माओवादी खनाः भारत छाय् ग्यानाच्वंगु ?

दिलीप शाही 'शान्ति यज्जु'

नकतिनि जक भारत भ्रमणं लिहां झाःम्ह एमालेया अध्यक्ष झलनाथ खनालं माओवादी हावी जूगु संविधान भारतयात स्वीकार्य जुइ मखु धकाः भारतीय नेतातय्सं धाःगु खँ कनादीगु दु। थ्व खं छुकियात संकेत यानाच्वन धइगु खँ आः वयाः स्पष्ट जूगु दु ।

वंगु छुं न्हि न्ह्यः जक एमालेया वरिष्ठ उपाध्यक्ष अशोक राईनं वर्तमान संविधानसभा भंग यायेगु प्रस्ताव वःगु बारे खुलासा यानादीगु खः। वयां छुं न्हि लिपा हे वःगु थज्याःगु धापुतिं गनं आः संविधानसभापाखें नेपाःया संविधान हे दयेके मफइगु जकं खःला धइगु आशंका नं ब्वलंका बिउगु दु ।

खतुं एमाले अध्यक्षया भारत भ्रमणया झ्वलय् भारत सरकारं वय्कःयात उलि महत्व मबिउगु खँ नं सार्वजनिक जूगु खः। वय्कः माओवादीपाखे सःतीगुलिं हे जकं वय्कःयात भारतं वेवास्ता याःगु मखुला धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलंगु दु।
माओवादीं थःगु आन्दोलनया झ्वलय् संविधानसभां संविधान दयेके मबीगु षडयन्त्र जुयाच्वन धकाः धायेगु यानाच्वंगु इलय् छखे एमाले नेतापाखें संविधानसभा भंग यायेगु प्रस्ताव वःगु खुलासा जुइगु व मेखे भारतं माओवादी हावी जूगु संविधान स्वये चाहे मजू धायेगुया अन्तर सम्बन्ध दु कि मदु धकाः नं मालेमाःगु अवस्था दु ।

भारतं नेपाःया राजनीतिइ आः जक मखु ताः ई न्ह्यवंनिसें हे हस्तक्षेप यानाच्वंगु खः। पञ्चायतकालय् नं थम्हं धइथें मजुइवं तत्कालिन पञ्चायत व्यवस्था क्वःथलेगु ज्याय् भारतं हे ग्वाहालि याःगु खःसा झिंप्यदँया बहुदल व निक्वःगु जनआन्दोलनयात नं भारतीय ग्वाहालिं हे ताःलाकेफुगु खः। तर प्रजातान्त्रिक इलय् गुगु कथं तत्कालिन कांग्रेस सत्तायात उपयोग याःगु खः अथे हे थौं देशय् माओवादीया शक्ति उदय जुइवं भारत धाःसा ग्यानाच्वंगु नं स्पष्ट जूगु दु ।

थुकिया हे लिच्वः खः थौं भारतं माओवादीयात स्वये हे मययाच्वंगु। खतुं निक्वःगु जनआन्दोलनया सफलता लिपा माओवादी नं भारतीय कोर्टय् अःपुक हे वइगु भारतया विश्लेषण खः। तर माओवादी अध्यक्षं थः प्रधानमन्त्री जुइवं नेपाःया प्रधानमन्त्रीं भारत भ्रमण याइगु पुलांगु परम्परायात हाकुतिनाः दकलय् न्हापां चीनया भ्रमण यायेवं भारतीय राजनीतिइ छगू कथंया तरङ्गं ब्वलंगु खः। वास्तवय् थनंनिसें हे माओवादी व भारतया स्वापू स्यनेगु शुरु जूगु खः।
अथे ला माओवादी पार्टीं नं भारतया न्ह्यःने आत्मसमर्पण मयायेगु कथं हे रणनीति दयेके धुंकूगु खः। तर देशय् न्ह्यानाच्वंगु शान्ति प्रक्रियायात तार्किक निष्कर्षय् थ्यंकेगु निंतिं माओवादीं नं भारत प्रति छुं भचा लचिलो जुइत बाध्य जुल। तर भारतं धाःथें माओवादीं थःत भारतया न्ह्यःने आत्मसमर्पण मयायेगु अडानया कारणं अन्ततः माओवादी सत्तां वहिर्गमन जुइमाःगु जक मखु दकलय् तःधंगु पार्टी जुयाः नं विपक्षय् च्वनेमाःगु अवस्था वयाबिल।
उखे नेपाली कांग्रेस, एमाले लगायत राजनीतिक पार्टीया नेतात धाःसा भारतीय सरकारया आशिर्वाद दयाः थौं संविधानसभा भंग यायेगु निसें शान्ति सम्झौतायात हे स्यंकेगु तकया बिचालय् मग्न जुयाच्वंगु दु ।

