटना जुल गुकिं यानाः तत्कालिन इलय् राजनीतिक पार्टीतय्सं जुजुं नं गल्ति यायेफु धकाः स्वीकार यायेत बाध्य जुल। आः नं राष्ट्रपतिया बारे सदनय् सहलह याये मखु धकाः धायेगु निश्चित रुपं राजतन्त्रया अवशेषयात स्वीकार यायेगु मानसिकता जक मखुला धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु ।

विशेषत थौंया नेपाःया राजनीतिक पार्टीत सामन्ती संस्कृतिं मुक्त जुइ फयाच्वंगु मदु। उमिके अझ नं सामन्ती संस्कार ल्यनाच्वंगुलिं हे उमिसं जनताया स्पिरिटयात स्वीकार याये मफयाच्वंगु खः धइगु खँ नं आः स्पष्ट जुजुं वयाच्वंगु दु।
राजनीतिक गतिरोधया कारणं थौं देय् अनिर्णयया बन्दी जुयाच्वंगु दु। राजनीतिक गतिरोधया कारणं हे छखे सरकारं कर्मचारीतय्त तलब तकं नके फयाच्वंगु मदुसा मेखे विकास निर्माणया ज्या नं जुइ फयाच्वंगु मदु। थुकिया लिच्वः नेपाःया आर्थिक विकासय् नं लाइगु स्वाभाविक खःसा मेता थौं देय् न्हूगु संविधान दयेकाः संघीय गणतन्त्रय् रुपान्तरण यायेगु ज्याय् तकं लिच्वः लानाच्वंगु दु ।

थन थाय् लाक्क दकलय् महत्वपूर्ण खँ धइगु वर्तमान सरकारया मन्त्रीतय्सं यानाच्वंगु गतिविधि हे खः। वर्तमान मन्त्रिमण्डलय् च्वंपिं आपालं मन्त्रीतय्सं माओवादी सेना समायोजन यायेगु वा शान्ति प्रक्रियायात निष्कर्षय् थ्यंकेगु ज्याया अःखः न्ववानाच्वंगु दु। अथे धइगु थुमिसं अझ नं परिवर्तनयात आत्मसात याये मफयाच्वंगु दनि ।

विशेषतः रक्षा मन्त्री विद्या भण्डारीं सेना समायोजन वा सुरक्षा निकायया बारे न्ववानाच्वंगु गुलिखे खँ वर्तमान अन्तरिम संविधानया भावना अःखः जुयाच्वंगु दु। अथे हे उपप्रधानमन्त्री विजय गच्छदारं नं माओवादीया सेनायात नेपाली सेनाय् समायोजन याये मजिउ धकाः न्ववायेगु यानाच्वंगु दु। थ्वहे अन्तरिम संविधान कथं मन्त्री जूपिंसं थुकथं संविधानया हे अःखः न्ववायेगु धइगु गुलि तक उचित खः धइगु न्ह्यसः नं ब्वलंगु दु ।

अन्तरिम संविधान अन्तर्गत सपथ नयेधुंकाः वहे संविधानया धारा उपधारायात सरकारय् वनीपिं सकस्यां पालना यायेमाःगु संवैधानिक व्यवस्था खः। तर वर्तमान सरकारया मन्त्रीतय्सं उकिया अःखः न्ववानाच्वनं नं छुं हे कारबाही मयायेगु धइगु सरकारया अकर्मण्यता खः। थ्वहे झ्वलय् चर्चा यायेबहःगु मेगु छगू घटना धइगु नकतिनि जक छम्ह राज्य मन्त्रीं पर्सा जिल्लाया सीडीओयात दायेगु गुगु ज्या जुल उकियात कयाः आपालं आलोचना जुल, तर प्रधानमन्त्री माधव नेपाल धाःसा छम्ह राष्ट्र सेवकयात दाःम्ह मन्त्रीयात कारवाही यायेगु मखु वयात बचे यायेगु ज्याय् तल्लिन जुइत बाध्य जुल। थुकिं स्पष्ट क्यनाच्वंगु दु वर्तमान सरकारया कारणं देय् अस्तव्यस्त जुयाच्वंगु दु। अले थुकियात साः तयेगु ज्या स्वयम् प्रम नेपालं यानाच्वंगु दु।
खतुं राजनीतिइ नैतिकताया प्रमुख भूमिका दयाच्वनी। तर दुःखया खँ थौं सरकारय् दुथ्याःपिंके नैतिकता धइगु मदुगुलिं यानाः देय्या समस्या झन जक तच्वया वनाच्वंगु खः। देय्यात सफल नेतृत्व बी मफयेधुंकाः वा देशय् न्ह्यानाच्वंगु राजनीतिक गतिरोधया चीकेत असफल जुइधुंकाः वास्तवय् थःगु कमजोरीयात स्वीकार यानाः राजीनामा बीमाःम्ह प्रम नेपालं अझ नं थःगु सरकार ल्यंकेत कसरत यानाच्वनेगु धइगु देय्यात झ्वाकलय् थुनेगु कुतः जक खः ।

More Stories Like this