विवादया पुसा एनेकपाया राज्य घोषणा

नरेशवीर शाक्य

संविधानसभाया चुनावय् दकलय् अप्वः मत हयाः तःधंगु पार्टी जुइत सफल जूगु एनेकपा (माओवादी) राज्य सत्तां च्यूत जुयाच्वंगु व आः थःपिंसं राज्य चले दयेमाः धइगु माग यासें देशय् आन्दोलन न्ह्याकाच्वंगु दु। थ्व आन्दोलनया कारणं वर्तमान सरकारय् दुथ्यानाच्वंपिं पार्टीतय्गु गठबन्धनय् हलचल वःगु दु। थ्व आन्दोलनया कारणं सरकार क्वःदलाः न्हूगु गठबन्धनं सरकार चले याइ धयागु अनुमान नं राजनैतिक ख्यलय् उलि हे चर्चाया विषय जुयाच्वंगु दु ।

सकसिनं सिउगु खँ खः वर्तमान ई धयागु न्हूगु संविधान लेखन निर्माणया ई खः। थुकिया हे निंतिं संविधानसभाया चुनाव जूगु खः, चुनावय् ब्वति काःपिं फुक्क हे पार्टीतय्सं आम जनताया निंतिं छगू उत्कृष्ट संविधान बी धकाः मत फ्वनेगु ज्या याःगु खः। तर थुपिं फुक्कं हे राज्य सत्ताया लिउ लिउ जक वनाः आम जनताया चाहनायात हाकनं छकः ध्याकुनय् वांछ्वयेगु ज्या यानाच्वंगु दु। थ्व जनताया चाहना अःखः खः। जनताया शक्ति हाकनं दना वयेमाःगु स्थिति ब्वलन धाःसा थ्व छुं नं राजनैतिक पार्टीतय्गु निंतिं हितकर मजुइगु खँय् राजनैतिक पार्टीतय्सं इलय् हे ध्यान बीमाः।
दकलय् अप्वः सभासद् दुगु पार्टी एनेकपा न्हापा सत्ताय् वनाः नं आः सत्ताच्यूत जुइमाःगु कारण थःगु हे उन्मुक्त गतिविधि खः। आः नं नागरिक सर्वोच्चताया मुद्दायात क्यनेगु वा दयेकाः थःपिनि राजनैतिक आज्जु कथं जनगणतन्त्र स्थापनाया निंतिं हे आन्दोलन न्ह्याकेगु कुतः जुयाच्वंगु खनेदु ।

संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापना न्हू नेपाः निर्माणया लिधंसा खः। देय्या बहुसंख्यक जनता राज्यपाखें उत्पीडनय् लानाः राज्यशक्ति नाप तापानावंगु कारणं आः संघीयताया लिधंसाय् देय्यात न्हूगु गति बीगु आज्जु फुक्कं हे राजनैतिक पार्टीतय्सं यानाच्वंगु दु। थ्व परिकल्पनाया दुने फुक्कं हे पार्टीतय्सं न्हूगु नेपालय् संघीयता गुकथं जुइ धयागु अवधारणा ब्वलनाः न्हूगु संविधान लेखनया छगू उपसमितिं थुकिया अध्ययन यानाच्वंगु दनि अले थुकिया लिच्वः नं पिदने बाँकी हे दनि। थ्व विषय गहन सहलह जुयाः छगू हे खँय् निष्कर्षय् वयेमफुसां आपालं खँय् सहमति ब्वलने फइगु आपालं सम्भावना दनि। थज्याःगु परिवेशय् आः आन्दोलन न्ह्याकाच्वंगु एनेकपां थःपिनि हे पहलय् गणतन्त्र घोषणा यायेगु ज्याझ्वः नं तयातःगु दु ।

वर्तमान परिवेशय् फुक्कं हे पार्टीतय्सं न्हू नेपाःया संघीयताया खाका न्ह्यब्वयेधुंकूगु परिवेशय् आः आन्दोलनरत पार्टीं थःगु संघीयताया स्वरुप सर्वमान्य जुइमाःगु परिकल्पनाय् थुकियात घोषणा यानाः लागू यायेगु खँ आम जनताया नुगः ख्वाउँया वःगु दु। खय्त ला थ्व आन्दोलन शान्तिपूर्ण जुइ धकाः आन्दोलनकारीतय्सं धयाच्वंगु दु तर न्हापा माओवादीतय्सं ल्वाभः सहित याःगु आन्दोलनं जूगु धनजनया क्षति सिउपिं सुनां नं थुकियात सहजरुपं काये फयाच्वंगु मदु ।