वर्तमान संविधान नेपाःया राजनीतिक पार्टी व नेपाःमि जनता मिले जुयाः दयेकेगु खः। नेपाःमि जानाः दयेकेगु संविधान माओवादी जक हावी जुइगु विश्लेषण आः गुगु भारतया लिसें नेपाःया राजनीतिक पार्टीतय्सं यानाच्वंगु दु थ्व धइगु नेपाःया जनतायात थःगु भाग्यया निर्णय थम्हं हे यायेगु ज्याय् पंगः थनेत यानाच्वंगु छगू कुत्सिल चाल खः धकाः धायेत लिफः स्वयेमाःगु मदु। अले नेपाःया राजनीतिक पार्टीतय्सं बांलाक हे थुयाच्वंगु खँ छु खः धाःसा यदि संविधानसभापाखें नेपालय् संविधान जारी जुल धाःसा थन एमाले, कांग्रेस लगायत देय् व जनताया अःखः न्ह्यानाच्वंगु राजनीतिक पार्टीया पत्तासाफ जुइ फइगु ग्याः चिकु नं थुमिके ल्यनाच्वंगुलिं हे थौं माओवादीयात याकःचा यायेगु चाल म्हिताच्वंगु खः ।

नेपाःमि जनता सामन्ती राज्य सत्तां मुक्त जूसां नं भारतीय हस्तक्षेपकारी नीतिं मुक्त जुइ फयाच्वंगु मदु। तर माओवादीया हे कारणं खः थौं नेपाःमि जनता भारतीय हस्तक्षेपकारी नीतिं नं मुक्त जुइगु लँपुइ वनाच्वंगु दुसा उकियात पनेत थ्वहे कांग्रेस, एमालेया नेतात ब्वाँय् जुयाच्वंगु दु ।

थनथाय् लाक्क लुमंकेमाःगु खँ छु धाःसा संविधानसभाया माग माओवादीं ल्ह्वंगु इलय् उकिया औचित्य मदु धकाः हाला जूपिं थ्वहे कांग्रेस एमाले हे खः। अले देशय् गणतन्त्रया माग माओवादीं याःगु इलय् नं उकिया विरुद्ध दंपिं थ्वहे कांग्रेस व एमाले खःसा आः संविधानसभापाखें संविधान दयेकेगु ज्याय् पंगः थनेगु ज्या यानाच्वंपिं नं थ्वहे निगू पार्टी खः। अले थ्व खँया पर्दाफास जुइधुंकाः थौंकन्हय् दकलय् अप्वः हास्यास्पद खँ छु धायेबलय् आः थुपिं हे पार्टीतय्सं ततःसकं संविधानसभां हे संविधान दयेकेगु धयाच्वंगु जक मखु माओवादीं संविधान दयेकेगु ज्याय् पंगः थनाच्वन धायेगु नं यानाच्वंगु दु। तर जनतां धाःसा थुमिगु खँय् विश्वास याये फइगु आधार गनं मदु ।

थन वयाः लुमंकेमाःगु मेगु खँ छु नं खः धायेबलय् संविधानसभा राज्य पुनर्संरचना समितिं तःक्वः हे राज्य पुनर्संरचना बारे एमाले व कांग्रेसया प्रतिवेदन लःल्हायेत इनाप यायेगु लिसें स्वक्वः तक पौ नं छ्वयेधुंकूगु दु। तर नं थ्व निगुलिं पार्टीं थःपिनि प्रतिवेदन मबिसे संविधान दयेके मबीगु लँय् वनाच्वंगु आशंका नं थन जुयाच्वंगु दु ।

खतुं आःया राजनीतिक पार्टीया एजेन्डा संविधान मखु सत्ता हे खः। थुमिसं संविधान दयेकेगु स्वयां अप्वः महत्व सरकारयात बियाच्वंगु दु। अथे जुयाः हे खइ संविधानसभाया थीथी समितियात बीमाःगु थःपिनि सुझाव तकं लःल्हायेत आलताल यानाच्वंगु दु। थुकिं हे क्यं, थ्व राजनीतिक पार्टीतय्के न्हूगु नेपाः दयेकेगु व न्हूगु संविधान च्वयेगु सोच तक हे आः तक विकास जुइ फयाच्वंगु मदुनि। गुकिं यानाः उमित सुझाव बीत हे थाकुयाच्वंगु दु ।

More Stories Like this