राज्यया संघीयताया लागा व स्वरुपयात कयाः स्वयम् एनेकपा (माओवादी) नं स्पष्ट जुइमफुगु खँ सत्य खः। माओवादीया नायः न्हापा प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु इलय् नेपाःया राजधानी नेपालमण्डल लागा केन्द्रीयकृत शासन प्रणाली न्ह्याइ धकाः सार्वजनिक रुपं न्ववायेवं थनया आदिवासी नेवाःतय्सं कडा रुपं प्रतिवाद यायेवं आः थ्व न्ववानागु गल्ति जुल धकाः सार्वजनिकरुपं क्षमा फ्वनेत बाध्य जुल। प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु इलय् बिउगु अभिब्यक्ति प्रधानमन्त्रीया ब्यक्तिगत खः कि पार्टीया नीति खः धइगु हे स्पष्ट जुइ फयाच्वंगु मदुनि ।

आन्दोलनरत माओवादीपाखें संघीयताया खाका सार्वजनिक जुइधुंकूगु दुसां संघीयताया लागाबारे अझं स्पष्ट मजूनि। एकपक्षीय रुपं पिदंगु थ्व संघीयताया लागायात कयाः मेमेगु पार्टीतय्सं असहमति क्यनाच्वंगु कारणं इलय् ब्यलय् ल्वापु तकं जुयाच्वंगु दु। थुकी स्वयम् माओवादीया जातीय राज्य समितित हे सहमत जुइ फयाच्वंगु मदुनि ।

आः वइगु सोमवाः माओवादीया शिर्ष नेतातय्सं गणराज्य घोषणा याइगु ज्याझ्वः सार्वजनिक जुयाच्वंगु दु। थ्व घोषणा लिपा एनेकपाया नीति छु जुइगु खः धयागु आशंका नं ब्वलनाच्वंगु दु। माओवादी अध्यक्ष पुष्पकलम दाहालं नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याइगु खँ दु। तर आदिवासी जनजाति नेवाःतय्सं थःपिंत स्वायत्त राज्य जक मखु जातीय स्वशासन सहित स्वायत्त राज्यया माग यानाच्वंगु दु। आदिवासी जनजातितय्गु बाहुल्य दुगु लागाय् स्वायत्त राज्यया नामय् अन च्वंगु मूल जातियात लिउने तयाः पार्टीया वर्चस्व स्थापना यायेगु कुतः जुल धाःसा थुज्वःगु स्वायत्तयात सुं नं आदिवासी जनजातितय्सं स्वीकार मयायेफु। वर्तमान आन्दोलनया नेतृत्व यानाच्वंम्ह डा. बाबुराम भट्टाराईया धापू कथं थ्व सांकेतिक घोषणा जक खः। घोषणा लिपाया ज्याझ्वः बारे वय्कःपिं मौन दु ।

माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालं घोषणा याइगु नेपाल मण्डलया लागाबारे आः नं अन्यौल दनि। नेपालमण्डल लागायात कयाः आः नकतिनि हे एनेकपाया नेवाः राज्य समिति व नेवाः मुक्ति मोर्चाया सहभागिताय् नेपालमण्डलया लागा चाःहिलेकथं मोटरसाइकलं सिमाना भ्रमण क्वचायेकूगु दु। उगु र्‍यालीया उलेज्या नं स्वयम् माओवादी अध्यक्ष भाजुं हे यानादीगु खः। मेखे आः ताम्सालिंग राज्यया घोषणा धकाः कार्तिक २३ गते थुगु पार्टीया मोटरसाइकल र्‍यालीं नेपालमण्डलया लागा धकाः चाःहिउगु लागा भ्वँत दुने हे ताम्सालिंग राज्यया राजधानी धकाः माओवादीया शक्तिशाली नेता एवं उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठं घोषणा याइगु समाचार सार्वजनिक जुयाच्वंगु दु। थ्व नियोजित ज्याझ्वः खः वा असावधानीया कारणं जुयाच्वंगु अन्यौल खः, थुकी माओवादीया स्पष्टीकरण वयेमाःगु आवश्यकता दु ।

नेवाःतय्गु जातीय स्वशासनय् माओवादी गम्भीर मजू धइगु आशंका आम नेवाःतय्गु दथुइ ब्वलनाच्वंगु इलय् थुकथं नेवाः राज्यया लागा बारे वयाच्वंगु अन्यौलता अले पार्टी दुने नं नेवाः कार्यकर्तातय्गु स्वयां तामाङ कार्यकर्तातय्गु प्रभाव दु धयागु खँ इलय् चर्चाय् वयाच्वंगु सन्दर्भय् स्वय्म पार्टी अध्यक्षं उलेज्या याःगु नेवाः राज्य लागा चाःहिलीगु मोटरसाइकल र्‍यालीं कःघाःगु लागा नं आः ताम्सालिग लागा धकाः प्रचारय् वयाच्वंगु दु। थुकिं स्वयम् पार्टी अध्यक्षया पकड हे थीथी राज्य समिति दुने कमजोर जुयावंगु खः कि धयागु न्ह्यसः ब्वलनावःगु दु ।

More Stories Like this